Chęć sprawdzenia się, podzielenia doświadczeniem i niesienia pomocy – powodów, dla których zostaje się wolontariuszem jest wiele. Może nim zostać każdy, ale nie w każdym miejscu. Są placówki, w których od kandydata wymaga się spełnienia określonych warunków. Może chodzić o predyspozycje, wykształcenie czy stan zdrowia.
Praca wolontariacka jest szczególnie ważna w kontekście funkcjonowania organizacji pozarządowych. O tym, jak się ma wolontariat w Polsce, jak wyliczać wkład własny w postaci zaangażowania wolontariuszy i jakie dokumenty warto posiadać, rozmawiamy z Beatą Donaj – doradczynią Centrum PISOP, od 15 lat związaną z sektorem pozarządowym.
Na jakie pytania musi sobie odpowiedzieć organizacja, gdy szuka wolontariuszy? Od czego warto tę współpracę rozpocząć?
Przede wszystkim organizacja musi wiedzieć, kogo szuka. Osób otwartych, odpowiedzialnych, z konkretnymi umiejętnościami. Aby skompletować grupę efektywnie pracujących wolontariuszy musi zidentyfikować potrzeby ich samych, a także instytucji bądź organizacji.
Bycie wolontariuszem daje możliwość realizacji marzeń, aspiracji, stanowi często odskocznię od codziennych obowiązków. Wolontariusz chce czuć się częścią zespołu, mieć wpływ na życie organizacji lub instytucji, dlatego zawsze należy starać się go wysłuchać. Rozpoczynając współpracę warto określić jej zasady: zakres prac, sposób ich wykonywania, czas współpracy, odpowiedzialność wolontariusza, zobowiązania organizacji. Wszystkie zasady prawne związane z wolontariatem określa ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Jakie dokumenty potwierdzają współpracę z wolontariuszami?
Porozumienie wolontarystyczne i karta czasu pracy wolontariusza. Niektóre organizacje zaliczają tutaj także CV oraz zaświadczenie, które wystawiają swoim wolontariuszom.
Co powinno zawierać porozumienie wolontarystyczne?
Co najmniej zakres, sposób i czas wykonywania świadczeń przez wolontariusza oraz postanowienie o możliwości rozwiązania. Możemy je zawrzeć ustnie, natomiast jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni - musi zostać sporządzone na piśmie.
Dodatkowo, organizacja musi zadbać o ubezpieczenie wolontariusza?
Tak. Ustawa o pożytku publicznym i o wolontariacie nakłada na organizację obowiązek zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków. Jeżeli czas współpracy jest krótszy niż 30 dni kalendarzowych ubezpieczenie to należy wykupić w dowolnej firmie ubezpieczeniowej. Jeśli czas współpracy jest dłuższy niż 30 dni i ma określony czas, ubezpieczenie NNW jest gwarantowane przez Państwo Polskie na podstawie znowelizowanej tzw. małej ustawy wypadkowej (ustawa o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach). W takiej sytuacji konieczne jest podpisanie z wolontariuszem porozumienia o współpracy – umowy wolontarystycznej, która jest niejako promesą polisy ubezpieczeniowej.
Jak wycenić pracę wolontariuszy na potrzeby wniosku, projektu?
Koszty pracy wolontariuszy określić można w dwojaki sposób. Można posłużyć się wskaźnikami Głównego Urzędu Statystycznego, w których określane są stawki godzinowe w tzw. gospodarce uspołecznionej i stawkę tę odnieść do godziny pracy wolontariusza.
Innym sposobem jest określenie stawki godzinowej dla pracownika wykonującego podobne zadanie w naszej placówce i tę stawkę zastosować do pracy wolontariusza. Stawki różnią się od miejsca realizacji, tak jak wynagrodzenia. To np. 20-30 za proste prace i 50-100 zł za prace specjalistyczne.
Z Twoich obserwacji, z jakimi problemami w kontekście wolontariatu zmagają się lokalne NGO?
Zauważam, że organizacjom starszym i zrzeszającym osoby z niepełnosprawnościami jest trudniej pozyskać nowych wolontariuszy. Na braki personalne nie narzekają natomiast organizacje zajmujące się młodzieżą i rozrywką. Wielu lokalnym organizacjom brakuje młodych osób, które pomogłyby w sprawach bieżących lub komputerowych: w prowadzeniu profilu na portalu społecznościowym, prowadzeniu strony www czy wypełnianiu wniosków w generatorach.
Warto więc namawiać do zainteresowania się tematem
Zdecydowanie zachęcam do włączenia się w formę bezinteresownej pomocy. Wolontariat niesie za sobą szereg zalet. Pozwala poszerzyć umiejętności, uciec przed samotnością, poznać wspaniałych ludzi i odczuwać satysfakcję.
Podpowiedzią dla organizacji szukających wolontariuszy może być fakt, iż w większych miastach istnieją miejsca, które zrzeszają osoby niosące bezinteresowną pomoc. Dla przykładu w Lesznie jest to Leszczyńskie Centrum Wolontariatu prowadzone przez Fundację Centrum Aktywności Twórczej.
Źródło: Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich "PISOP"
