Publicystyka - ngo.pl

Ważne, że opracowanie „Polityka migracyjna Polski w opiniach aktorów instytucjonalnych. Raport z badania” (Komitet Badań nad Migracjami PAN, Warszawa 2024) zostało upublicznione. Warto zwrócić uwagę, że badanie to objęło osiem kluczowych obszarów: Misja, cele i funkcje polityki migracyjnej; Dostęp do terytorium; Dostęp do ochrony krajowej i międzynarodowej; Dostęp do rynku pracy; Dostęp do edukacji i migracje edukacyjne; Integracja; Obywatelstwo i repatriacja; Diaspora polska. Będziemy przywoływać te wyniki i szeroko je komentować.

Podczas wystąpienia na radzie krajowej Platformy Obywatelskiej premier Donald Tusk mówił o różnych kwestiach dotyczących strategii, szczególnie podkreślał bezpieczeństwo. Wśród przedstawicieli środowiska naukowego, organizacji społecznych i ekspertów ds. europejskich padły licznie pytania, komentarze i głosy krytyczne w kontekście zapowiedzi czasowego terytorialnego zawieszenia prawa do azylu.

Była mowa o nierespektowaniu i nieimplementowaniu pomysłów UE (czytaj: także prawa UE) w obszarze migracji, które ma godzić w bezpieczeństwo Polski. Tymi słowami Premier odniósł się do Nowego Paktu o Migracji i Azylu. 

Nowy Pakt jest krytykowany przez liczne środowiska, w tym polityczne, organizacji społecznych czy część badaczy. Jednak Polska nie powinna zapominać m.in. o Konwencji Genewskiej z 1951 r. i protokole z Nowego Jorku z 1967 r., a także o art. 78(1) TFUE: „1. Unia rozwija wspólną politykę w dziedzinie azylu, ochrony uzupełniającej i tymczasowej ochrony, mającą na celu przyznanie odpowiedniego statusu każdemu obywatelowi państwa trzeciego wymagającemu międzynarodowej ochrony oraz mającą na celu zapewnienie przestrzegania zasady non–refoulement. Polityka ta musi być zgodna z Konwencją genewską z dnia 28 lipca 1951 roku i Protokołem z dnia 31 stycznia 1967 roku dotyczącymi statusu uchodźców, jak również z innymi odpowiednimi traktatami.” i art. 18 KPP UE: „Gwarantuje się prawo do azylu z poszanowaniem zasad Konwencji genewskiej z 28 lipca 1951 roku i Protokołu z 31 stycznia 1967 roku dotyczących statusu uchodźców oraz zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej i Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zwanych dalej "Traktatami")”.

W wystąpieniu wspominani są „(nie)legalni migranci”. Przypominam tu fragment swojego opracowania dla Fundacji Batorego: „Z punktu widzenia prawa, nauki, ale też podstawowych zasad etycznych za nieakceptowalne należy uznać stosowanie przymiotnika „nielegalni” w odniesieniu do osób, w jakimkolwiek kontekście. Znamiona nielegalności dotyczą czynu, zachowań czy działań. W ten sposób mówi się o nielegalnym przekraczaniu granicy, nielegalnym pobycie na terytorium państwa czy nielegalnym wykonywaniu pracy. Jest to ujęcie przedmiotowe, a nie podmiotowe. Człowiek nie może być „nielegalny”.

Nie zmieniam zdania, że dobrze stało się, że wybory parlamentarne 2023 r. wygrała koalicja partii postrzeganych jako proeuropejskie i prodemokratyczne. Cieszy mnie, że powstał nowy rząd, że przedstawiciel środowiska migrantologów – naukowiec – został podsekretarzem stanu w MSWiA i odpowiada za sprawy migracyjne. Dobrze, że MSWiA zapowiedziało prace nad nową strategią migracyjną i włączyło w to środowisko naukowe. Świetnie, że powstał Departament Integracji Społecznej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Marta Pachocka – badacz w obszarze studiów europejskich i migracyjnych, ekonomista i politolog.