Publicystyka - ngo.pl

Jest to kolejny krok mający na celu urzeczywistnienie Europejskiego filaru praw socjalnych, niedługo po jego proklamowaniu przez Parlament Europejski, Radę i Komisję podczas Szczytu Społecznego w Göteborgu.

W 2016 r. nieco poniżej 40 proc. osób zatrudnionych w UE pracowało w ramach niestandardowych form zatrudnienia lub było samozatrudnionych. Szacuje się, że połowa z nich jest narażona na ryzyko niewystarczającego dostępu do ochrony socjalnej oraz związanych z nią świadczeń[1]. Na zmieniającym się obecnie rynku pracy powstają nowe formy pracy, coraz częściej zmieniamy też miejsce i status zatrudnienia. Na rynku pracy rośnie odsetek nietypowych form zatrudnienia i samozatrudnienia, zwłaszcza wśród osób młodych.

Zgodnie z odnośnymi zasadami Europejskiego filaru praw socjalnych, Komisja ma na celu wspieranie dostępu do ochrony socjalnej w oparciu o składki pobierane od wszystkich. Na przykład osoby korzystające z niestandardowych form zatrudnienia lub samozatrudnione mają, ze względu na swój status, niedostateczny dostęp do tej ochrony i są w związku z tym bardziej narażone na niepewność ekonomiczną, a poziom ich ochrony przed zagrożeniami społecznymi jest niższy. Stawienie czoła temu wyzwaniu wpisuje się w cel przyświecający utworzeniu filaru, jakim jest przygotowanie naszych modeli społecznych na przyszłość i budowanie solidarności międzypokoleniowej, przy jak najlepszym wykorzystaniu szans w ramach przyszłego świata pracy.

Aby osiągnąć ten cel z poszanowaniem Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz podjętego przez siebie zobowiązania do dialogu społecznego, Komisja zwraca się do partnerów społecznych o wyrażenie opinii, rozpoczynając drugi etap konsultacji. Partnerzy społeczni mają obecnie 7 tygodni na poinformowanie Komisji o tym, czy są skłonni do negocjacji. Równolegle prowadzone są również szerzej zakrojone konsultacje publiczne, których celem jest zasięgnięcie opinii wszystkich zainteresowanych podmiotów, takich jak organy publiczne, przedsiębiorstwa, osoby samozatrudnione, pracownicy pracujący za pośrednictwem platform internetowych oraz przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego.

W oparciu o wyniki tych konsultacji Komisja zamierza przedstawić wniosek w pierwszej połowie przyszłego roku.

Wiceprzewodniczący do spraw euro i dialogu społecznego Valdis Dombrovskis powiedział: Nowe realia świata pracy przynoszą nam nowe możliwości. Wszyscy powinni mieć możliwość skorzystania z tych możliwości, a jednocześnie czuć, że są objęci ochroną niezależnie od tego, jaki rodzaj pracy wykonują. Takie jest uzasadnienie dla filaru praw socjalnych. Chcemy zadbać o to, aby nasze systemy ochrony socjalnej były zrównoważone, adekwatne i sprawiedliwe. Prowadzimy obecnie konsultacje z naszymi partnerami społecznymi w celu znalezienia sposobów na to, aby każdy mógł w tym procesie uczestniczyć i gromadzić uprawnienia.

Marianne Thyssen, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, dodała: Komisja w zdecydowany sposób realizuje obietnicę zwiększenia nacisku na kwestie społeczne w Europie. Wprowadzając kolejną konkretną inicjatywę w ramach Europejskiego filaru praw socjalnych, zrobiliśmy krok naprzód. W nowych realiach świata pracy wszyscy pracownicy muszą mieć dostęp do ochrony socjalnej, bez względu na to, czy są zatrudnieni na podstawie standardowych umów, nowych rodzajów umów, czy na własny rachunek. Chcę mieć pewność, że każdy pracownik jest objęty systemami ochrony socjalnej, stosownie do opłacanych przez siebie składek. Jest to ważny element pozwalający zadbać o to, aby nasze systemy ochrony socjalnej były odpowiednie, zrównoważone i zapewniające poszanowanie sprawiedliwości międzypokoleniowej.

