Publicystyka - ngo.pl

Work-life balance, czyli równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, to pojęcie, które powstało w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii w latach 70 – 80 XX w. w związku z coraz częstszym podejmowaniem pracy zawodowej przez kobiety, przede wszystkim matki. Dopiero później zaczęto postrzegać work-life balance szerzej, aż w końcu stał się częścią polityki HR.

Rozwój technologii oraz praca zdalna doprowadziły do zacierania się granicy między życiem zawodowym, a prywatnym, co może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla zdrowia psychicznego pracownika. Work-life balance ma na celu przede wszystkim przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu oraz zapobieganie rozwojowi chorób psychicznych takich jak depresja, uznawana przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) za czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie, na którą cierpi obecnie 350 milionów ludzi na świecie  (4 miliony w Polsce). Przewiduje się też, że do 2030 r. depresja stanie się najczęściej diagnozowaną chorobą na świecie.

W praktyce koncepcja work-life balance opiera się głównie na: elastyczności czasu i miejsca pracy oraz dbaniu o zdrowie psychiczne i fizyczne. W tym kontekście kluczowe jest pojęcie dobrostanu (ang. wellbeing), czyli stanu pełnego zdrowia psychicznego, fizycznego i społecznego, a nie tylko braku choroby, dzięki czemu pracownik ma mniej stresu i więcej czasu na rodzinę, odpoczynek czy hobby. Koncepcja work-life balance zakłada takie ułożenie życia zawodowego i prywatnego, aby sfery te się nie wykluczały, a wzajemnie wspierały. Wśród korzyści po stronie pracownika możemy wymienić większą satysfakcję, motywację do pracy czy poczucie sprawczości. Dla pracodawcy natomiast oznacza z reguły większą efektywność i jakość świadczonej pracy, mniejsze ryzyko absencji chorobowych, lepszą atmosferę w zespole i pozytywny wizerunek, co sprawia, że pracodawca ma szansę utrzymać stały skład personalny i jest bardziej atrakcyjny dla potencjalnych, nowych pracowników.

Work-life balance znajduje zastosowanie do różnych organizacji, nie tylko wielkich, międzynarodowych korporacji, ale także mniejszych podmiotów, w tym organizacji pozarządowych (np. fundacji czy stowarzyszeń), gdzie może być wartością dodaną, zwłaszcza że praca w ngo, w zależności od wyznaczonych celów statutowych i misji może również prowadzić do wypalenia zawodowego. Takie sytuacje mogą mieć miejsce np. jeżeli występuje duża presja czasu na realizację danego projektu. Co istotne koncepcja Work -life balance nie odnosi się tylko do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale także świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych czy B2B.

Zarówno w firmach, jak i organizacjach pozarządowych o dobrostan pracownika można dbać m.in. poprzez benefity sportowe (karty Multisport, Medicover), wspólne inicjatywy społeczne (np. zbiórki czy wydarzenia sportowe/charytatywne) integrujące zespół. Istotną rolę może odgrywać również organizowanie imprez okolicznościowych (np. Wigilia pracownicza) czy zapewnienie pracownikom odpowiedniego wsparcia psychologicznego lub innych udogodnień w pracy.

Work-life balance to także pojęcie występujące w prawie UE - w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (tzw. dyrektywa work-life balance), którą Polska wdrożyła do krajowego porządku prawnego ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 641).

W Polsce rośnie elastyczność pracy, a tym samym coraz bardziej zrównoważone są warunki pracy. Nie mniej jednak o wyższym poziomie work-life balance możemy mówić m.in. w krajach skandynawskich czy Nowej Zelandii, gdzie pracuje się zasadniczo krócej, dłuższy jest czas odpoczynku i więcej jest dni urlopowych.

Koncepcja work-life balance ma na celu przede wszystkim ochronę pracownika przed wypaleniem zawodowym i zapewnienie mu odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Opiera się głównie na elastyczności czasu i miejsca pracy, dbaniu o dobrostan pracownika polegający na dążeniu do stanu pełnego zdrowia psychicznego, fizycznego i społecznego, tak aby ograniczyć stres i zapewnić więcej czasu na rodzinę, hobby czy odpoczynek. Korzystne jest to również dla samego pracodawcy, który jest lepiej postrzegany przez pracowników, który może liczyć na większą efektywność i jakość świadczone pracy, mniejsze ryzyko absencji chorobowych, lepszą atmosferę i pozytywny wizerunek. 

Work-life balance może świetnie sprawdzać się nie tylko w dużych, międzynarodowych firmach, ale może również z powodzeniem być stosowane w organizacjach pozarządowych. Odnosi się nie tylko do pracowników zatrudnionych na UoP, ale również świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych czy B2B. Work-life balance to także pojęcie występujące w dyrektywie UE implementowanej do polskiego porządku prawnego w 2023 r. To, czy koncepcja będzie stosowana zależy jednak w dużej mierze od kultury organizacyjnej obowiązującej w danym miejscu pracy oraz samego pracodawcy, który ma szerokie możliwości, aby zadbać o dobrostan pracownika.