Jak uchwycić w kadrze to, co niewidoczne na pierwszy rzut oka – emocje, historie i więzi? Projekt „OBIEKTYWne więzi – historie w kadrze” pokazuje, że fotografia reportażowa może stać się językiem dialogu międzykulturowego i mostem między młodzieżą z Polski i Ukrainy. To opowieść o odkrywaniu wspólnych śladów w mieście wielu kultur i o sile obrazu, który mówi więcej niż słowa, co dowodzi, że sztuka jest swoistym narzędziem budowania porozumienia.
Klisza fotograficzna cechuje się niezwykłą czułością na światło. Potrafi uchwycić to, co ulotne i łatwo przeoczone – momenty, które mijają szybciej, niż zdąży mrugnąć ludzkie oko. Ta metafora stała się inspiracją dla projektu fotograficznego pn. „OBIEKTYWne więzi – historie w kadrze” (ang. „Bonds in a frame – Light in the flame”), zrealizowanego w Łodzi w dniach 19 – 28 sierpnia 2025 roku przez Fundację Instytut Re-Integracji Społecznej w ramach Polsko-Ukraińskiej Rady Wymiany Młodzieży.
W projekcie wzięło udział młodzież w wieku 16 – 25 lat z Polski i Ukrainy. Projekt miał na celu pogłębienie wzajemnego zrozumienia i budowanie mostów między uczestnikami projektu poprzez medium fotografii reportażowej. Wybrano tę dziedzinę fotografii, gdyż uchodzi za najbardziej autentyczną. Dzięki niej młodzi reporterzy mogli uchwycić ulotne ślady wspólnej historii i dziedzictwa z ukazaniem swojej własnej perspektywy na nie.
Warsztaty fotograficzne uczyły pracy ze światłem, kompozycją i narracją wizualną, a laboratoria wywiadu – zadawania pytań, słuchania i dokumentowania głosów lokalnych społeczności. W kreatywnych laboratoriach multimedialnych młodzież łączyła obraz, dźwięk i tekst, a podczas eksploracji terenowych odkrywała ślady polsko-ukraińskiego dziedzictwa wpisane w tkankę miasta.
Wybór Łodzi na miejsce działań nie był przypadkowy. To miasto od wieków kształtowane przez spotkanie wielu kultur – polskiej, żydowskiej, niemieckiej, rosyjskiej, a dziś także ukraińskiej – stanowiło idealne tło do odkrywania wielogłosowej historii i szukania wspólnych śladów w przestrzeni miejskiej. Złożona tożsamość Łodzi, pełnej kontrastów i warstw pamięci, była dla uczestników nie tylko miejscem działań, lecz także ważnym źródłem inspiracji.
Rezultatem projektu była interaktywna wystawa fotograficzna, w której tradycja spotkała się z nowoczesnością. Projekt miał jednak znaczenie głębsze niż tylko artystyczne. Fotografia - wrażliwa jak klisza na światło – okazała się równie czuła na ludzkie doświadczenia i historie. W Łodzi, mieście wielu kultur, młodzi ludzie z Polski i Ukrainy pracowali w warunkach umożliwiającym im zrozumienie różnic i podobieństw między nimi. Wspólna praca i codzienne rozmowy wzmacniały postawy otwartości, solidarności i współodpowiedzialności za pamięć o przeszłości oraz poczucie sprawczości za kształtowanie wspólnej przyszłości.
Na zakończenie uczestnicy otrzymali certyfikaty, ale najcenniejszym efektem projektu są więzi i świadomość, że dialog możliwy jest także poprzez działania kreatywne. Młodzieżowa inicjatywa „OBIEKTYWne więzi - historie w kadrze” pokazuje, że fotografia może być nie tylko medium artystycznym, lecz także skutecznym w rękach młodzieży narzędziem do wyrażania swojej narracji o współczesnej Polsce i Ukrainie.
Źródło: Fundacja "Instytut Re-integracji Społecznej"
