Opinia EKES w sprawie wytycznych dla polityk zatrudnienia w państwach członkowskich (kwiecień 2007)
Na początku 2007 Komisja przesłała, w ramach procesu konsultacji, wniosek dotyczący zatwierdzenia „Wytycznych dla polityk zatrudnienia w państwach członkowskich” na rok 2007, co wymaga potwierdzenia w drodze decyzji Rady. Komisja proponuje, by wytyczne w zakresie polityk zatrudnienia ustalone na okres 2005 - 2008 zostały utrzymane w 2007 r., a państwa członkowskie uwzględniały je w swoich politykach zatrudnienia.
Od państw członkowskich wymaga się
przygotowywania krajowych programów reform, które podlegają ocenie
przeprowadzanej przez Komisję. To roczne sprawozdanie przedstawia
postępy, jakich dokonano pod względem realizacji wytycznych oraz
zawiera stosowne konkluzje, na których podstawie sporządzono
wniosek dotyczący utrzymania w mocy tychże wytycznych.
EKES przedstawił już swoje uwagi w sprawie
wytycznych w dwóch wcześniejszych opiniach. Dał w nich wyraz swemu
zadowoleniu z przyjęcia zintegrowanych wytycznych na okres
2005-2008 i wciąż podkreśla, iż sukces zależy od poważnego
podejścia państw członkowskich do swych obowiązków oraz wdrażania
uzgodnionych priorytetów na szczeblu krajowym. Należy zdecydowanie
zaznaczyć rzeczywiste zaangażowanie wszystkich partnerów
społecznych i społeczeństwa obywatelskiego na wszystkich etapach
opracowywania i wdrażania.
EKES uznaje, iż poczyniono postępy jeśli chodzi
o wzrost gospodarczy w 25 krajach UE, również dzięki szczególnym
środkom polityki zatrudnienia, lecz nadal wyraża zaniepokojenie z
powodu nierówności pomiędzy wdrażaniem różnych środków w danym
kraju i między różnymi krajami członkowskimi. Podtrzymuje opinię,
iż kwestia ta nie jest traktowana wystarczająco priorytetowo, aby
dokonały się znaczące zmiany.
EKES pragnąłby, aby Komisja odgrywała większą
rolę w ustanawianiu celów na szczeblu europejskim i krajowym oraz
monitorowaniu i ocenie postępów, co dodałoby siły i wartości
rocznym sprawozdaniom z krajowych programów reform w każdym
państwie członkowskim.
Komitet z zadowoleniem przyjmuje wniosek
Komisji, aby przeznaczyć środki z funduszy strukturalnych oraz z
Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu
Globalizacji na wspomaganie wdrażania wytycznych dla polityki
zatrudnienia. Komitet nadal podkreśla znaczenie dostępności
odpowiedniego finansowania na szczeblu europejskim i krajowym w
celu wyznaczania priorytetów dla inicjatyw na rzecz
zatrudnienia.
W przyjętych w 2005 r. wytycznych na rzecz
wzrostu gospodarczego i zatrudnienia wskazano na konkretne
dziedziny wymagające poprawy. EKES w dalszym ciągu wyraża
zaniepokojenie z powodu faktu, że dotychczas nie zrealizowano
niektórych celów i że brakuje wyznaczania priorytetów na szczeblu
krajowym, dlatego opowiada się za wprowadzeniem środków mających
załagodzić te niedociągnięcia do nowych wytycznych, które mają
zostać wydane w 2008 r. Wśród najpoważniejszych niedostatków EKES
dostrzega:
- Podstawowy cel polegający na uzyskaniu ogólnego wskaźnika
zatrudnienia na poziomie 70% wydaje się niemożliwy do zrealizowania
w tym okresie. Jakkolwiek stopa zatrudnienia kobiet ma osiągnąć
zakładane 60%, będzie to wynikiem zatrudnienia w niepełnym wymiarze
czasu pracy, zatrudnienia tymczasowego i na stanowiskach objętych
elastyczną organizacją pracy.
- Pomimo osiągniętego postępu, nie zostanie także uzyskany
pożądany wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników (w wieku 45-65
lat, według definicji Komisji), który ustalono na poziomie
50%.
- Rozwój strategii opracowywanych z myślą o osobach
niepełnosprawnych i osobach wykazujących szczególne potrzeby pod
względem zatrudnienia oraz ich integracja w środowisku pracy nadal
pozostawiają wiele do życzenia.
- Niepokój budzi nieustannie rosnący poziom bezrobocia wśród
młodzieży oraz kwestia odpowiednich środków podejmowanych na rzecz
poprawy sytuacji.
- Wśród głównych zagadnień można wymienić niedostatki w
szkolnictwie powszechnym szczebla podstawowego i średniego oraz
rozbieżność między umiejętnościami i kwalifikacjami a rynkiem
pracy.
- Nadal istnieją poważne obawy, czy środki na rzecz szkolenia
zawodowego i uczenia się przez całe życie są stosowane efektywnie i
czy otrzymują właściwe wsparcie finansowe zarówno ze strony sektora
publicznego, jak i prywatnego.
- Nadal nie przywiązuje się dużego znaczenia do uczenia się przez
całe życie w każdym wieku, a zwłaszcza w przypadku starszych
pracowników. Jest to szczególnie niepokojące w odniesieniu do
zdolności adaptacyjnych siły roboczej.
