Publicystyka - ngo.pl

Drugi konkurs na projekty koncentruje się na tematach, które dotyczą angażowania obywateli i obywatelek w sprawy publiczne i działania społeczne oraz ochrony praw człowieka i równego traktowania, a także wzmocnienia grup narażonych na wykluczenie.

W konkursie można składać wnioski na małe dotacje do 25 000 euro i duże do 62 500 euro. 

W Programie – podobnie jak w konkursach całego Mechanizmu Norweskiego w Europie – zniesiono obowiązek wykazywania wkładu własnego, co jest odpowiedzią na sytuację pandemiczną.

Wkład własny jest wymagany, gdy koszty całkowite projektu i ewentualnych działań dotyczących rozwoju instytucjonalnego przekraczają kwotę dotacji. Może być on wniesiony jako wkład niefinansowy (w postaci pracy wolontariusz i wolontariuszek) i (lub) finansowy.

Wnioski oceniane są dwuetapowo. Najpierw składamy wniosek wstępny, a po jego zaakceptowaniu – pełny. Każdy etap został szczegółowo opisany w dokumentacji konkursowej.

Ważną wartością funduszu jest możliwość ubiegania się o dodatkowe wsparcie na rozwój instytucjonalny, co jest wprost wskazane. Jego wysokość została powiązana z wartością projektu tematycznego. O pieniądze na rozwój instytucjonalny może ubiegać się każdy z wnioskodawców. 

W konkursie projekt rozumiany jest jako działanie kompleksowe, składające się z wielu zadań, za pośrednictwem których wyrażamy cel naszej interwencji. Za dobrą podpowiedź w regulaminie służą przykładowe aktywności w opisanym na wstępie zakresie tematycznym. 

Realizację projekt możemy zaplanować na 24 miesiące, co pozwala na sensowne rozłożenie różnego typu zadań w czasie, z dbałością o ich jakość i adekwatność. 

Dużą pomocą jest przygotowany przez Operatorów konkursu cykl webinariów (dostępne są tutaj).

Materiał pozwala nie tylko dowiedzieć się w jaki sposób napisać projekt, ale – dla szczególnie niedoświadczonych organizacji– zawiera pomocne wskazówki, w jaki sposób go zaplanować i myśleć o rozwoju własnej organizacji w ogóle.

Zapisy regulaminu w zderzeniu z kartą oceny (gdzie ujęte zostały kwestie, na które powinni zwracać uwagę oceniający wnioski eksperci) są nieco rozłączne.

Karty warto, a wręcz trzeba przejrzeć konstruując zapisy do formularza wniosku.  Ale to, co i w jaki sposób będzie podlegało ocenie w danym punkcie, jest wyjaśnione lakonicznie, tym samym zostawiono ekspertom pole do interpretacji. Mimo to uważam, że wnioskodawcy wciąż mogą dostrzec to, na co warto zwrócić uwagę. Pozostaje przekonać oceniających, że pomysł na działanie jest ważny, potrzebny oraz że mają przy tym zasoby, żeby go wdrożyć, a także pokazać, że mają coś ważnego do powiedzenia w danym temacie.

Na etapie wniosku pełnego oceniający dodatkowo podają analizie strukturę budżetu oraz pomysł na wykorzystanie pieniędzy na działania instytucjonalne. Wytyczne w tym zakresie również znajdziemy w dokumentacji.

Projekt powinien mieścić się w opisanych na wstępie obszarach tematycznych.  Ciężko jest udowodnić, że nie jest się przysłowiowym wielbłądem, choć zdaję sobie sprawę, że wprawieni będą w stanie zrobić i to. 

Każdy z nas już nie raz odniósł wrażenie czytając różne listy rankingowe, że są organizacje które umieją sprzedać ten sam temat na sto sposobów w różnych konkursach.

I tu konstrukcja dokumentacji nie zabezpieczy nas przed takimi konkurentami, chociażby wprost dzieląc projekty na te, które są kontynuacją innych i te które są propozycją nowych działań podejmowanych przez organizacje (nowych nie oznacza nowatorskich). 

Najlepiej zatem zacząć od sprawdzenia czy nasze działania statutowe pokrywają się z obszarami merytorycznymi konkursu, bo to akurat jest wprost wymagane.

Konkurs odpowiada na pewną filozofię funkcjonowania sektorowego, zawartą w dokumentach programowych.

Poza pomysłem na projekt, ocenie jest poddawana dotychczasowa działalność organizacji, jak i ludzi, którzy będą go realizować.  Kiedy większość dotacji w Polsce jest mocno zawężana do programowanych odgórnie celów, zakresów i konkretnych zadań, sprowadzających organizacje do roli wykonawców zadań (tu nie mamy takiego problemu), jest to moim zdaniem ważne. 

Trzeba podkreślić, że Fundusz daje w swoich założeniach szanse na stymulowanie rozwoju sektora poprzez dotowanie w ramach obszarów tematycznych autorskich pomysłów, wynikających z rzeczywistej działalności organizacji, nie zaś potrzeb skatalogowanych przez Operatora, jak dzieje się to np.w funduszach unijnych.

