Publicystyka - ngo.pl

W tegorocznym konkursie S3KTOR 2024 na najlepszą warszawską inicjatywę pozarządową, Związek otrzymał Nagrodę Grand S3KTOR 2024, przyznawaną za całokształt działań. Konkurs S3KTOR na najlepszą warszawską inicjatywę pozarządową organizowany jest od piętnastu lat. Wyróżnienie Grand S3KTOR i nagrodę 20 tysięcy złotych otrzymują szczególnie zasłużone organizacje, które od co najmniej dziesięciu lat działają na rzecz stolicy, jej mieszkańców i mieszkanek. W tym roku nominowanych było 51 organizacji. Spośród nich zwycięzcę – Związek Kompozytorów Polskich – wybrała Warszawska Rada Działalności Pożytku Publicznego.

Związek Kompozytorów Polskich to organizacja, która obchodzi właśnie swoje stulecie. Jej szeregi zasilali między innymi Witold Lutosławski, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki, czy Wojciech Kilar. To żywy leksykon historii polskiej muzyki poważnej, miejsce kulturotwórcze, kultywujące tradycję, ale i wspierające działalność młodych w ich potrzebie tworzenia i ekspresji.

Prezes Związku Kompozytorów Polskich Beata Bolesławska-Lewandowska przypomina historię powstania ZKP.

– Związek Kompozytorów Polskich został powołany pod obecną nazwą w Krakowie we wrześniu 1945 roku, tuż po wojnie. To było podczas pierwszego powojennego zjazdu kompozytorów. Natomiast sama idea Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich pochodzi jeszcze sprzed wojny. Po raz pierwszy w czerwcu 1925 roku przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym zawiązała się sekcja kompozytorów współczesnych, która rok później przekształciła się w Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich. I właśnie to stowarzyszenie działało do 1945 roku, w czasie wojny oczywiście w konspiracji. Z inicjatywy stowarzyszenia został powołany ten pierwszy powojenny zjazd, który miał na celu pierwsze po wojnie spotkanie kompozytorów i ustalenie dalszych możliwości działań. Wtedy to, decyzją ówczesnego ministerstwa kultury, dawne stowarzyszenie zostało zamknięte i zawiązano Związek Kompozytorów Polskich. Oczywiście na zasadach, które obowiązywały wtedy w krajach socjalistycznych – zastrzega prezes ZKP.

– Długo świętowaliśmy tę datę powołania Związku, licząc kolejne rocznice od 1945 roku, natomiast w tym roku chcemy przywołać całą historię, która jest stuletnia i przypomnieć początki, które przez długi czas – z przyczyn politycznych – były pomijane – podkreśla Beata Bolesławska-Lewandowska.

Związek łączy kompozytorów i muzykologów. Muzykolodzy zostali włączeni do ZKP w 1948 roku i od tego czasu organizacja jest związkiem kompozytorsko-muzykologicznym, łącząc twórców obu specjalności. – Bardzo dobrze to się sprawdza. Świetnie oddaje zresztą również idee przedwojenne, gdzie i kompozytorzy, i muzykolodzy działali wspólnie na rzecz współczesnej kultury muzycznej.

Nagroda Grand S3KTOR jest dla Związku bardzo istotna. – To wyróżnienie za całokształt i bardzo się cieszymy, że zostaliśmy przez miasto Warszawa docenieni za wieloletnią działalność dla stolicy. W największym stopniu wiąże się to z Festiwalem Warszawska Jesień, który Związek Kompozytorów Polskich organizuje od 1956 roku. To festiwal, który markę muzyki polskiej i Warszawy buduje na świecie od samego początku i jest naszym najważniejszym festiwalem, międzynarodową wizytówką i wydarzeniem o wysokiej randze i znaczeniu – znanym od wielu lat w całym świecie muzyki i kultury współczesnej.

