Publicystyka - ngo.pl

W felietonie "Po co likwidować Kartę Nauczyciela? Może najpierw zacznijmy ją stosować", który znaleźć można tutaj, Alina Czyżewska nawiązała do wracającej co jakiś czas dyskusji o przyszłości dokumentu. W tekście pokazała, jakie znaczenie ma dla uczniów i uczennic, a tym samym edukacji. Kiedy dzieci i młodzież, a także rodzice zwracają się do Aliny Czyżewskiej w konkretnych sytuacjach z prośbą o pomoc, Karta Nauczyciela okazuje się nieoceniona.

Przykład, który opisała w felietonie autorka: otrzymała zgłoszenie od uczniów, że nauczycielka nie ocenia i nie oddaje prac, czas lekcji poświęca na mówienie o swoim życiu, więc materiał uczniowie muszą realizować sami w domu, opowiada o Konfederacji i cytuje Janusza Korwin–Mikkego, obrażając uczennice. Rodzice interweniowali w tej sprawie, od dyrektora słyszeli, że nie ma nauczycieli tego przedmiotu w mieście i pani musi pozostać. Klasyczne „nie da się” i kontynuowanie łamania prawa.

"Da się, jeśli potraktujemy Kartę Nauczyciela poważnie" - pisała Alina Czyżewska. Niżej wzór pisma, które można w oparciu o znajdujące się w niej zapisy, skierować do dyrekcji, by rozwiązać dany problem. Do zmiany w przywołanej w tekście sytuacji udało się dzięki niemu doprowadzić w kilkanaście godzin.

Szanowni Państwo,

W związku ze zgłoszeniami z Państwa szkoły, dotyczącymi możliwych naruszeń obowiązków nauczyciela przez panią XYZ, wnoszę na podstawie art. 241 Kodeksu Postępowania Administracyjnego o rzetelne zbadania sprawy (np. poprzez anonimowe ankiety wśród uczniów) i wyciągnięcie konsekwencji, włącznie odpowiedzialnością dyscyplinarną, o której mowa w Art. 75 Karty Nauczyciela.

Zgłoszone mi nieprawidłowości i naruszenia to m.in.:
1. Nauczycielka każe oddać prace na pendrivie, który gubi, i praca pozostaje bez oceny.
Wysiłek i czas uczniów zostaje zaprzepaszczony. Sytuacja zdarza się często.

Przypomnę, że zgodnie z art. 44b ustawy o systemie oświaty, ocenianiu podlegają osiągnięcia edukacyjne uczniów. Podstawą do oceny osiągnięć edukacyjnych, są również prace oddawane nauczycielce. W powyższej sytuacji mamy do czynienia aż z trzema rodzajami naruszeń prawa:
– przywłaszczenie cudzej własności bądź wyrządzenie szkody poprzez zgubienie czyjejś własności,
– zgubienie dokumentu – praca oddana przez ucznia jest dokumentem, na podstawie którego powinny być oceniane osiągnięcia ucznia w myśl art. 44b ustawy o systemie oświaty,
– nauczyciel ma obowiązek oceniania osiągnięć edukacyjnych – zaniedbuje ten obowiązek, nie sprawdzając prac.

Wymóg oddania pracy na pendrivie pochodzi od nauczycielki. Nie ma możliwości przesłania jej przez np. WeTransfer. Samo w sobie narzucenie formy oddania pracy nie jest zgodne z żadnymi przepisami. Nauczycielka bezprawnie i bezpodstawnie zarządza, że oddanie pracy na kartce będzie niżej oceniane.

2. Reakcja nauczycielki na poruszenie przez ucznia kwestii oddania pracy i domaganie się oceny, bardzo odbiega od odpowiedzialności, którą powinna cechować się osoba pełniąca funkcje publiczne i wykonująca zadania publiczne – nauczycielka oznajmia, że jeśli ona zgubiła pracę/pendrive, to uczeń ma problem.

Przypominam, że każda praca jest dokumentem. Zgubienie dokumentów podlega konsekwencjom prawnym.

3. Prac pisemnych nauczycielka nie oddaje, ale ocenia je negatywnie (np. informuje ucznia, że praca była „nie na temat” i nie wstawia plusa lub oceny) – w ten sposób uczeń nie ma możliwości zweryfikowania, co było nie na temat. Łamane jest prawo do wglądu w prace, gwarantowane w art. 44e ustawy o systemie oświaty: sprawdzone i ocenione pisemne prace ucznia są udostępniane uczniowi i jego rodzicom.

