Publicystyka - ngo.pl

Podczas wrześniowego posiedzenia Warszawska Rada Działalności Pożytku Publicznego zajęła się opiniowaniem m.in. trzech miejskich programów, a także dyskutowała o zasadach prowadzenia konsultacji społecznych przez biura i dzielnice.

Pierwszym z programów, z którym zapoznała się Warszawska Rada Pożytku podczas swego posiedzenia 19 września był Program Wspierania Rodziny na lata 2019 – 2021, przygotowany w Biurze Pomocy i Projektów Społecznych.

Program powstał na podstawie wyników badania ewaluacyjnego Programu Wspierania Rodziny w m.st. Warszawie na lata 2016-2018, zgodnie z kierunkiem działań przedstawionym w Programie „Rodzina” (przyjętym Uchwałą Rady m. st. Warszawy Nr LXXXII/2398/2010 z dnia 13 maja 2010 r.), z uwzględnieniem wniosków i rekomendacji z przeprowadzonych warsztatów i konsultacji oraz na podstawie analizy danych, którymi dysponowało Biuro.

W wyniku ewaluacji wskazano, że jednym z efektów ubocznych realizacji PWR jest wzmocnienie organizacji pozarządowych (wzrost doświadczenia w realizacji projektów, wzajemna wymiana doświadczeń, stosunkowo dobre warunki finansowe realizacji działań). W rekomendacjach znalazło się zalecenie, aby kontynuować wprowadzanie lokalnych systemów wsparcia (LSW), zarówno w węższym ujęciu, jako projektów realizowanych w konsorcjum organizacji pozarządowych, jak i w szerszym – określającym sposób podejścia do organizowania usług w zakresie wsparcia rodziny w dzielnicy.

Celem głównym PWR na latach 2019-2021 jest zmniejszenie poziomu zagrożenia wykluczeniem społecznym rodzin zamieszkujących w m.st. Warszawie, zwłaszcza rodzin przeżywających trudności opiekuńczo - wychowawcze w wyniku objęcia ich kompleksową i zintegrowaną ofertą pomocy w ramach lokalnego systemu wsparcia. Priorytetowe obszary to asysta rodzinna, poradnictwo rodzinne, placówki wsparcia dziennego, w tym działania pedagogów ulicznych, rodziny wspierające i Lokalne Systemy Wsparcia. Realizatorami programu mają być Biuro Pomocy i Projektów Społecznych, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, zarządy dzielnic oraz organizacje pozarządowe.

Program został poddany konsultacjom społecznym: w czerwcu i lipcu odbyły się trzy spotkania warsztatowe i dwa spotkania konsultacyjne. W warsztatach wzięły udział 33 osoby (przedstawiciele wydziałów spraw społecznych i zdrowia, ośrodków pomocy społecznej, organizacji pozarządowych oraz Biura Pomocy i Projektów Społecznych). Od 24 lipca do 14 sierpnia 2018 roku trwały konsultacje z NGO. W tym czasie nie zostały zgłoszone żadne uwagi. Program uzyskał pozytywne opinie BKDS-ów.

Podczas dyskusji o Programie członkowie i członkinie Warszawskiej Rady Pożytku skupili się przede wszystkim na dwóch sprawach: słabej ocenie współpracy organizacji z Miastem, która znalazła się w analizie SWOT do Programu (znalazło się tam m.in. stwierdzenie, że organizacje mają potencjał do współpracy, ale wykazują się niską aktywnością) oraz rozszerzeniu podmiotów uprawnionych do prowadzenia szkoleń zawodowych i wsparcia merytorycznego.

– Zastanawiające jest, że doceniono tak duży wkład organizacji pozarządowych w realizację Programu, a jednocześnie w analizie SWOT znalazła się taka ocena. Z czego ona wynika? – pytała Anna Gierałtowska.

