Publicystyka - ngo.pl

Z okazji 15-lecia ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie opisujemy po kolei, co zawdzięczamy uchwalonemu w 2003 r. prawu. I chociaż przepisy o uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów pojawiły się dopiero w 2015 r., są jednak jednym w ważniejszych elementów naszej sektorowej regulacji.

Wybierając UEPiK organizacja pozarządowa nie prowadzi pełnej księgowości, tylko uproszoną. Jest zwolniona z obowiązku przygotowywania corocznego sprawozdania finansowego. Nie dotyczą jej skomplikowane zasady z ustawy o rachunkowości. To opcja specjalnie dla organizacji pozarządowych – zasady uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów opisuje ustawa o działalności pożytku (artykul 10a) oraz specjalne rozporządzenie. Możliwość stosowania UEPiK zawarta jest też w art. 2 ust. 5 ustawy o rachunkowości (to właśnie nowelizacja ustawy o rachunkowości z 23 lipca 2015 r. wprowadziła uproszczoną ewidencję).

w PORADNIK.NGO.PL:
Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów (UEPiK)

Uproszczenia ulgą dla małych NGO 

Ponad połowa polskich organizacji pozarządowych to organizacje, których przychody nie przekraczają 100 tys. zł w roku, a jedna trzecia ma budżety mniejsze niż 10 tys. (fakty.ngo.pl – Finanse NGO). Niemal połowa NGO-sów nie zatrudnia i nie opłaca pracowników (fakty.ngo.pl – Ludzie i praca w NGO). Upraszczając można stwierdzić, że dominują u nas organizacje małe. Do 2015 r. miały one formalnie takie same obowiązki w zakresie księgowości jak podmioty z milionowymi budżetami i kilkunastoosobowym zespołem. Dla wielu była to sytuacja zupełnie niezrozumiała. Zdjęcie z mniejszych organizacji części obowiązków rachunkowych postulowano wielokrotnie.

– (...) mamy do czynienia z przełomem, na który organizacje pozarządowe czekały kilkanaście lat, jeśli nie dłużej. Organizacje te odbierały przepisy, które pozwalały małym przedsiębiorstwom prowadzić znacznie bardziej uproszczoną księgowość, podczas gdy społecznicy, ludzie dobrej woli angażujący się na rzecz innych, musieli prowadzić księgowość pełną, jako przepisy dyskryminujące – tłumaczył podczas prac parlamentarnych nad UEPIK senator Mieczysław Augustyn.

Projektodawcy UEPiK szacowali, że możliwość korzystania z uproszczonej księgowości uzyska ponad 50 tys. podmiotów.

Żeby skorzystać z UEPiK organizacja nie może mieć dużych przychodów. W 2015 r. ostatecznie ustalono barierę 100 tys. zł, choć pierwotnie projekt proponował 50 tys. Z uproszczeń nie skorzysta organizacja pożytku publicznego, a także taka, która prowadzi działalność gospodarczą. O wyborze uproszczonej ewidencji należy w odpowiednim terminie poinformować urząd skarbowy. Wszystkie warunki zbiera artykuł 10a ustawy o działalności pożytku publicznego.

zobacz: Które organizacje mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, Jak rozpocząć prowadzenie uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów

Chociaż uproszczeń w księgowości oczekiwano, to jednak po wejściu w życie nowych przepisów organizacje nie rzuciły się na UEPiK. Prawdopodobnie jednym z powodów było właśnie to, że przepisy były nowe, a więc wymagały zmiany przyzwyczajeń. Dla NGO, która w poprzednich latach poradziła sobie (bo musiała) ze sprawozdaniami i księgowością, UEPiK nie od razu jawił się jako dobra alternatywa. Zaproponowane uproszczenie wydaje się lepsze dla organizacji, które dopiero powstają i z natury rzeczy na starcie nie mają ani wysokich budżetów, ani perspektyw na szybkie ich osiągnięcie.

Co musi, a czego nie musi NGO, która wybrała UEPiK

Abstrahując jednak od skali zastosowania UEPiK i rzeczywistych korzyści, jakie uproszczona ewidencja przyniosła organizacjom w pierwszych latach po wejściu w życie przepisów, warto dostrzec ich bardziej symboliczne znacznie. Uproszczona ewidencja pokazała, że możliwe jest tworzenie regulacji sektorowych na trudnym polu. Udało się skłonić do współpracy i ustępstw resort finansów. Ponadto UEPiK miał być w intencji jego twórców tylko zapowiedzią – miał rozpocząć szerszy proces łagodzenia czy zdejmowania z części NGO-sów innych trudnych obowiązków i krępujących regulacji. W tym kontekście na kolejne efekty UEPiK wciąż czekamy.

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.