Publicystyka - ngo.pl

Niestabilność zatrudnienia^[1], ubóstwo^[2], trudności wychowawcze czy kryzys zdrowia psychicznego^[3] – dla wielu polskich rodzin, są to problemy, z którymi trudno sobie poradzić bez pomocy specjalistów. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce, posiadając 15-letnie doświadczenie w pomocy rodzinom z wieloma problemami i niemal 40-letnie w opiece zastępczej, postanowiło stworzyć uniwersalny i skuteczny model usamodzielniania rodzin w kryzysie, gotowy do wdrożenia w każdej gminie. Model dostępny jest za darmo na stronie internetowej Stowarzyszenia.

Dynamiczne przemiany społeczno-ekonomiczne, pokłosie pandemicznej izolacji czy rosnąca inflacja (11,5%)^[4] to tylko niektóre z czynników, które znacząco wpływają na życie Polaków. Sytuacja ta rodzi trudności, które u wielu polskich rodzin nie miały wcześniej miejsca – kumulują się liczne problemy, z których nie sposób wyjść bez profesjonalnego wsparcia. Z pomocą przychodzą SOS Wioski Dziecięce w Polsce opracowując model usamodzielnienia rodziny z wieloma problemami „Niezależni – samodzielni”.

„Jedną z głównych zalet naszego modelu jest jego uniwersalność– jest on gotowy do wdrożenia w każdej gminie. Pozwala to na wprowadzenie rozwiązań uwzględniających lokalną sytuację beneficjentów w tym czynniki, takie jak lokalna sytuacja ekonomiczna, wykluczenie komunikacyjne bądź charakter problemów, z którymi zmagają się rodziny w danym regionie” – opowiada Beata Kulig, Kierownik Projektu, Doradca ds. rzecznictwa w Stowarzyszeniu SOS Wioski Dziecięce. „Co ważne – to gmina decyduje, z których propozycji skorzysta. Model nie jest sztywnym rozwiązaniem „od a do z”, lecz propozycją, rozszerzeniem standardowej oferty gmin”.

Jak dodaje Aleksandra Granada, Dyrektorka Krajowa w Stowarzyszeniu SOS Wioski Dziecięce w Polsce, „Powodem, dla którego zdecydowaliśmy się podzielić naszą wiedzą i doświadczeniem jest dobro dzieci, które zawsze będzie dla nas najważniejsze. Pragniemy, by każde dziecko dorastało w rodzinie otoczone miłością, szacunkiem i poczuciem bezpieczeństwa. Mocno wierzymy, że dzięki wspólnemu zaangażowaniu i budowaniu lokalnych sieci wsparcia jest to możliwe”.

Model „Niezależni –  samodzielni” powstał w oparciu o własne badania, literaturę podmiotu i doświadczenie Stowarzyszenia w ramach Programu „SOS Rodzinie”. Dzięki takiemu podejściu, zakładana on podmiotowe i indywidualne traktowanie beneficjenta, w oparciu zarówno o jego potrzeby, jak zewnętrzne czynniki. –  Dzięki metodyce design thinking model wypracowywany został, m.in. przy udziale członków rodzin z dziećmi, które odpowiednio wsparte przezwyciężyły dotykające je kryzysy. 

Dodatkowo, w opracowanie modelu zaangażowani byli pracownicy systemu wsparcia oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych – tak aby był trafny i odzwierciedlał potrzeby i wyzwania stojące przed wszystkimi podmiotami związanymi ze wspieraniem rodzin przeżywających wiele problemów – mówi Łukasz Łagód, Doradca programowy w Stowarzyszeniu SOS Wioski Dziecięce w Polsce.

Model „Niezależni – samodzielni” jest projektem gotowym do wdrożenia „od zaraz”. Jego realizacja odbywa się w trzech krokach:

1)     Inicjatorzy (np. burmistrz, wójt, kierownik ośrodka pomocy społecznej, asystent rodziny, pracownik socjalny, nauczyciel, pedagog/psycholog szkolny, każda osoba zainteresowana projektem) spotykają się z władzami gminy, gdzie przedstawiają założenia modelu. Na spotkanie można zaprosić autorów modelu!

2)     Po uzyskaniu pozytywnej decyzji, wybrany zostaje koordynator działań modelowych, który następnie powołuje zespół ds. rodzin.

3)     Na tym etapie należy przedstawić założenia modelu pracownikom kluczowych instytucji pracujących na rzecz dziecka i rodziny (pracownicy ośrodka pomocy społecznej lub centrum usług społecznych OPS, asystenci rodziny i inni), dokonać analizy potrzeb społeczności lokalnej oraz stworzyć indywidualny plan działań.

Propozycja standardu usamodzielniania/sprawnego funkcjonowania rodzin z wieloma problemami powstała w ramach projektu „Partnerstwo dla samodzielności”, realizowanego przez Stowarzyszenie w latach 2021-2023 ze środków NIW NOWE FIO.

Program „SOS Rodzinie”, na którym wzorowano model, działa lokalnie, często w małych miejscowościach, gdzie wspiera rodziny zagrożone rozpadem: – Działania Programu są eklektyczne, wielopoziomowe – skupiają się zarówno na bezpośrednim wsparciu dzieci i rodziców, jak i profilaktyce środowiskowej, dążącej do świadomego, wspierającego środowiska lokalnego. W świetlicach środowiskowych dzieci mogą zjeść ciepły posiłek, odrobić pracę domową, brać udział w zajęciach, wycieczkach – tłumaczy Justyna Ziembicka, Pracownik socjalny w Programie Umacniania Rodziny „SOS Rodzinie” Biłgoraj, współautorka modelu „Niezależni – samodzielni” i dodaje – Nasi pracownicy socjalni odwiedzają także rodziny, układają z nimi plan wydatków, wspierają w codziennych wyzwaniach: poszukiwaniu pracy, kontakcie z dzieckiem, zerwaniu z ewentualnym nałogiem.

Projekty, takie jak Program „SOS Rodzinie”, mogą się rozwijać dzięki wsparciu darczyńców. Aby dowiedzieć się o możliwościach wspierania wystarczy wejść na stronę www.dziecisos.org, na której można przekazać comiesięczną darowiznę.

[1] Stopa bezrobocia rejestrowanego wynosi 5%, stan na czerwiec 2023 https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopa-bezrobocia-rejestrowanego-w-latach-1990-2023,4,1.html

[2] Zasięg sfery niedostatku wyniósł w 2022 roku niecałe 41%, zaś zasięg ubóstwa skrajnego

w gospodarstwach domowych wyniósł 4,7% https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zasieg-ubostwa-ekonomicznego-w-polsce-w-2022-roku,14,10.html

[3] Aż 25 proc. młodzieży w wieku od 15 do 19 lat miało problemy emocjonalne lub psychiczne, a 22 proc. nastolatków doświadcza objawów depresji. Dane GUS, 2021 https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2021-roku,1,12.html

[4] Stan na czerwiec 2023 r. https://nbp.pl/inflacja-bazowa-w-czerwcu-2023-r/