Publicystyka - ngo.pl

Od ponad dwudziestu lat Instytut Spraw Publicznych działa na rzecz budowy demokracji i wzmacniania państwa prawa w Polsce. W gremiach decyzyjnych i doradczych Instytutu znajdowali się byli prezydenci, ministrowie, osoby sprawujące najważniejsze funkcje w instytucjach służących ochronie praw obywateli oraz wybitni przedstawiciele polskiej nauki.

Opierając się na doświadczeniach naszej wieloletniej pracy pragniemy wyrazić głęboki niepokój związany z kierunkiem zmian ustrojowych, wynikających z trzech ustaw określających sposób funkcjonowania sądów powszechnych w naszym kraju. Jesteśmy przekonani, iż wszelkie działania wpływające na podporządkowanie pracy wymiaru sprawiedliwości przedstawicielom partii rządzącej (niezależnie od jej ideologicznej proweniencji) mogą mieć bezpośrednie przełożenie na ograniczenie niezależności i swobody działalności sądów, a w rezultacie także na możliwość dochodzenia przed tymi sądami swoich praw przez obywateli.

Ograniczenie niezależności sądów stanowi także zagrożenie dla pewności obrotu gospodarczego, a zatem może mieć negatywne długofalowe skutki dla polskiej gospodarki. W naszym przekonaniu wszystkie trzy ustawy już przegłosowane przez partię rządzącą lub procedowane właśnie w Parlamencie, jak to ma miejsce w przypadku ustawy o Sądzie Najwyższym, mogą doprowadzić do takiej sytuacji.

W kontekście tej ostatniej regulacji trzeba również wskazać wyraźnie na jeszcze jeden niebezpieczny skutek, do jakiego może doprowadzić jej przyjęcie. To Sąd Najwyższy orzeka o ważności wyborów, jak również rozpatruje odwołania partii politycznych od decyzji Państwowej Komisji Wyborczej dotyczących odebrania im subwencji finansowych z budżetu państwa. W rezultacie, przejęcie kontroli nad powoływaniem sędziów Sądu Najwyższego przez przedstawiciela partii rządzącej, ministra sprawiedliwości, będzie w rzeczywistości oznaczało także, iż ten sam polityk uzyska możliwość wpływu na decyzją o zatwierdzeniu bądź odrzucenia wyników wyborów, jak również dotyczącą odebrania finansowania publicznego określonej partii politycznej.

Do zrozumienia całości zmian ustrojowych, w kierunku których zmierzają obecne propozycje partii rządzącej, trzeba również dodać złożony Marszałkowi Sejmu projekt ustawy nowelizującej Kodeks wyborczy.

Przewiduje on, między innymi, likwidację Państwowej Komisji Wyborczej w jej obecnym kształcie. W nowej odsłonie członków PKW mieliby wybierać posłowie, co uczyniłoby organ powołany do organizowania wyborów oraz kontrolowania partii politycznych zależnym od tych samych polityków.

Stoimy również na stanowisku, iż ostatnia propozycja legislacyjna zgłoszona przez Prezydenta, dotycząca sposobu wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądowniczej, jest ruchem pozorowanym i nie wprowadza żadnych zasadniczych zmian w przedstawionym modelu ustrojowym, wynikającym z wymienionych inicjatyw ustawodawczych partii rządzącej.

W obliczu wszystkich wymienionych zmian prawnych wzywamy partię rządzącą do zaprzestania działań zmierzających do wprowadzenia zmian ustrojowych naszego państwa z obejściem przewidzianych do tego procedur konstytucyjnych.

Mimo ogromu osiągnięć wypracowanych w Polsce po 1989 roku olbrzymim wysiłkiem całego społeczeństwa, dostrzegamy także wiele obszarów życia społecznego, w których potrzebne są dalsze zmiany. Nie mogą być one jednak wprowadzane w atmosferze narzucenia jakichkolwiek rozwiązań i kryzysu politycznego, lecz wymagają głębokiego namysłu i zaangażowania w ich wypracowanie różnorodnych grup obywateli. Należy zapewnić im spokój i odpowiednio długi czas na wyrażenie swoich opinii, nad którymi powinny potem pochylić się z odpowiednią uwagą politycy.

Deklarujemy naszą gotowość włączenia się w przyszłości do takich opartych na rzetelnym dialogu i wzajemnym zrozumieniu debat dotyczących reform potrzebnych do wprowadzenia w naszym kraju.

Zarząd Fundacji Instytutu Spraw Publicznych

Dr Jacek Kucharczyk, Prezes Zarządu

Prof. Beata Łaciak

Rada Fundacji Instytutu Spraw Publicznych

Prof. Marcin Król, Przewodniczący Rady

Jerzy Baczyński

Igor Chalupec

Prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow

Prof. Małgorzata Fuszara

Prof. Danuta Hübner

Jarosław Kurski

Dr Agnieszka Liszka-Dobrowolska

Prof. Wojciech Sadurski

Andrzej Topiński