Jak wzmocnić siłę i skuteczność państwa? Co zrobić, żeby wywiązywało się ze swoich zobowiązań wobec obywateli? Pomysł na skuteczne państwo poprzez wzmocnienie samodzielności samorządów przedstawia raport Fundacji Batorego „Polska samorządów. Skuteczna demokracja, silne państwo” pod redakcją Dawida Sześciły.
Główne postulaty
Raport zawiera 21 pomysłów na zwiększenie samodzielności samorządów w sprawach ważnych dla wszystkich mieszkańców, jak organizacja usług publicznych (m.in. ochrona zdrowia, edukacja, mieszkalnictwo, bezpieczeństwo), połączone z łagodzeniem nierówności regionalnych i wyrównywaniem szans. Proponuje nową rolę władzy centralnej, która zamiast „ręcznego sterowania” działaniami samorządów, skupi się na wyznaczaniu standardów i monitorowaniu działania władz lokalnych. Raport zawiera również postulaty usprawniające lokalną demokrację, obywatelską kontrolę nad działalnością władz samorządowych, oraz pomysły jak sfinansować zadania samorządu.
Dlaczego powstał raport?
Prace nad raportem trwały w Fundacji Batorego od 2015 roku. W cyklu seminariów wzięło udział liczne grono ekspertów, samorządowców, przedstawicieli organizacji społecznych z całej Polski.
– Samorząd terytorialny to polska historia sukcesu ostatnich trzech dekad. Świadczą o tym wysokie wskaźniki zaufania do władz lokalnych. Możemy być z tego dumni, to nasz wspólny sukces. Zamiast jednak spoczywać na laurach trzeba pomyśleć o wykorzystaniu tego potencjału dla Polski – mówi Edwin Bendyk, publicysta i członek zarządu Fundacja im. Stefana Batorego.
Samorządowa wspólnota dobrobytu
Koncepcja „samorządowej wspólnoty dobrobytu” opisana w raporcie to pomysł na odpowiedzialną decentralizację, przekazanie szeregu decyzji na poziom lokalny i regionalny przy jednoczesnym uznaniu ważnej roli centrum oraz wzmocnieniu wpływu mieszkańców na decyzje władz lokalnych. Pomysł na rozwiązanie problemów, z którymi od wielu lat polskie państwo poradzić sobie nie potrafi.
– Mieszkańcy każdej gminy w Polsce mają prawo do dobrej jakości usług publicznych - ochrony zdrowia, edukacji, transportu publicznego czy mieszkań. To wymaga z jednej strony silnego finansowo i kompetencyjnie samorządu działającego z dużą samodzielnością. Z drugiej, potrzebujemy sprawnej władzy centralnej, która monitoruje przestrzeganie standardów oraz dba o łagodzenie nierówności – wyjaśnia Dawid Sześciło.
Doceńmy Polskę lokalną
– 'Polska samorządów’ to przede wszystkim propozycja dla Polski lokalnej – gminnej i powiatowej. To na tym poziomie powinno się decydować o większości spraw najważniejszych dla życia obywateli. Silne województwa mogą zapewnić dobry poziom części usług publicznych, ale nie muszą być minipaństwami. Lepiej inwestować w samorząd gmin i powiatów. To tu decyzje są najbardziej demokratyczne i tu mogą być najskuteczniej rozliczane przez obywateli – dodaje Sześciło.
dr hab.Dawid Sześciło - ekspert forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego, adiunkt w Instytucie Nauk Prawno-Administracyjnych Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizuje się w problematyce samorządowej, zarządzania usługami publicznymi oraz prawa administracyjnego.
Źródło: Fundacja im. Stefana Batorego
