Publicystyka - ngo.pl

Jego celem jest także dzielenie się dobrymi praktykami i oryginalnymi dokonaniami poszczególnych organizacji i instytucji. Konkurs ma charakter otwarty – projekt może zgłosić każda instytucja kultury, organizacja pozarządowa, placówka oświatowa, a także – uczelnia czy firma prywatna, działająca w obszarze edukacji kulturalnej. Tegoroczni laureaci opowiedzieli o swoich projektach podczas Giełdy Projektów i Programów Edukacji Kulturalnej, która odbyła się 14 października w Nowym Teatrze.

Pudło w grochy albo gąbka na biegunach, czyli o zabawce uniwersalnej to projekt Stowarzyszenia z Siedzibą w Warszawie. Punktem wyjścia były specjalne potrzeby edukacyjne dzieci ze spektrum autyzmu oraz ogromna rola i wiedza ich rodziców w tworzeniu domowych pomocy pedagogicznych. Grupę takich rodziców zaproszono do projektu, by wspólnie z projektantami przeprowadzili cykl spotkań i warsztatów z warszawskimi uczniami szkół podstawowych.

Dzieci dowiadywały się, czym jest spektrum autyzmu, jakie potrzeby mają ich rówieśnicy z tą diagnozą i w jaki sposób postrzegają otaczającą ich rzeczywistość. Na warsztatach tworzyły pomoce dydaktyczne, budowane na bazie jednakowych prostokątnych pudełek, które następnie przekazały ośrodkom wsparcia dzieci z różnymi formami niepełnosprawności. Wzięły też udział w tworzeniu analogicznych pomocy z wykorzystaniem systemu Arduino, pozwalającego budować proste interaktywne mechanizmy, w których dany bodziec (np. dźwięk, dotyk, ruch) wywołuje daną reakcję.

Drugą osią działań była współpraca wspomnianych rodziców i projektantów przy tworzeniu autorskich pomocy terapeutycznych. – Rodzice, z którymi pracowaliśmy, nie postrzegali się do tej pory jako eksperci – mówi Edyta Ołdak, autorka projektu. – Trudno ich było początkowo przekonać do tego, by odważyli się tak o sobie myśleć, by dostrzegli, że wiedza i doświadczenie, które posiadają, jest nie do przecenienia m.in. dla ludzi, którzy zajmują się projektowaniem uniwersalnym – dodaje. Zestaw sześciu pomocy terapeutycznych i uniwersalnych zabawek stworzonych w ramach projektu pokazuje, czym ten rodzaj projektowania jest w praktyce. To przedmioty, które uwzględniają m.in. potrzeby dzieci niewidomych i niedowidzących, a także dzieci z nadwrażliwością dotykową.

Zrealizowane projekty zostały zaprezentowane szerszej publiczności na wystawie, powstał także cykl scenariuszy typu „zrób to sam”, pokazujących jak samodzielnie wykonać cztery rodzaje pudełek terapeutycznych. – Ten projekt był dla mnie w pewien sposób wyjątkowy – podkreśla Edyta Ołdak. – Poszerzył w mojej głowie definicję edukacji kulturalnej. Pokazał mi, że jej przedmiotem nie musi być np. szeroko rozumiana sztuka czy „kultura wysoka”, że tematycznie może krążyć wokół pewnych idei, jak właśnie projektowanie uniwersalne. I dodaje – Najcenniejsze były spotkania na linii rodzic dziecka ze specjalnymi potrzebami – projektant – uczeń. W innych okolicznościach te grupy nie miałyby okazji się poznać i sprawdzić we wspólnym działaniu.

Drugim z nagrodzonych projektów były Warsztaty improwizacji dla dzieci, prowadzone przez Agnieszkę Matan, Agnieszkę Zawadzką, Martę Iwaszkiewicz i Joannę Pawluśkiewicz w ramach Szkoły Impro (prowadzonej przez Fundację Klancyk). – Zaczęło się od tego, że graliśmy w Klubie Komediowym spektakle dla dzieci i widzieliśmy, jak super się u nas czują, jak dają się wciągać na scenę. Wtedy spektakle zaczęliśmy przeplatać warsztatami, które cieszyły się dużym zainteresowaniem. Metody improwizacji w edukacji wypróbowaliśmy jeszcze wcześniej, realizując projekt „Duży pies nie szczeka”. Jeździliśmy wtedy po całej Polsce, po bardzo małych miejscowościach i w pracy z młodzieżą wykorzystywaliśmy improwizację do walki z mową nienawiści. Zobaczyliśmy, jakie niesamowite efekty to przynosi – opowiada Joanna Pawluśkiewicz.

Po tym, jak spektakle i warsztaty w Klubie Komediowym okazały się strzałem w dziesiątkę, powstały stałe grupy warsztatowe. Przez cały rok szkolny 2015/2016 brały w nich udział dzieci w wieku 7-10 lat, uczęszczające na dwumiesięczne kursy. Finałem projektu był spektakl improwizowany, zagrany przez dzieci: uczestników warsztatów.

