Warsztaty terapii zajęciowej (WTZ) to ważna forma wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Wielu uczestników napotyka jednak bariery w dostępie z powodu niejednoznacznych przepisów finansowania mieszkańców z innych powiatów. W projekcie „Akademia NGO – dobre prawo dla integracji” eksperci proponują zmiany mające wyeliminować uznaniowość decyzji urzędów i zapewnić, że obowiązek finansowania WTZ-ów nie będzie zależał od porozumień między powiatami.
Kluski przygotowywane przez uczestnika WTZ na warsztatach pracowni gospodarstwa domowego.
Autor/źródło: Stowarzyszenie Pomocy Szansa (Warsztaty Terapii Zajęciowej Jedność)Gdy granice powiatu stają się przeszkodą
Zgodnie z obowiązującym prawem powiaty mają obowiązek współfinansować uczestnictwo swoich mieszkańców w WTZ-ach, nawet jeśli znajdują się one na terenie innego powiatu. W praktyce jednak wiele samorządów odmawia pokrycia kosztów, argumentując to brakiem formalnego porozumienia z powiatem, w którym działa WTZ. Skutkiem takiej interpretacji przepisów jest ograniczenie dostępu do terapii dla osób, które najbardziej jej potrzebują. W jednym powiecie funkcjonują warsztaty z wolnymi miejscami, a w sąsiednim – osoby z niepełnosprawnościami miesiącami czekają na przyjęcie.
Co wynika z ekspertyzy?
Ekspertyza podkreśla, że prawo jednoznacznie zobowiązuje powiat do finansowania uczestnictwa swoich mieszkańców w WTZ-ach, niezależnie od tego, czy zawarto formalne porozumienie z innym samorządem. Brak takiego dokumentu nie może być zatem powodem odmowy wsparcia. Obecna praktyka prowadzi do tzw. dyskryminacji terytorialnej. Oznacza to, że prawa osób z niepełnosprawnościami są realizowane w różny sposób w zależności od miejsca zamieszkania. To z kolei narusza konstytucyjną zasadę równego traktowania i stoi w sprzeczności z Konwencją ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.
Głos płynący z doświadczeń praktyków
Dokument został stworzony w oparciu o sygnały płynące z organizacji prowadzących WTZ-y. Z ich doświadczeń wynika, że wiele miejsc w WTZ-ach pozostaje niewykorzystanych tylko dlatego, że samorządy nie potrafią porozumieć się w kwestii finansowania. To sytuacja, w której system – zamiast pomagać – sam tworzy problemy.
W stronę zmiany prawnej
Ekspertyza wskazuje, że samo doprecyzowanie przepisów ustawy o rehabilitacji może zmienić naprawdę wiele. Taka modyfikacja mogłaby zakończyć uznaniowe decyzje urzędów i skrócić procedury. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnościami szybciej otrzymają wsparcie tam, gdzie jest ono naprawdę potrzebne. Nowe, jednoznaczne przepisy mogą również zachęcić powiaty do współpracy i lepszego wykorzystania środków publicznych. To krok w stronę systemu, który rzeczywiście wspiera ludzi, zamiast tworzyć kolejne bariery.
Od ekspertyzy do rekomendacji
Wnioski z ekspertyzy zostaną przekazane instytucjom publicznym i upowszechnione wśród NGO w całym kraju. Mogą stać się podstawą do zmian, które realnie poprawią funkcjonowanie systemu rehabilitacji społecznej i zawodowej osób z niepełnosprawnościami. To także szansa, by każdy, niezależnie od miejsca zamieszkania, miał równe prawo do rehabilitacji i powrotu do aktywnego życia.
O Akademii NGO
Artykuł powstał w ramach projektu: Akademia NGO – dobre prawo dla integracji, realizowanego przez Stowarzyszenie MOST.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej (Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027), obejmuje organizacje z województw: śląskiego, małopolskiego, opolskiego, łódzkiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego.
Więcej informacji: www.akademiango.pl
Logotypy projektu Akademia NGO – dobre prawo dla integracji, realizowanego przez Stowarzyszenie MOST
Autor/źródło: akademiango.plŹródło: Stowarzyszenie MOST
