Publicystyka - ngo.pl

U dorosłych szansa wieloletniego przeżycia wynosi ok. 35%, podczas gdy u najmłodszych pacjentów nawet 90%. ALL, czyli ostra białaczka limfoblastyczna, stanowi co czwarty nowotwór u dzieci. Tak jak w przypadku wszystkich rodzajów nowotworów bardzo ważne jest jednak szybkie rozpoznanie choroby. 

We wrześniu, który jest miesiącem świadomości nowotworów u dzieci i młodzieży, Fundacja DKMS, włączając się w obchody kampanii „Złotej Wstążki”, przypomina o konieczności zwracania uwagi na alarmujące objawy i podkreśla znaczenie profilaktyki.

Możliwość zachorowania na nowotwory krwi wśród dzieci i młodzieży w Polsce może stanowić nawet 13%[1].

– Nowotwory krwi to tak naprawdę nowotwory układu krwiotwórczego i układu chłonnego, które obejmują kilkadziesiąt różnych chorób. Pojawiają się wtedy, kiedy zaburzony jest proces tworzenia się nowych komórek – mówi prof. dr n. med. Iwona Hus, kierownik Kliniki Hematologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie

– W przypadku układu krwiotwórczego wynikają one z nieprawidłowego rozrostu krwinek czerwonych, białych czy płytek krwi, które przestają spełniać swoją funkcję i m.in. wyłączają nasz układ odpornościowy. Nowotwory układu chłonnego powstają z kolei ze zmutowanych i niekontrolowanie mnożących się komórek w węzłach chłonnych czy szpiku, wypierając zdrowe komórki i uniemożliwiając działanie układu krwiotwórczego – dodaje prof. dr n. med. Iwona Hus.

Obok konwencjonalnej metody jak chemio– i radioterapia, często szansą dla osób z nowotworami krwi jest przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych lub szpiku. U niektórych chorych, szczególnie tych z agresywnie przebiegającą chorobą lub w przypadku współistnienia czynników ryzyka niepowodzenia leczenia lub nawrotu choroby jest to metoda leczenia z wyboru.

– Co siódmy faktyczny dawca z naszej fundacji oddaje swoje komórki macierzyste dla osoby poniżej 18. roku życia przeważnie z powodu ostrej białaczki limfoblastycznej. Najmłodszy biorca miał zaledwie 43 dni – mówi dr Tigran Torosian, Dyrektor Medyczny Fundacji DKMS.

– Z kolei u pacjentów dorosłych najczęstszym wskazaniem do przeszczepienia komórek krwiotwórczych są ostre białaczki szpikowe i zespoły mielodysplastyczne – dodaje dr Tigran Torosian

Zgodnego dawcy wciąż nie znajduje jednak ok. 20% polskich pacjentów, dlatego tak ważne jest, by do bazy dołączali nowi potencjalni dawcy. Zarejestrować się może każdy ogólnie zdrowy człowiek w wieku pomiędzy 18. a 55. rokiem życia, który podejmuje świadomą decyzję by być gotowym pomóc choremu potrzebującemu transplantacji szpiku.

Początkowe objawy nowotworów krwi przybierają różne formy, w zależności od ich rodzaju. Diagnostykę utrudnia fakt, iż często początek choroby nie jest charakterystyczny i przebiega z objawami znanych nam infekcji, takich jak np. angina czy zapalenie płuc. Czasami objawy nowotworów krwi nasilają się gwałtownie w ciągu zaledwie kilku dni lub tygodni doprowadzając do zagrożenia życia.

Objawy, które powinny zwrócić naszą uwagę to:

• uporczywe bóle głowy i kończyn,
• uporczywe stany podgorączkowe, szczególnie niezwiązane z infekcją,
• bladość skóry,
• apatia i senność,
• nawracające infekcje,
• wybroczyny lub plamiste wysypki na skórze i/lub błonach śluzowych,
• spontaniczne krwawienia i siniaki niesprowokowane urazem,
• powiększone węzły chłonne,
• utrata masy ciała.

Nie oznacza to jednak, że przy każdym przeziębieniu konieczne jest/będzie wykonanie badań krwi. Dalszą diagnostykę należy rozpocząć, jeśli pomimo standardowego leczenia utrzymuje się któryś z powyższych objawów.

Dzieci nie są narażone na czynniki rakotwórcze tak jak dorośli i nie istnieją działania profilaktyczne, które można podjąć, by zmniejszyć ryzyko zachorowania. Warto przyjrzeć się jednak bliżej najbardziej wrażliwemu odczynnikowi w naszym organizmie, który stanowi system wczesnego ostrzegania. Regularne badania krwi raz w roku pomogą monitorować stan zdrowia dziecka i zareagować na pierwsze alarmujące wskazania jeszcze przed wystąpieniem objawów, zwiększając tym samym szansę na szybsze wyleczenie.

Ułatwieniem dla rodziców będzie dostępny online kalkulator morfologii, stworzony we współpracy ze specjalistami onkologii i hematologii dziecięcej, który pozwoli zinterpretować najistotniejsze wyniki i ocenić, czy konieczna jest wizyta u specjalisty. Kalkulator morfologii dla dzieci znajduje się na https://onkologia-dziecieca.pl/kalkulator-morfologii

– Pamiętajmy, że kalkulator morfologii nie zastępuje konsultacji lekarskiej i jeśli niepokojące objawy utrzymują się pomimo dobrych wyników lub wyniki są chociaż nieznacznie odchylone, należy zgłosić się do poradni w celu dalszej diagnostyki i oceny stanu zdrowia – podkreśla prof. dr hab. n. med. Katarzyna Derwich, która kieruje Kliniką Onkologii, Hematologii i Transplantologii Pediatrycznej UM w Poznaniu i jednocześnie jest redaktorką naczelną serwisu onkologia-dziecięca.pl.

Kalkulator morfologii dla dzieci powstał między innymi dzięki środkom finansowym przekazanym przez Fundację DKMS w partnerstwie z portalem Hematoonkologia.pl i Fundacją Carita.

Nie każda angina i nie każdy siniak są objawami ostrej białaczki limfoblastycznej czy innego nowotworu układu krwiotwórczego. Należy jednak zachować czujność w przypadku przedłużających się infekcji, nawracających zakażeń czy towarzyszących im niepokojących objawów. W pierwszej kolejności skonsultuj się ze swoim lekarzem rodzinnym. Należy rozważyć wykonanie prostego i szeroko dostępnego badania, jakim jest morfologia krwi obwodowej. Wszelkie odchylenia interpretować należy w kontekście towarzyszących objawów klinicznych. W razie wątpliwości lub utrzymywania się nieprawidłowości, wskazana może być konsultacja specjalistyczna (hematologa).

Więcej informacji o Fundacji DKMS: https://www.dkms.pl/.

[1] Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (2024)