Tomasz Pactwa, dyrektor BPiPS tłumaczył, że ewaluacje przeprowadzała firma zewnętrzna, która zbierała opinie m.in. wśród organizacji i w urzędach dzielnic. Tam pojawiały się takie głosy. Anna Gierałtowska zgłosiła wniosek, aby te zapisy usunąć z Programu, ponieważ są nieprawdziwe, kontrowersyjne, oceniające i trudne do udowodnienia. Pozostała część Rady przychyliła się do wniosku.

Gorącą dyskusję wywołała natomiast inna propozycja Anny Gierałtowskiej, aby do podmiotów realizujących szkolenia zawodowe i wsparcie merytorycznego – obok Biura Pomocy i Projektow Społecznych, Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń oraz Centrum Wspierania Rodziny „Rodzinna Warszawa” – wpisać także organziacje pozarządowe.

– Jest tak duża liczba podmiotów realizujących ten Program, że rozsądne jest, aby NGO także były realizatorami szkoleń – mówiła Anna Gierałtowska. – Merytorycznie uzasadnione jest zróżnicowanie oferty.

– Szkolenia są prowadzone przez te instytucje zgodnie z przyjętymi standardami – bronił zapisów Tomasz Pactwa.

– Standardy są ogólne, a organizacje mają swój dorobek merytoryczny. Do decyzji osób szkolących się powinno należeć, gdzie chcą się szkolić – przekonywała Anna Gierałtowska.

Jarosław Szostakowski stwierdził, że jeśli wpisane zostaną organizacje, to powinno się dodać także inne podmioty komercyjne.

Ostatecznie Rada – w drodze głosowania – przyjęła wniosek, aby w Programie, jako realizatorów szkoleń, wpisać dodatkowo organizacje pozarządowe.

Program – z zaproponowanymi poprawkami – Rada zaopiniowała pozytywnie.

Znacznie mniej dyskusji wywołały dwa inne programy prezentowane podczas posiedzenia Rady: ProgramPrzeciwdziałania Zakażeniom HIV i Działań Na Rzecz Osób Żyjących z HIV na lata 2019-2021 oraz Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2019-2021

Oba programy powstały przy współpracy z biurami merytorycznymi (Biuro Edukacji, Biuro Polityki Zdrowotnej) i wydziałami spraw społecznych i zdrowia oraz organizacjami pozarządowymi.

Podczas warsztatów i konsultacji łącznie do Programów zgłoszono 10 uwag, uwzględniono 7. Programy otrzymały pozytywna opinię Branżowej Komisji Dialogu Społecznego ds. Przeciwdziałania Narkomanii i HIV/AIDS.

Jedna z rekomendacji dla Programu Przeciwdziałania Zakażeniom HIV i Działań Na Rzecz Osób Żyjących z HIV na lata 2019-2021 zalecała, aby Program był kontynuowany i rozwijany z wykorzystaniem już zgromadzonych zasobów: kompetencyjnych (wiedza i doświadczenie urzędników i realizatorów) oraz wzorów współpracy z NGO. Powinien stanowić w przyszłości ramę do działania i zestaw podstawowych wytycznych dla realizatorów. A także, że należy zaplanować działania edukacyjne realizowane m.in. poprzez kampanie uliczne i happeningi adresowane do ogółu mieszkańców, jak i działania specjalistyczne (kierowane do urzędników i radnych), a także powrócić do realizacji nowoczesnych warsztatów w szkołach. Program powinien przewidywać realizację i finansowanie zadań w tym obszarze.

Nowy Program na lata 2019-2021 ma na celu zapobieganie zakażeniom HIV oraz wsparcie dla osób żyjących z HIV oraz ich bliskich. I będzie realizowany m.in. poprzez ograniczanie skali występowania ryzykownych zachowań, zapewnienie kompleksowej i wszechstronnej oferty pomocowej dla osób żyjących z HIV i członków ich rodzin, podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców Warszawy na temat zachowań ryzykownych mogących prowadzić do zakażenia HIV (np. przez kampanie społeczne), poszerzanie wiedzy pracowników oświaty, pomocy społecznej, administracji samorządowej m.st. Warszawy, służby zdrowia, policji, straży miejskiej, wymiaru sprawiedliwości, organizacji pozarządowych, członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Dzielnicowych Zespołów oraz liderów grup samopomocowych i środowisk lokalnych na temat podstawowych zagadnień związanych z problematyką HIV.

