Publicystyka - ngo.pl

Tegoroczna edycja potwierdza pozytywne tendencje na rynku pracy oraz poprawę sytuacji społecznej. Liczba osób zatrudnionych osiągnęła nowy rekordowy poziom. Pracę ma prawie 238 mln osób, co oznacza, że zatrudnienie w UE jest większe niż kiedykolwiek. W 2017 r. zatrudnionych było ponad 3,5 mln osób więcej niż w 2016 r. Z drugiej strony, mimo iż liczba przepracowanych godzin w przeliczeniu na osobę zatrudnioną w ostatnich latach wzrosła, nadal utrzymuje się ona poniżej poziomów z 2008 r.

Jednocześnie jesteśmy świadkami wzrostu dochodów do dyspozycji i zmniejszania się ubóstwa. W porównaniu z 2012 r. wskaźnik pogłębionej deprywacji materialnej zmniejszył się do najniższego w historii poziomu, a liczba dotkniętych tym problemem osób wyniosła 16,1 mln. Biorąc jednak pod uwagę wpływ rozwoju technologicznego, brak jest pewności co do skutków automatyzacji i cyfryzacji w przyszłości. Dlatego też tegoroczny przegląd dotyczący zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie jest poświęcony zmieniającym się warunkom w świecie pracy.

Unijna komisarz odpowiedzialna za zatrudnienie, sprawy społeczne, umiejętności i mobilność pracowników, MARIANNE THYSSEN, powiedziała: – Gospodarka europejska rozwija się szybciej i bardziej równomiernie niż wcześniej. Sprzyja to zatrudnieniu, wzmacnia dochody gospodarstw domowych i poprawia warunki socjalne. Zmiany technologiczne mogą przyczynić się do pobudzenia wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, ale tylko wówczas, gdy to my będziemy te zmiany współkształtować. Europejski filar praw socjalnych stanowi drogowskaz dla każdego, kto jest gotowy do tej transformacji.

Proponowane przez nas rozwiązania mają przekuć ten filar w praktykę poprzez wyposażenie ludzi w Europie w lepsze wykształcenie i umiejętności przez całe życie oraz zadbanie o to, by wszyscy pracownicy byli objęci podstawowymi prawami w tym szybko zmieniającym się świecie pracy, czemu służyć mają wnioski ustawodawcze dotyczące przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy oraz dostępu do ochrony socjalnej. Celem tegorocznego wydania przedmiotowego sprawozdania jest analiza możliwości i zagrożeń związanych z innowacjami technologicznymi, zmianami demograficznymi i globalizacją. Przegląd pokazuje, co należy zrobić, by każdy mógł odnieść z tych zmian korzyści.

Jak wskazano w przeglądzie, postęp technologiczny ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia ogólnej wydajności pracy. Przyczynia się on jednak również do zastępowania rutynowych zadań wymagających jedynie niskiego poziomu umiejętności oraz do podnoszenia progu umiejętności pozwalającego znaleźć zatrudnienie. Chociaż nie ma żadnych ostatecznych wniosków co do możliwego zasięgu oddziaływania technologii na miejsca pracy, badania pokazują, że najbardziej narażone na pełną lub częściową automatyzację są powtarzające się rutynowe zadania wykonywane na obecnych miejscach pracy. Według jednego z badań w najbliższej przyszłości częściowemu zautomatyzowaniu może ulec od 37 do 69 proc. miejsc pracy. Lepsza edukacja i uczenie się przez całe życie oraz zadbanie o to, by nasze instytucje rynku pracy i zabezpieczenia społecznego były adekwatne do potrzeb, mają kluczowe znaczenie dla dostosowania się do zmieniającego się świata pracy.