W dokumentacji i w webinarium na stronie Operatorów można dostrzec rozsądne porady dotyczące zadań, na które może się  składać rozwój instytucjonalny. 

Ale trudno jest w wyczerpujący sposób porównać rzeczywistą potrzebę realizacji takich zadań w poszczególnych podmiotach starających się o dotację, ponieważ można bazować jedynie na deklaratywnym opisie zamieszczonym we  wniosku, a nie na zewnętrznych przesłankach, wskazujących na faktyczną kondycję instytucji. Konkurs nie ma na przykład  podziału formalnego na regiony oraz wielkość i zamożność organizacji, co stanowiłoby dobry punkt odniesienia do udzielenia wsparcia instytucjonalnego, w oparciu o kryteria zewnętrznie obiektywne. 

W tym wątku, w karcie oceny weryfikowane jest natomiast rozsądne i logiczne zwymiarowanie potrzeb względem działań organizacji, czasu realizacji i środków.  Wnioskodawcy szczególnie powinni o to zadbać.

Ocenie podlegają tu również  zapisy dotyczące kwestii równościowych, zasad dobrego rządzenia, dostępności czy oddziaływania na środowisko. 

Dla przygotowujących opis potrzeb instytucji – nawet tych bardzo prozaicznych – ważne jest więc powiązanie treści z kwestiami równościowymi.

Konkurs nie wprowadza żadnego kryterium, które pozwoliłoby przynajmniej premiować małe (nie znaczy młode) lub ubogie organizacje. Bez innych odniesień porównywanie np. samej potrzeby sfinansowania zadania w postaci szkoleń pracowników w różnych organizacjach jest dosyć karkołomne. Możemy spróbować więc użyć dodatkowych argumentów, że jest to jedyna/nieliczna możliwość wsparcia rozwoju naszego podmiotu – jeżeli faktycznie jest to prawdą.

„Program wspiera działania prowadzone przez organizacje z całej Polski, ale szczególną wagę przykładać będzie do wspierania działań podejmowanych przez organizacje mniej doświadczone, spoza dużych aglomeracji i z terenów o ograniczonym dostępie do programów pomocowych i wsparcia infrastrukturalnego oraz organizacje adresujące swoje działania do grup narażonych na dyskryminację i wykluczenie. We wszystkich działaniach ważną grupą docelową będzie młodzież” – to zapis z dokumentów programowych. 

Wszystkie opisane wyżej założenia nie przekładają się wprost na dodatkowe punkty w karcie oceny, więc kiedy uwzględnimy, a nasz wniosek mimo wszystko przepadnie, nie musi to oznaczać, że był nieadekwatny: ekspert po prostu oceniał na podstawie literalnych zapisów karty. 

Również każdy obszar tematyczny ma premiowane przez Operatorów priorytety, działania, właściwości. Można za to otrzymać dodatkowy punkt  ( jeśli nam się udać przejść do drugiego etapu oceny,  niemniej  warto napisać o tym już w pierwszym, jeżeli nas dotyczy).

Rekomendacja  posiadanie partnera powinno wynikać z koncepcji projektu i zdiagnozowanej potrzeby.  Zawarcie partnerstwa nie jest wprost punktowane, co tym samym niweluje zagrożenie zawierania sztucznych partnerstw do projektu. 

Konstruując projekt weźmy jednak pod uwagę, że partnerstwo jest wartością samą  w sobie, wzmacniającą oddziaływania projektu i służącą budowaniu współpracy, wzajemnemu uczeniu się, wymianie doświadczeń. Może także wzmocnić przekaz projektu oraz poprawić jego postrzeganie.

Procedura oceny oraz etapowość konkursu po stronie Operatorów jest mocno rozbudowana, dlatego projekty trzeba planować z dużym wyprzedzeniem. Ostateczny termin ogłoszenia wyników wniosków złożonych do 11 stycznia to 2 sierpnia 2021. Czyli realizację najbezpieczniej zacząć planować od jesieni 2021.  

W konkursie nie możemy liczyć też na odwołanie się od oceny merytorycznej i decyzji Komisji Programu: po prostu nie jest przewidziana i nie ma też puli środków przeznaczonych na odwołania.

Nina Gałuszka – z wykształcenia i zamiłowania antropolożka kultury, studiowała też ekonomię, CSR w Polsce i we Włoszech. Wieloletnia działaczka sektora pozarządowego, specjalizująca się w tematyce zrównoważanego rozwoju, w szczególności w obszarze turystyki dziedzictwa, krajobrazu kulturowego oraz zarządzania dziedzictwem, menadżerka projektów kulturalnych i społecznych. Autorka kilkunastu książek, ekspertyz i raportów w tej tematyce. Zawodowo związana z biznesem, gdzie jest ekspertem i doradcą w zakresie programów rozwojowych, UE dla podmiotów rządowych i samorządowych oraz współpracy międzysektorowej.