Wśród rekomendacji dla Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2019-2021 również znalazł się zapis o kontynuacji wcześniejszych działań oraz zalecenie, aby poszukiwać form szerszej współpracy z władzami poszczególnych dzielnic oraz zachęcać urzędników dzielnic do udziału w szkoleniach i warsztatach m.in. o możliwych formach współpracy z NGO (także pozafinansowej).

Oba programy uzyskały pozytywną opinię Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.

Zapowiadało się, że dużo emocji będzie przy prezentacji kolejnego dokumentu przygotowanego przez Biuro Pomocy i Projektów Społecznych – projektu uchwały Rady m.st. Warszawy w sprawie w sprawie szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w schroniskach dla osób bezdomnych. Jednak po wyjśnieniu przyczyn i zasad wprowadzanych opłat – Rada zaopiniowała projekt pozytywnie.

Odpłatność ma być pobierana wyłącznie za pobyt w schroniskach (17 schronisk, oferujących 552 miejsca zwykłe i 443 miejsca z usługami opiekuńczymi). Korzystanie z noclegowni nadal będzie bezpłatne. Obecnie za korzystanie z placówek wsparcia opłaty są również pobierane: przez organizacje pozarządowe prowadzące placówki wsp, zgodnie z wewnętrznym regulaminem, do kwoty nie większej niż 70% rozporządzalnego dochodu (również od osób pobierających zasiłki stałe).

Przyjęcie uchwały jest konieczne ze względu na zmianę przepisów prawa (Ustawa o pomocy społecznej). Zgodnie z nowymi zapisami schronisko dla bezdomnych jest uznawane za ośrodek wsparcia (nawet jeśli nie świadczy żadnych usług opiekuńczych). Na samorządy został nałożony obowiązek ustalenia wysokości i zasad pobierania odpłatności.

Odpłatności nie będą pobierane od osób, których dochód nie przekroczy kryterium dochodowego. Szacuje się, że w Warszawie 85-88% osób, korzystających ze schronisk nie będzie musiało płacić za pobyt w schronisku. Osoby bezdomne będą mogły zostać także zwolnione z opłat w razie wystąpienia szczególnych okoliczności (np. kłopotów zdrowotnych pwodujących udokumentowany wzrost wydatków na lekarstwa itd.

Odpłatności mają na celu motywowanie do zmiany oraz trening umiejętności niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania.

Podczas konsultacji organizacje pozarządowe zgłosiły m.in. postulat, aby opłaty za pobyt w schroniskach stanowiły dochód organizacji prowadzącej placówkę. BPiPS skonsultowało tę propozycję z Biurem Prawnym, które wydało opinię, że na takie rozwiązanie nie pozwalają przepisy Ustawy o pomocy społecznej oraz Ustawy o finansach publicznych. Rekomendowano natomiast wprowadzenie zapisów, które sprawiłyby, że pieniądze wpływające do budżetu z Miasta z opłat za pobyt w schorniskach będą przeznaczane na pomoc osobom bezdomnym.

Podczas wrześniowego posiedzenia Rady zaprezentowano również Wytyczne ws. dostępności wydarzeń dla m.st. Warszawy. Ma być to pierwszy tego typu dokument w Polsce, porządkujący informacje z zakresu dostępności wydarzeń publicznych, wspierający w sposób rzetelny i kompletny proces ich przygotowania i realizacji.

Wytyczne mają wskazywać sposoby organizacji wydarzeń publicznych, realizowanych ze środków m.st. Warszawy tak, by zapewnić osobom z ograniczeniami mobilności i percepcji, w tym osobom z niepełnosprawnościami, dzieciom i seniorom możliwość udziału w tych wydarzeniach, na równi z innymi mieszkańcami Warszawy.