Przy pomocy europejskiego programu na rzecz umiejętności oraz unijnego finansowania Komisja przygotowała grunt, by w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, organizatorami szkoleń i przedsiębiorstwami umożliwić ludziom w Europie uzyskiwanie lepszych umiejętności na wszystkich poziomach. Również partnerzy społeczni odgrywają ważną rolę w podnoszeniu kwalifikacji i przekwalifikowywaniu siły roboczej oraz w uwzględnianiu większej elastyczności w zmieniającym się świecie pracy. Wnoszą oni wkład w opracowywanie programów szkoleniowych oraz identyfikowanie szans i zagrożeń wynikających ze zmian, które zachodzą na rynkach pracy.

Nowe technologie przyczyniają się do wzrostu liczby pracowników zatrudnionych na nietypowych warunkach i osób pracujących na własny rachunek. W przeglądzie dotyczącym zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie stwierdzono, że nowe formy zatrudnienia przynoszą korzyści zarówno pracownikom, jak i przedsiębiorstwom, gdyż zwiększają elastyczność i poprawiają równowagę między życiem zawodowym i prywatnym, a jednocześnie stwarzają nowe możliwości wejścia na rynek pracy lub pozostania na nim, między innymi osobom niepełnosprawnym i starszym. W przeglądzie tym zwrócono jednak również uwagę na związek między coraz częstszym występowaniem niestandardowych form pracy a pogarszaniem się warunków pracy, co objawia się wyższym poziomem zmienności dochodu, niższym poziomem bezpieczeństwa pracy i niewystarczającym dostępem do ochrony socjalnej, jak to zaobserwowano w przypadku osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych. W obliczu tej sytuacji Komisja przedstawia wnioski ustawodawcze w sprawie modernizacji przepisów dotyczących rynku pracy i systemów zabezpieczenia społecznego, które mają być odpowiedzią na wspomniane zmiany w świecie pracy. We wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie bardziej przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy [1] uwzględniono nowe minimalne standardy w odniesieniu do wszystkich pracowników, również tych, którzy pracują w oparciu o niestandardowe formy zatrudnienia. Z kolei we wniosku dotyczącym zalecenia w sprawie dostępu do ochrony socjalnej [2] zachęca się państwa członkowskie do zapewnienia dostępu do zabezpieczenia społecznego wszystkim pracownikom i osobom prowadzącym działalność na własny rachunek, w tym możliwości przenoszenia praw między miejscami pracy i statusami zatrudnienia.

Ponadto w przeglądzie zatrudnienia i kwestii społecznych z 2018 r. wskazano również na pewne utrzymujące się wyzwania strukturalne, na przykład nierówności w dochodach, różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn, a także kwestie dotyczące rozwoju umiejętności i edukacji.

KONTEKST

Coroczny przegląd zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie zawiera aktualne analizy ekonomiczne dotyczące zatrudnienia i tendencji społecznych w Europie. W świetle tych tendencji w przeglądzie zwraca się uwagę na potencjalne wyzwania i wskazuje na możliwe rozwiązania polityczne. Dokument ten jest najważniejszym instrumentem Komisji Europejskiej służącym do analizy aktualnych faktów oraz do przeglądu tendencji i nadchodzących wyzwań na rynkach pracy.

Jest wiele przykładów, które pokazują, w jaki sposób Komisja stara się rozwiązywać problemy poruszane w corocznych sprawozdaniach na temat zatrudnienia i sytuacji społecznej. Na przykład w niedawnym wniosku Komisji w sprawie wieloletnich ram finansowych przewidziano więcej środków na inwestycje w ludzi, w tym poprzez nowy Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) oraz ulepszony Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) [3]. Inicjatywy i narzędzia, takie jak Europejski program na rzecz umiejętności [4], gwarancja dla młodzieży [5] i Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, dalsze wzmocnienie programu Erasmus [6] oraz Europejski Korpus Solidarności [7], przyczynią się do realizacji tych celów, tak samo jak wnioski ustawodawcze Komisji dotyczące dostępu do ochrony socjalnej [2] oraz przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy [1].