- W dalszym ciągu występują obawy związane z integracją w
państwach członkowskich imigrantów zarobkowych, na których
umiejętności istnieje na rynku pracy spore zapotrzebowanie.
- Podczas gdy Komitet popiera mobilność pracowników pomiędzy
państwami członkowskimi, jest on zarazem zaniepokojony
konsekwencjami, jakie przepływ wykwalifikowanych pracowników i ich
kompetencji pomiędzy krajami UE powoduje w krajach ich pochodzenia.
Konsekwencje te należy monitorować oraz podjąć działania mające na
celu utrzymanie równowagi wykwalifikowanej siły roboczej, tak aby
zapewnić zrównoważony rozwój.
- Należy zbadać oddziaływanie tych zjawisk na możliwości
zatrudnienia na lokalnych rynkach pracy, aby ustalić, dlaczego
bezrobotni nie akceptują „miejscowych” ofert pracy.
- Zdanie sobie sprawy, że przejście do gospodarki opartej na
wiedzy i podejmującej badania i innowacje w dalszym ciągu się
opóźnia.
- Państwa członkowskie nie poświęcają uwagi zintegrowanemu
podejściu do koncepcji opartej na cyklu życiowym człowieka. EKES
nie przestaje nawoływać państw członkowskich do wspierania wysiłków
w celu dostosowania świata pracy do życia rodzinnego. Stanowi to
zadanie dla całości społeczeństwa; szczególnie udostępnianie
ośrodków zapewniających opiekę nad dziećmi pozwala pogodzić
obowiązki zawodowe i rodzinne, umożliwiając kobietom kontynuowanie
pracy zawodowej lub szybki do niej powrót.
- Konieczność dalszych działań w zakresie strategii mających na
celu poprawę zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw,
a w szczególności potencjału podejścia opartego na zintegrowanej
elastyczności i pewności zatrudnienia (flexicurity).
- Należy także rozpatrzyć zagadnienia związane z wpływem „pracy
na czarno” na państwa członkowskie i poszczególnych
pracowników.
- W niektórych państwach członkowskich nie nastąpiło jeszcze
przyjęcie i realizacja agendy na rzecz „godnej pracy” i zasad
jakości pracy.
- W porównaniu z USA przeciętne wskaźniki wydajności pracy w
Europie pozostają niskie, co wiąże się ze stopą i poziomem
inwestycji w ludzi i innowacje.
- Jakkolwiek stopa inwestycji publicznych w UE jest porównywalna z analogicznym wskaźnikiem w USA, inwestycje sektora prywatnego w Europie wyraźnie ustępują inwestycjom firm amerykańskich.
Po otrzymaniu od państw członkowskich rocznych
sprawozdań, Komisja przeprowadziła przegląd, którego wynikiem był
omawiający dotychczasowe postępy komunikat Komisji w sprawie
wdrażania odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu
gospodarczego i zatrudnienia „Rok zrealizowanych celów”. W tym roku
do komunikatu dodano obszerny załącznik, który zawiera zalecane
działania, jakich potrzebują poszczególne państwa członkowskie. Ma
to decydujące znaczenie, jeśli chodzi o wkład w ogólną ocenę
oddziaływania wytycznych.
EKES wyraża zadowolenie w związku z
proponowanym procesem konsultacji dotyczących nowych wytycznych w
sprawie zatrudnienia, który rozpocznie się wraz z ogłoszeniem
projektu Komisji w grudniu 2007 r. w celu przedstawienia
ostatecznej propozycji Radzie do przyjęcia w czerwcu 2008 r.
Komitet akcentuje znaczenie jak najszybszych konsultacji i
zaangażowania państw członkowskich oraz wszelkich zainteresowanych
stron w tym procesie zarówno na szczeblu unijnym, jak i
krajowym.
Wnioski i zalecenia
Komitet zaleca, aby w nowych wytycznych dla
zatrudnienia położyć silniejszy nacisk na integrację osób mających
szczególne potrzeby, poprzez określenie konkretnych celów oraz
większe uznanie potrzeb polityki społecznej. EKES podkreśla
znaczenie zaangażowania partnerów społecznych i społeczeństwa
obywatelskiego w opracowywanie wytycznych przez Komisję już na
najwcześniejszym etapie oraz w konsultacje z nimi po ukończeniu
prac nad dokumentem.
Komitet zaleca, aby Komisja niezwłocznie
podjęła kroki na rzecz opracowania wytycznych dla zatrudnienia
poprzez ustanowienie formalnych i nieformalnych kontaktów oraz w
celu wykazania się aktywnym podejściem w opracowywaniu wytycznych
dla zatrudnienia na najbliższe trzy lata.
EKES wzywa do wyznaczenia na szczeblu UE i
państw członkowskich bardziej ambitnych, wymiernych celów w ramach
nowych wytycznych, jak również do zapewnienia, że Komisja będzie
władna wprowadzić je w życie.
Komitet zaleca, aby we wszystkich państwach
członkowskich dostępne były odpowiednie systemy, zapewniające
lepsze gromadzenie danych oraz ułatwiające monitorowanie i ocenę
zarówno przez państwa członkowskie, jak i przez Komisję.
Komitet wciąż zaleca, aby krajowe programy
reform zawierały bardziej konkretne informacje o określonych
celach, harmonogramie, kosztach i postanowieniach
budżetowych.