W dokumencie znajdują się ogólne zasady organizacji wydarzeń dostępnych, etapy organizacji dostępnego wydarzenia, zasady organizacji wydarzeń wg rodzaju wydarzenia, zasady organizacji wydarzeń ze względu na grupę odbiorców, dobre praktyki oraz słownik pojęć poszerzony o zasady stosowania.

– Założyliśmy, że od początku chcemy tworzyć ten dokument z organizacjami pozarządowymi – podkreślał Tomasz Pactwa, dyrektor BPiPS. Dlatego organizacje zostały włączone w prace nad Wytycznymi, które trwały od października 2017 roku. W czerwcu 2018 r. przeprowadzono konsultacje powstającego dokumentu. Podczas konsultacji poruszano przede wszystkim tematy finansowania dostępności oraz zakresu obligatoryjności regulacji.

– Z najczęściej zgłaszanych wniosków wynika, że zasadne jest wprowadzenie obligatoryjnego zapewniania dostępności w szerokim zakresie dla imprez o charakterze masowym i o wysokich budżetach oraz dla procesów partycypacji społecznej. Przy wydarzeniach o niższych budżetach rozpatrywane jest wprowadzenie jako obligatoryjnego informowania o dostępności i o możliwościach jej zapewnienia w przypadku zgłoszenia specjalnych potrzeb – wyjaśniała Donata Kończyk, Pełnomocnik Prezydenta m.st Warszawy ds. dostępności.

Obecnie przygotowywany będzie projekt zarządzenia dotyczący Wytycznych oraz standardy ich stosowania. Dokumenty te zostaną poddane kolejnym konsultacjom, planowanym na październik 2018 r.

Podczas wrześniowego posiedzenia Warszawskiej Rady Pożytku wielokrotnie wracał temat konsultacji z organizacjami. Członkowie i członkinie Rady zwracali uwagę, że konsultacje ważnych dla organizacji pozarządowych dokumentów prowadzone były w okresie wakacyjnym (urlopowym), a także, że informacja o konsultacjach nie docierała do wszystkich zainteresowanych. Proponowano, aby raz jeszcze przyjrzeć się zasadom prowadzenia konsultacji, a szczególnie przepływowi informacji o prowadzonych procesach.

Marta Lewandowska zwróciła uwagę, że w Programie Rozwoju Współpracy jest zapisane wdrożenie rozwiązań wypracowanych podczas publicznej debaty na temat struktury dialogu obywatelskiego, więc dyskusja i prace nad tymi zagadnienami będą się jeszcze toczyły.

Ponad to WRP pozytywnie zaopiniowała:

• zmniejszenie środków finansowych przeznaczonych w budżecie m. st. Warszawy na zlecanie zadań z udzielaniem dotacji w Biurze Sportu i Rekreacji – wolne środki (w wysokości ponad 127,5 tys. zł) powstały w wyniku nieprzyjęcia w całości lub części dotacji przez oferenta lub w wyniku pozbawienia dotacji z powodu np. niedostarczenia dokumentacji potrzebnej do sporządzenia umowy. Pieniądze te mają zostać wykorzystane do realizacji programu „Rusz się Warszawo po świętach” w stołecznych ośrodkach sportu i rekreacji. W dzielnicach, które nie dysponują takimi ośrodkami (Rembertów i Wesoła), Biuro Sportu i Rekreacji planuje przeprowadzić otwarty konkursu dotacyjny dla organizacji pozarządowych;
• projekt uchwały, przygotowany przez Biuro Ochrony Środowiska, w sprawie ustanowienia pomnikiem przyrody pnącza winobluszczu trójklapkowego rosnącego przy ul. Asfaltowej 8 w Warszawie.

Rada podjęła także decyzję, że przygotuje swoją opinię na temat konsultowanych do 24 września rozporządzeń wykowaczych do ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (m.in. w sprawie nowych wzorów umowy i sprawodzania z realizacji zadania publicznego).

Następne posiedzenie Rady odbędzie się 10 października 2018 r.