To ta najbardziej rozbudowana, jak i najbardziej widoczna działalność Związku Kompozytorów Polskich. Jednak – jak zastrzega Beata Bolesławska-Lewandowska – nie jedyna ważna. – Każdy z oddziałów ZKP, a jest ich dziewięć, organizuje swoje festiwale. W Warszawie mamy też drugi festiwal, który od wielu lat również jest mocno wpisany w kulturalny harmonogram stolicy. To odbywające się zazwyczaj w maju Warszawskie Spotkania Muzyczne. Ideą twórcy, nieżyjącego już kompozytora Władysława Słowińskiego, było, aby ten festiwal łączył muzykę dawną i muzykę nową. Dlatego też pojawiają się tam kompozycje i całe koncerty, które w niebanalny sposób tworzą fuzję muzyki dawnej z nową.

Podobne festiwale – niektóre od wielu lat, inne krócej – organizują oddziały Związku Kompozytorów Polskich również w innych miastach. Jest Poznańska Wiosna Muzyczna w Poznaniu i Musica Polonica Nova we Wrocławiu, zamiennie z Musica Electronica Nova. Jest Międzynarodowy Krakowski Festiwal Kompozytorów odbywający się od wielu lat w Krakowie i Musica Moderna w Łodzi. Są też inne, realizowane w innych miastach.

Związek Kompozytorów Polskich ma siedzibę w Warszawie i skupia najwięcej twórców z Warszawy i Mazowsza, ale – jak podkreśla Beata Bolesławska-Lewandowska, stowarzyszenie działa w całym kraju. – Dzięki jego działalności muzyka najnowsza i dzieła kompozytorów, tworzących tu i teraz, docierają do ludzi w całej Polsce, a często także za granicę – podkreśla prezes ZKP.

Z okazji obchodów stulecia działalności, Związek Kompozytorów Polskich przygotowuje festiwal jubileuszowy, który będzie się odbywał w dniach 3–15 listopada w Warszawie.

– Pomyślany został tak, że każdy z oddziałów będzie mógł zaprezentować koncert z muzyką zaplanowaną przez siebie, więc będziemy gościć w Warszawie muzykę kompozytorów z całej Polski. Będą prawykonania i utwory starszych twórców – żyjących i nieżyjących – którzy byli i są zwiazani z ZKP. Myślę więc, że to będzie znakomita okazja do zapoznania się z muzyką polską XX i XXI wieku – zapowiada Beata Bolesławska-Lewandowska.

Prezes Związku Kompozytorów Polskich podkreśla ogromne wsparcie, na jakie może liczyć ze strony Urzędu m.st. Warszawy. 

– Jeśli chodzi o dwa festiwale, które się odbywają w Warszawie, od wielu lat możemy liczyć na pomoc Miasta. Biuro Kultury jest nam bardzo przychylne i wspiera naszą działalność. Warto zauważyć, że w programie festiwalu Warszawska Jesień, dodatkowym elementem już od 15 lat jest Mała Warszawska Jesień, czyli działania skierowane do dzieci i nastawione na wspólne tworzenie i doświadczanie muzyki nowej. To wpisuje się w strategię działań edukacyjnych, które są bliskie władzom stolicy. Urząd Miasta Stołecznego Warszawa jest – obok Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – naszym najważniejszym partnerem, który nas wspiera finansowo, ale nie chciałabym też pominąć innych instytucji warszawskich, z którymi współpracujemy. Jeżeli spojrzeć w program jedneg, czy drugiego festiwalu, to oczywiście są w nim Filharmonia Narodowa, Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego czy Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, ale jest też wiele innych przestrzeni miejskich różnego rodzaju. Bardzo się staramy, żeby się nie zamykać w miejscach tradycyjnie skoncentrowanych na wykonywaniu muzyki, ale by wychodzić z naszymi propozycjami do publiczności w różnych przestrzeniach miejskich, dostępnych na terenie całej Warszawy – podkreśla prezes Związku Kompozytorów Polskich Beata Bolesławska-Lewandowska. – Myślę, że także te działania miały wpływ na to, że to właśnie Związek Kompozytorów Polskich uhonorowany został nagrodą Gran S3KTOR.