Komisja przedstawiła Europejski filar praw socjalnych jako zalecenie Komisji, które weszło w życie z dniem 26 kwietnia 2017 r., oraz wniosek dotyczący wspólnej proklamacji Parlamentu, Rady i Komisji. Tekst proklamacji został podpisany przez wszystkie strony w dniu 17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu w Szwecji, w wyniku rozmów między Parlamentem Europejskim, Komisją Europejską oraz państwami członkowskimi.

Za wdrożenie Europejskiego filaru praw socjalnych wspólnie odpowiadają podmioty na każdym szczeblu. Od początku swojego mandatu Komisja przedstawiła szereg wniosków ustawodawczych mających na celu wdrożenie filaru na szczeblu UE, w tym ostatnio wniosek dotyczący poprawy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pracujących rodziców i opiekunów. Komisja rozpoczęła również dwutorowe konsultacje z partnerami społecznymi: jedne z nich dotyczą modernizacji zasad dotyczących umów i pracę, a drugie – powszechnego dostępu do ochrony socjalnej. Od 26 kwietnia do 23 czerwca 2017 r. partnerzy społeczni mieli okazję przedstawić swoje opinie w obu sprawach. Drugi etap konsultacji w sprawie modernizacji przepisów dotyczących umów o pracę był otwarty od dnia 21 września 2017 r. do 3 listopada 2017 r.

Rozpoczął się drugi etap konsultacji w sprawie dostępu do ochrony socjalnej. Opiera się on na wynikach dyskusji przeprowadzonych na pierwszym etapie. Komisja jednocześnie rozpoczyna konsultacje społeczne i zorganizuje wysłuchania z udziałem głównych zainteresowanych podmiotów, takich jak przedstawiciele osób samozatrudnionych, społeczeństwa obywatelskiego oraz podmiotów świadczących usługi w obszarze ochrony socjalnej.

Komisja Jeana Claude'a Junckera uznała budowanie bardziej sprawiedliwej i bardziej socjalnej Europy za swój priorytet, co znalazło odzwierciedlenie w jej wytycznych politycznych z lipca 2014 r. We wrześniu 2015 r. przewodniczący Juncker, wygłaszając swoje pierwsze orędzie o stanie Unii, stwierdził: Musimy zintensyfikować prace nad uczciwym i prawdziwie paneuropejskim rynkiem pracy. [...] W ramach tych działań będę chciał stworzyć europejski filar praw socjalnych, który bierze pod uwagę zmieniające się realia europejskich społeczeństw i świata pracy.

W najnowszym orędziu o stanie Unii wygłoszonym 13 września 2017 r. przewodniczący potwierdził, że Komisji zależy na tym, aby prace nad wdrażaniem koncepcji filaru praw socjalnych postępowały naprzód, ponieważ jest to niezbędne do tworzenia pogłębionego, sprawiedliwego i bardziej socjalnego rynku wewnętrznego: Jeśli chcemy uniknąć fragmentacji społecznej i dumpingu socjalnego w Europie, państwa członkowskie powinny osiągnąć porozumienie w sprawie Europejskiego filaru praw socjalnych jak najszybciej, a najpóźniej na szczycie w Göteborgu w listopadzie. Krajowe systemy społeczne jeszcze przez długi czas pozostaną zróżnicowane i odrębne. Powinniśmy jednak przynajmniej dążyć do Unii europejskich standardów społecznych, w której istniałby konsensus w sprawie tego, co jest sprawiedliwe ze społecznego punktu widzenia. Europa nie może funkcjonować, zaniedbując pracowników.

• NOTATKA PRASOWA: Realizacja europejskiego filaru praw socjalnych
• Strona internetowa na temat Europejskiego filaru praw socjalnych
• Wiceprzewodniczący Valdis Dombrovskis na Twitterze
• Marianne Thyssen na Facebooku i Twitterze, #SocialRights

[1] Dokument roboczy służb Komisji: „Dokument analityczny” towarzyszący dokumentowi konsultacyjnemu: „Druga faza konsultacji partnerów społecznych na podstawie art. 154 TFUE na temat ewentualnych działań w odpowiedzi na wyzwania w zakresie dostępu do ochrony socjalnej dla osób zatrudnionych we wszystkich formach zatrudnienia w ramach Europejskiego filara praw socjalnych”.