Publicystyka - ngo.pl

Poniżej przedstawiamy wnioski z raportu Instytutu Energetyki Odnawialnej, który powstał na zlecenie Polskiej Zielonej Sieci.

• Wielkopolska Wschodnia ma wyjątkowo korzystne warunki do rozwoju OZE, dzięki dużym zasobom gruntów rolnych, niskiej gęstości zabudowy oraz znacznym obszarom poprzemysłowym i pogórniczym, które mogą zostać szybko i efektywnie zaadaptowane do nowych funkcji energetycznych.
• Region dysponuje największym w Polsce potencjałem fotowoltaicznym, ocenianym przez Joint Research Centre (Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej) na nawet 31 GW mocy, w tym 3 GW na terenach pogórniczych – to potężny zasób, który może stać się podstawą taniej i lokalnej produkcji energii oraz przewagą konkurencyjną regionu.

• Rozbudowana, odziedziczona po erze węgla brunatnego infrastruktura energetyczna (linie przesyłowe, stacje, połączenia) stanowi ogromny atut, pozwalający szybko przyłączać duże projekty OZE i rozwijać m.in. energetykę rozproszoną oraz obywatelską bez kosztownych i czasochłonnych modernizacji sieci.
• Transformacja ciepłownictwa poprzez jego zieloną elektryfikację jest dla regionu zarówno wyzwaniem, jak i szansą – umożliwi redukcję emisji CO₂, zwiększy elastyczność systemu energetycznego opartego na OZE i ustabilizuje koszty dla odbiorców. Integracja sektorów energii elektrycznej oraz ciepłowniczego pozwoli pochłaniać nadwyżki energii i będzie przeciwdziałać zjawisku “curtailment”, czyli ograniczeniu pracy źródeł odnawialnych, pomimo ich gotowości do produkcji, z powodu czasowych nadwyżek energii w systemie.
• Ciepłownie mogą stać się liderami transformacji, pełniąc funkcję elastycznych odbiorców energii oraz integrując z systemem lokalną energię odnawialną (własną oraz w ramach umów PPA), co jest korzystne ekonomicznie i technologicznie uzasadnione.
• Rozwój odnawialnych źródeł energii i zielonego ciepła wymaga aktywnej roli gmin, w szczególności poprzez wyznaczanie obszarów przyspieszonego rozwoju OZE (OPRO) — zwłaszcza na terenach pogórniczych i przemysłowych, które najlepiej nadają się do lokalizacji elektrowni wiatrowych i dużych farm PV.
• Przyspieszenie procesów planistycznych (plany ogólne, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego) stanie się kluczowym elementem przyciągania inwestorów, efektywnego wykorzystania środków zewnętrznych i tworzenia nowych miejsc pracy w sektorach powiązanych z transformacją energetyczną.
• Transformacja energetyczna tworzy nowe możliwości rozwoju lokalnych kompetencji, dlatego region powinien konsekwentnie wzmacniać edukację techniczną w szkołach średnich i uczelniach zawodowych, budując kadry dla branż takich jak OZE, energetyka, automatyka czy przemysł niskoemisyjny.
• Doświadczenia zdobyte przy tworzeniu Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Wielkopolski Wschodniej oraz wdrażaniu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji stanowią solidną podstawę do dalszych korekt i udoskonaleń, dzięki czemu region może lepiej ukierunkowywać kolejne działania i zwiększać skuteczność wykorzystywania dostępnych instrumentów wsparcia.
• Wciąż istnieje znaczący, niewykorzystany potencjał infrastrukturalny i przestrzenny, który może zostać przeznaczony pod nowoczesny przemysł i projekty energetyczne, szczególnie w kontekście planowanego Decarbonisation Accelerator Act.
• Dalszy rozwój zielonej energii otwiera drogę do przyciągania inwestycji przemysłowych, dla których dostęp do taniej i czystej energii jest jednym z kluczowych czynników lokalizacyjnych – to duża szansa na tworzenie nowych sektorów gospodarki regionalnej.
• Wykorzystanie środków FST oraz przyszłych instrumentów unijnych pozwoli na budowę trwałej przewagi konkurencyjnej regionu, przyspieszy dekarbonizację i wzmocni pozycję Wielkopolski Wschodniej jako lidera sprawiedliwej transformacji w Polsce i w Europie.
• Transformacja energetyczna w regionie jest realną drogą do poprawy jakości życia mieszkańców, tworzenia nowych miejsc pracy oraz budowy nowoczesnego, zrównoważonego systemu gospodarczego opartego na lokalnych zasobach i innowacjach. Należy przy tym pamiętać, że transformacja sama z siebie nie jest cudowną machiną przemian. Dlatego należy zadbać o to, żeby była sprawiedliwa i nie zostawiała za burtą całych klas społecznych, pozbawionych owoców wzrostu. Zarządzający transformacją powinni pilnie wsłuchiwać się w głos mieszkańców regionu i działać w ich interesie.

LINK DO RAPORTU