Publicystyka - ngo.pl

Warsztaty artystyczne, spotkania i rozmowy z podopiecznymi to coś więcej niż terapia. To lekcja, że przyszłość nie jest dana z góry – można ją współtworzyć. Fundacja „Promień Słońca” od ponad dwudziestu lat wspiera osoby z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodziny, łącząc doświadczenie rodziców i opiekunów z dobrymi praktykami innych organizacji. Jej celem jest budowanie świata opartego na realnych, pozytywnych scenariuszach.

Futures Literacy – czytanie przyszłości

Fundacja przygotowuje się nie tylko do codziennych wyzwań, lecz także do tych, które dopiero nadejdą. W tym myśleniu coraz większą rolę odgrywa koncepcja Futures Literacy, czyli umiejętność „czytania przyszłości”. Rozwijana przez UNESCO, znajduje dziś zastosowanie w wielu organizacjach społecznych na świecie.

Nie chodzi tu o przewidywanie przyszłości ani wróżenie. Futures Literacy to praktyka uczenia się, jak wykorzystywać wyobraźnię, aby podejmować lepsze decyzje w teraźniejszości. Dzięki niej można nie tylko reagować na kryzysy, lecz także aktywnie kształtować przyszłość zgodną z wartościami i aspiracjami społeczności.

Jak Fundacja stosuje Futures Literacy?

Zamiast czekać na trudności, Fundacja uczy się świadomie działać poprzez:

1. Nazwanie wartości – solidarność, godność, integracja i kreatywność jako fundamenty, które nie zmieniają się nawet w obliczu kryzysów.
2. Tworzenie scenariuszy – przygotowanie kilku możliwych obrazów przyszłości: pozytywnego, realistycznego i kryzysowego.
3. Wyobrażenie pożądanej przyszłości – pytanie nie tylko „czego się obawiamy?”, ale też „czego chcemy?”. Czy będzie to świat, w którym osoby z niepełnosprawnością mają własne mieszkania wspomagane i realną pracę?
4. Łączenie teraźniejszości z przyszłością – każde działanie tu i teraz (warsztaty, projekty artystyczne, współpraca z samorządem) staje się krokiem w stronę tej wizji.

Ścieżki rozwoju

• Mieszkania wspomagane – nawet w małej skali mogą stać się wzorem dla lokalnych samorządów.
• Przygotowanie do samodzielności – warsztaty życia codziennego: zakupy, gotowanie, korzystanie z telefonu, orientacja w przestrzeni.
• Praca wspierana – miejsca pracy w pracowniach artystycznych i rękodzielniczych oraz partnerstwa z lokalnymi firmami.
• Zmiana narracji – od opieki do aktywnej obecności i wkładu w życie społeczne.

Trudne scenariusze, o których trzeba pamiętać

Jednym z największych wyzwań jest starzenie się rodzin – rodzice i opiekunowie coraz częściej sami potrzebują pomocy. Wiele z nich zadaje dramatyczne pytanie: „Co stanie się z moim dzieckiem, gdy mnie zabraknie?”.

Drugim problemem jest brak rynku pracy dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Po ukończeniu szkoły wielu młodych ludzi pozostaje bez zajęcia i perspektyw, co rodzi izolację i poczucie wykluczenia.

Jeśli nie zaczniemy działać z wyprzedzeniem, te scenariusze mogą się ziścić. Dlatego Fundacja – wraz z samorządami – już dziś stara się im zapobiegać.

Pozytywne wizje i realne rozwiązania

Rodzice i opiekunowie związani z „Promieniem Słońca” od początku działalności Fundacji działali pragmatycznie – przygotowywali różne warianty przyszłości dla swoich dzieci i siebie. To, co kiedyś było naturalną praktyką, dziś nazywa się  Futures Literacy.

Warsztaty i spotkania zachęcają podopiecznych do tworzenia własnych wizji przyszłości. Świat, w którym będą żyć, nie powstaje ponad ich głowami – to oni mają w nim głos i sprawczość.

U osób z niepełnosprawnością intelektualną takie podejście ma szczególne znaczenie: warsztaty rozwijają kreatywność, budują poczucie sprawczości i uczą, że można patrzeć w przyszłość z nadzieją.

Inspiracje i współpraca

Fundacja „Promień Słońca” czerpie także z doświadczeń innych organizacji w Polsce i na świecie. Modele mieszkań wspomaganych, spółdzielni socjalnych czy przedsiębiorstw społecznych pokazują, że wiele rozwiązań jest w zasięgu ręki.

To sygnał również dla samorządów: problemy związane z opieką i aktywnością osób z niepełnosprawnością nie pojawią się dopiero „kiedyś” – one już istnieją. Wspólne działania z wyprzedzeniem mogą sprawić, że negatywne scenariusze nie staną się rzeczywistością.

Mądre zarządzanie – fundamentem przyszłości

Patrzenie w przyszłość to nie tylko przygotowywanie podopiecznych na różne scenariusze, ale także odpowiedzialność za rozwój samej Fundacji. Futures Literacy w praktyce oznacza również mądre zarządzanie – dobór kompetentnych i wrażliwych osób do Zarządu i Rady Fundacji, budowanie współpracy, inspirowanie i otwartość na innowacje.

Właściwy dobór liderów i wolontariuszy sprawia, że Fundacja potrafi łączyć codzienną troskę z długofalową wizją. To właśnie ta równowaga pozwala zamieniać scenariusze przyszłości w realne działania tu i teraz.