Improwizacja to metoda, która sprawdza się na wielu płaszczyznach: w edukacji, w sztuce, w muzyce, itd. W Polsce wciąż jest sztuką dość młodą i niewykorzystaną w pełnej gamie swoich możliwości, podkreślają autorki projektu. One same do wszystkiego dochodziły intuicyjnie, czytały, szkoliły się, odkrywając przy okazji, że „ich” metody są znane i opracowane np. w Stanach. – Tam improwizacja pierwotnie wykorzystywana była jako metoda pracy społecznej, ze środowiskami wykluczonymi, a dopiero potem została zaimportowana przez teatr – opowiada Joanna Pawluśkiewicz.

Obecnie trwają warsztaty z kolejnymi grupami dzieci, w wieku 5-9 i 10-13 lat. Efekty pracy instruktorek widać często niemal natychmiast. Dzieci otwierają się, uczą się słuchania i reagowania na innych, a także szacunku dla siebie nawzajem. Przełamują wstyd, rozwijają się społecznie, uczą się współpracy, bardzo chętnie wchodzą w komediową konwencję tej metody. Przełamują w sobie bariery i wzmacniają te kompetencje, na których rozwój nie zawsze jest miejsce w formalnym systemie edukacji.

Drugą nagrodę, także ex aequo, przyznano Eksperymentalnej Pracowni Muzycznej STAYnia fundacji Muzyka jest dla wszystkich oraz projektowi My czytamy – czytelnia dla wszystkich Fundacji ART.

„STAYnia” powstała z potrzeby powrotu do idei ruchu amatorskich orkiestr, chórów i zespołów: otwartych dla wszystkich poszukujących drogi do muzycznej ekspresji, chcących rozwijać się muzycznie i dzielić radością ze wspólnego muzykowania. Dyrekcja Orkiestry Sinfonia Varsovia planowała przekazać budynek dawnego Instytutu Weterynarii na rzecz projektów edukacyjnych. W odpowiedzi na to fundacja Muzyka jest dla wszystkich, stworzyła długofalowy program edukacji kulturalnej, w którym muzyka wraca niejako do swoich korzeni: jest pretekstem do spotkania i zacieśniania więzi społecznych. W efekcie projektu powstały cztery kilkudziesięcioosobowe zespoły muzyczne oraz cztery grupy muzykujące w świetlicach środowiskowych Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

Realizowany na warszawskich Włochach projekt My czytamy – czytelnia na kółkach zachęcał dzieci, rodziców i seniorów do wspólnego czytania. Przestrzenią działań były skwery, parki i inne tereny rekreacyjne, na których animatorzy czytali dzieciom i zachęcali do tego dorosłych. Książki były pretekstem do zabaw i tworzenia sytuacji edukacyjnych, także między starszymi i młodszymi dziećmi. Projekt okazał się tak udany, że obecnie organizatorzy kontynuują go także na Mokotowie, Pradze Północ i w Śródmieściu.

Trzecie miejsce zajął przeprowadzony na Woli projekt Hej zagrajcie muzykanty Stowarzyszenia Twórczego Rozwoju „Strefa”, realizowany wspólnie z wolskimi bibliotekami oraz z Wolskim Centrum Kultury. Z jednej strony polegał on na przeprowadzeniu cyklu zajęć osnutych wokół tradycyjnych instrumentów, muzyki i szerzej polskiego folkloru, z drugiej przełamywał stereotyp biblioteki jako „sennej” instytucji, nie wykraczającej poza funkcję wypożyczania książek. Kluczowy był kontakt dzieci z muzykami i żywą muzyką tradycyjną.

Wyróżniono także projekt Autobus czerwony Fundacji Ave, w ramach którego blisko 4 000 mieszkańców Białołęki wzięło udział w wycieczkach po ich dzielnicy, zwiedzając ją zabytkowymi autobusami. Organizatorom zależało na tym, by odczarować obraz Białołęki jaki ziemi niczyjej, warszawskiej sypialni bez własnej tożsamości. Kluczowe były zarówno odwiedzane miejsca, jak i forma oprowadzania: interaktywna, angażująca energię i wyobraźnię uczestników. Projekt wzmacniał lokalną tożsamość mieszkańców i cieszył się ich wielkim zainteresowaniem, chętnych do udziału w wycieczkach było blisko dwa razy więcej, niż miejsc.

Dowiedz się, co ciekawego wydarzyło się w III sektorze. Śledź wydarzenia ważne dla NGO, przeczytaj wiadomości dla organizacji pozarządowych. Odwiedź serwis wiadomosci.ngo.pl.

Celem Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej jest dzielenie się dobrymi praktykami i oryginalnymi dokonaniami poszczególnych organizacji i instytucji.