Partycypacja publiczna polegająca na włączaniu obywateli w realizowanie działań na rzecz społeczności lokalnych może być wykorzystywana przez władze jako instrument przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. We wrześniu 2011 r. Okręgowa Służba Więzienna w Warszawie zawarła porozumienie z burmistrzami stołecznych dzielnic i dwóch podwarszawskich gmin, na mocy którego skazani będą wykonywać rozmaite prace na rzecz lokalnych społeczności.
Partycypacja publiczna polegająca na włączaniu obywateli w realizowanie działań na rzecz społeczności lokalnych może być wykorzystywana przez władze jako instrument przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Jedną z grup narażonych na takie wykluczenie są osoby skazane na karę pozbawienia wolności. Pobyt w więzieniu nie tylko wyłącza skazanych na jakiś czas z funkcjonowania na rynku pracy i udziału w "zwykłym" życiu społecznym, ale ma również działanie stygmatyzujące, co dodatkowo utrudnia byłym więźniom powrót do społeczeństwa. Izolacja i monotonia związane z pobytem w więzieniu są dla wielu skazanych trudne do zniesienia; w związku z tym, więźniowie chętnie podejmują zatrudnienie, które umożliwia im opuszczenie na jakiś czasu zakładu karnego i urozmaicenie codziennej rutyny. Zdecydowana większość osadzonych nie wykonuje jednak żadnej pracy; przykładowo, spośród 7283 osób przebywających w mazowieckich zakładach karnych i aresztach, nieodpłatnie pracuje 809, a odpłatnie - 744 osoby.
We wrześniu 2011 roku Okręgowa Służba Więzienna w Warszawie zawarła porozumienie z burmistrzami stołecznych dzielnic i dwóch podwarszawskich gmin, na mocy którego skazani będą wykonywać rozmaite prace na rzecz lokalnych społeczności. Samorządom brakuje pieniędzy na prace porządkowe i inne działania związane z lokalną infrastrukturą itd., zatrudnienie więźniów pracujących za niewielkie wynagrodzenia jest więc korzystne zarówno dla jednostki samorządowej, jak i samych osadzonych. Do tej pory współpraca Służby Więziennej i władz samorządowych miała charakter doraźny; osadzonych angażowano na ogół do prac przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych. Porozumienie pozwoli tego rodzaju współpracę poszerzyć i usystematyzować. Warto wspomnieć, że miesiąc wcześniej – w sierpniu – władze Województwa Mazowieckiego i Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej zawarły umowę, zgodnie z którą przez najbliższe cztery lata więźniowie zajmą się sprzątaniem mazowieckich lasów, porządkowaniem ścieżek przyrodniczych i doraźnym remontowaniem budynków i obiektów na terenie Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych.
Jak argumentują przedstawiciele Służby Więziennej, angażowanie skazanych do wykonywania prac społecznych to dobra metoda resocjalizacji i "droga powrotu do normalnego i odpowiedzialnego funkcjonowania w społeczeństwie". Włączanie więźniów w działania na rzecz lokalnych społeczności umożliwia samorządom pozyskanie stałych i pewnych pracowników, pozostających pod kontrolą i relatywnie tanich. Część więźniów to fachowcy w rozmaitych dziedzinach, których przedsiębiorstwa mogą zatrudniać do wykonywania bardziej specjalistycznych zadań. Dzięki temu czas odbywania kary nie będzie dla osadzonych czasem zmarnowanym; ci spośród nich, którzy dadzą się poznać jako solidni pracownicy, będą mieli większe szanse na znalezienie zatrudnienia po opuszczeniu zakładu karnego. Przykład angażowania więźniów w prace społeczne dobrze ilustruje, w jaki sposób partycypacja może służyć jako narzędzie integracji społecznej.
Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Źródło: Instytut Spraw Publicznych