4. Nauczycielka dużo czasu na lekcjach (nawet do 20 – 30 minut) poświęca opowieściom o swoim życiu, a materiał przeznaczony do realizacji podczas lekcji, uczniowie muszą realizować samodzielnie w domu – co jest ponownie złamaniem prawa, ponieważ:
– nauczyciel podczas lekcji ma prowadzić zajęcia dydaktyczne, a nie opowiadać o swoim życiu,
– to nauczyciel jest zobligowany do realizacji podstawy programowej, a nie uczeń we własnym zakresie. Uczeń w domu może co najwyżej przyswajać program, przedstawiony na lekcjach, na których nauczyciel ma obowiązek realizować podstawę programową.

5. Odzywki do uczniów i komentarze dotyczące ich niewiedzy naruszają ich godność oraz etykę zawodu, np. cytuje seksistowskie poglądy Janusza Korwin– Mikkego, naruszając dobra osobiste uczniów i obśmiewając uczennice.

Niezbędne wydaje się, w obliczu powyższego, przypomnienie ustaw:

Prawo oświatowe, art. 5:

Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia.

Karta Nauczyciela, art. 6:

Nauczyciel obowiązany jest:
1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, 
2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
3a) doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły;
4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Prawo oświatowe, art. 68:
5. Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach:
1) zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki;
2) przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki;
6. Dyrektor szkoły lub placówki w wykonywaniu swoich zadań współpracuje z radą szkoły lub placówki, radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem uczniowskim.

Zgodnie z art. 68 Prawa oświatowego, dyrektor sprawuje nadzór pedagogiczny, a temu nadzorowi podlega m.in.
1) posiadanie przez nauczycieli wymaganych kwalifikacji do prowadzenia przydzielonych im zajęć;
2) realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania;
3) przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów,
4) przestrzeganie statutu szkoły lub placówki;
5) przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia.

Karta Nauczyciela, art. 75:

Nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w artykule 6.

O popełnieniu przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka dyrektor szkoły, a w przypadku popełnienia takiego czynu przez dyrektora szkoły – organ prowadzący szkołę, zawiadamia rzecznika dyscyplinarnego, o którym mowa w art. 83, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o popełnieniu czynu.

W związku ze zgłoszonymi mi i opisanymi wyżej nieprawidłowościami, wnoszę o dogłębne i rzetelne zbadanie sprawy i ustosunkowanie się do powyższych zebranych przeze mnie informacji oraz poinformowanie o sposobie rozwiązania problemu i załatwienia sprawy zgodnie z przepisami.

Proponuję narzędzie w postaci anonimowych ankiet wśród uczniów, których uczy i uczyła pani XYZ, które zbadają przynajmniej te obszary zachowań i zdarzeń, które opisałam powyżej.

Jednocześnie, na podstawie art. 61 Konstytucji RP i ustawy o dostępie do informacji publicznej, proszę o informacje:

1. Czy dyrektor posiadał wiedzę o zachowaniach, o których wspomniałam w niniejszym piśmie? Czy docierały do dyrekcji uwagi, dotyczące sposoby prowadzenia lekcji i naruszeń, związanych z prowadzeniem lekcji przez p. XYZ?

2. Jakie działania podejmowali rodzice, rada rodziców bądź uczniowie w związku ze sposobem prowadzenia zajęć przez tę nauczycielkę?

3. Proszę o skany wszelkich pism, wniosków i skarg, kierowanych do szkoły w sprawie pani XYZ, w wersji elektronicznej, na niniejszy adres email, wraz z odpowiedziami.

Z poważaniem,

Alina Czyżewska

W powyższym piśmie zawarte są dwa wnioski:

1. Wniosek w trybie art. 241 KPA – który składamy, kiedy chcemy jakiejś zmiany, np. ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, lepszego zaspokajania potrzeb. Dyrektor powinien zbadać sprawę zgodnie z wytycznymi KPA, czyli w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, podejmując wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Odpowiedzi powinien udzielić najpóźniej w ciągu 30 dni.

2. Wniosek o informację publiczną – znajduje się na końcu mojego pisma. Tutaj dyrektor ma tylko 14 dni na odpowiedź. Jeśli jej nie udzieli, napiszcie do nas – do Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, pomożemy. Z naszego doświadczenia wynika, że dyrektorzy szkół raczej słabo realizują prawo do informacji – choć uczy się o nim na WOS-ie.

Alina Czyżewska – z zawodu aktorka. Członkini Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, współzałożycielka ruchu miejskiego Ludzie dla Miasta w rodzinnym Gorzowie Wielkopolskim. Pisze, interweniuje w sytuacjach nadużywania władzy przez organy władzy, wspiera obywateli i obywatelki. Fanka ustawy o dostępie do informacji publicznej.