Publicystyka - ngo.pl

Edukacja wciąż tkwi w schematach z XIX wieku, podczas gdy współczesny świat, napędzany przez rewolucję AI, stawia przed nami zupełnie nowe wyzwania. Już od żłobków i przedszkoli obserwujemy niepokojącą potrzebę dorosłych, by kontrolować proces uczenia się, zamiast rozwijać u dzieci kompetencje XXI wieku, które najlepiej kształtują się przez zabawę. Tegoroczna konferencja Zareggiuj Się by BLISKO podkreśliła, że rewolucja musi zacząć się od edukacji wczesnodziecięcej, oferując innowacyjne metody, odpowiadające na potrzeby przyszłości.

Rewolucja AI wpływa nie tylko na naszą wizję przyszłości, ale także kształtuje na nowo rynek pracy. W obliczu tych zmian system oświaty, zamiast podążać za postępem, pozostaje w tyle, przygotowując uczniów do rutynowych zadań rodem z ery przemysłowej. Produkowanie posłusznych pracowników nie odpowiada wymaganiom współczesnego świata. Ten przekaz wybrzmiał szczególnie mocno podczas tegorocznej konferencji Zareggiuj Się by BLISKO, która podkreśliła pilną potrzebę aktualizacji podejścia do edukacji.

Czy słyszeliście o filozofii Reggio Emilia? To podejście uznane za jedno z wywierających największy wpływ na rozwój edukacji wczesnodziecięcej na świecie i jest ściśle powiązane z Uniwersytetem Harvarda. Opiera się na najnowszych odkryciach neurobiologii na temat rozwoju mózgu i procesu uczenia się u dzieci. Reggio Emilia nie jest jednak synonimem unschoolingu, ani kompletnej swobody –  to przemyślane podejście pedagogiczne, które pozwala dzieciom rozwijać się w poczuciu wolności. 

Choć dla niektórych temat swobodnej zabawy może wydawać się przerażający, to kluczowy element współczesnego nauczania. Jak podczas swojego przemówienia wspomniała Aleksandra Kozera, „strach przed wolnością to największa przeszkoda w modernizacji systemów edukacji”. 

– Dlaczego boimy się powierzyć dzieciom kontrolę nad ich nauką, skoro już od lat 50. wiemy, że konstruktywizm - teoria zapoczątkowana przez Piagetta, według której wiedza jest aktywnie tworzona przez ucznia, a nie biernie odbierana z zewnątrz - ma głębokie fundamenty w neurobiologii i psychologii? - pytała założycielka Blisko i sieci Wiosek.

Podczas prelekcji i warsztatów zorganizowanych w ramach konferencji, dowiedzieliśmy się, jak wygląda to w praktyce. W przestrzeniach atelier dzieci nie tylko rysują, ale tworzą projekty, rozwiązują wyzwania z zakresu architektury, malują mosty. Sztuka staje się narzędziem wyrażania poważnych pomysłów, które rodzice, opiekunowie i pedagodzy powinni traktować z pełną powagą. Dokumentowanie pomysłów dzieci i analizowanie ich procesów kognitywnych to polityczny akt, który pokazuje: „jesteś ważny".

Wydarzenie podjęło także kwestię niedoceniania nauczycieli i pedagogów, którzy w Polsce zarabiają „skandalicznie mało”. Jak podkreślono, to przecież oni wychowują pokolenia, a rodzice muszą zrozumieć, że oddanie im oraz dzieciom władzy nad edukacją to akt „radykalnej demokracji”.

Na konferencji nie unikano trudnych tematów. Zwrócono uwagę m.in. na rosnącą liczbę prób samobójczych wśród dzieci w Polsce, która w latach 2021-2022 r. wzrosła o 77%. - To tragiczne konsekwencje systemu zaniedbującego kompetencje miękkie, takie jak kreatywność, budowanie relacji czy rezyliencja – kompetencje, które w rzeczywistości są najtwardszymi umiejętnościami przetrwania - wskazała Aleksandra Kozera.

Zgromadzeni eksperci podzielili się ze słuchaczami swoją wiedzą z zakresu pracy z najmłodszymi, zarówno w kontekście ich rozwoju emocjonalnego, jak i fizycznego. Wśród prelegentów znalazły się m.in. Agnieszka Kuźba, pierwsza promotorka filozofii Reggio Emilia w Polsce, oraz Katarzyna Stein-Szała, która w swojej prelekcji skupiła się na wsparciu dzieci neuroatypowych. Duży nacisk położono także na potrzebę przebywania dzieci w naturze, gdzie mogą odkrywać własne pomysły i uczyć się budowania relacji.

Zareggiuj Się by BLISKO 2024 spotkało się z entuzjastycznym odbiorem zarówno pod względem merytorycznym, jak i organizacyjnym. Wydarzenie zgromadziło blisko 100 uczestników, w tym właścicieli i pedagogów z placówek zrzeszonych w ramach sieci Wioski i Blisko. Duża część konferencji była także transmitowana online, obejmując blisko 6 godzin wystąpień, co pozwoliło dotrzeć do szerszej publiczności. 

Organizatorzy wydarzenia, Aleksandra Stencel i Dominik Osyczka z Wioski Olowe, zapowiedzieli już kolejną edycję konferencji, zaplanowaną na wrzesień lub październik 2025 roku.