Publicystyka - ngo.pl

Krzysztof Łątka: – Cała reforma władzy na Ukrainie i wprowadzana przez rząd na Ukrainie, jest wzorowana na polskim modelu. Państwa Grupy Wyszehradzkiej podzieliły się zadaniami w kwestii pomocy dla Ukrainy i tam też ustalono, że reforma administracji, a konkretnie decentralizacja władzy, będzie specjalizacją polską.

Z różnych powodów te doświadczenia polskie „eksportujemy” i na pewno one są cenne dla Ukraińców, ponieważ oni wiedzą, że tę drogę od 25 lat przechodzimy, a oni dopiero ją zaczynają.

Biorąc pod uwagę wspólnotę kulturową, doświadczenia życia w krajach komunistycznych wcześniej i wynikającą z tego mentalność, ale też sposób sprawowania władzy, to jest bardzo ciekawe dla Ukraińców, jak my w praktyce wprowadziliśmy systemy np. sprawnie działających gmin wiejskich, a to jest teraz głównym elementem reformy na Ukrainie.

Równie ważne są wizyty studyjne w Polsce. W ten sposób pokazujemy praktyczną stronę, czyli w jaki sposób polskie gminy wiejskie w praktyce rozwiązują swoje problemy z kanalizacją, wodociągami, Ochotniczymi Strażami Pożarnymi czy ochroną środowiska.

Jeżeli chodzi o działalność polskich organizacji pozarządowych, to ich działanie może być polskim niedoścignionym wzorcem, ponieważ w Ukrainie, szczególnie na terenach wiejskich te organizacje nie działają, a w gminach wiejskich w Polsce często są one wiarygodnymi partnerami dla organów samorządu terytorialnego. Skutkiem tego, poprzez konkursy o outsourcing środków publicznych, deleguje się realizację usług społecznych właśnie polskim NGO-som.

Pokazujemy tę praktykę Ukraińcom i wydaje się, że jest to jeszcze trudniejsze do wdrożenia niż sama decentralizacja, bo do decentralizacji wystarczy zmiana prawa i przesunięcie środków finansowych z rządu do samorządów. W przypadku stworzenia „ekosystemu NGO-sów”, to ktoś musi chcieć w nich działać i to w sposób profesjonalny, zdobyć środki finansowe na ich działalność, a następnie pozyskane środki rozliczyć. Dlatego jest to o wiele bardziej złożone, a co za tym idzie, trudniejsze do wdrożenia.

K.Ł.: – Podstawowa różnica pomiędzy polskimi a ukraińskimi organizacjami pozarządowymi jest na poziomie profesjonalizmu i ich możliwości instytucjonalnych. Większość ukraińskich organizacji pozarządowych to stowarzyszenia bez doświadczeń projektowych oraz bez dofinansowania, za to z dużymi chęciami do działania. Polskie organizacje pozarządowe posiadają doświadczenie w realizowaniu projektów oraz w wykonywaniu usług publicznych na zlecenie samorządu.

To wszystko powoduje, że polskie organizacje pozarządowe wydają się o wiele bardziej profesjonalne i są one wiarygodnymi partnerami dla polskich samorządów. Ukraińskie organizacje pozarządowe często dla swoich władz wydają się problemem w rozumieniu takim, że coś chcą od samorządów, coś chcą od władzy i ukraiński samorząd bardziej postrzega ich w pewnym sensie jako konkurentów do serc mieszkańców, a nie dostrzega w nich wiarygodnych partnerów.

K.Ł.: – Zniesienie wiz na pewno będzie usunięciem bardzo ważnej bariery w relacjach transgranicznych. Oczywiście, do tej pory wizę można było sobie wyrobić na podstawie listów, zaproszeń, rekomendacji strony polskiej, ale to wszystko niepotrzebnie zajmowało czas polskim organizacjom. Ja sam podpisywałem wiele zaproszeń jako przedstawiciel Urzędu Miasta. Później ci ludzie musieli stać w kolejkach, płacić pieniądze, a urzędnik w konsulacie poświęcał swój czas na rozpatrzenie wniosku, a na końcu pozwalał lub nie na przyjazd do Unii Europejskiej, czy do Polski.

Zniesienie obowiązku wizowego wpłynie bardzo mocno na intensyfikowanie tej współpracy, na to, aby stała się one częstsza, bardziej efektywna. Zniesienie wiz pozwoli na realizację większej liczby projektów transgranicznych dotyczących turystyki, biznesu, a także projektów realizowanych wspólnie przez polskie i ukraińskie samorządy.

K.Ł.: – Wydział Projektów Nieinwestycyjnych skupia się na realizacji projektów nieinfrastrukturalnych, tzw. miękkich. Specjalizujemy się w takich obszarach jak: oświata, edukacja nieformalna, przedsiębiorczość, ekologia, efektywność energetyczna, transport publiczny czy mobilność. Staramy się pozyskiwać środki grantowe na realizację projektów, które np. zmieniają sposoby naszej pracy, pokazują najlepsze europejskie praktyki. Podczas ich realizacji pozyskujemy bogate doświadczenia, które rozwijają kulturę organizacyjną Urzędu Miasta, jego jednostek organizacyjnych (szkół, centrów kultury) i organizacji pozarządowych.

K.Ł.: – Pomiędzy wszystkimi sąsiadami, nie tylko pomiędzy Polską a Ukrainą, ale także chociażby pomiędzy Niemcami a Francją znajdziemy w historii wiele momentów, w których narody walczyły ze sobą, ale także takich, w których współpracowały. Stąd problemy historyczne w żaden sposób nie powinny wpływać na współpracę pomiędzy Polską a Ukrainą.

Ukraina jest na szlaku integracji europejskiej, podpisała umowę stowarzyszeniową oraz umowę o strefie wolnego handlu. Realizujemy z podmiotami z Ukrainy wiele wspólnych projektów. Wspieramy także Ukrainę w walce z tzw. „separatystami” w Doniecku i Ługańsku. W tej chwili, jak nigdy w Europie, króluje współpraca i właśnie Unia Europejska przez 60 lat istnienia pokazała, że kraje i społeczeństwa współpracujące ze sobą nie mają później pomysłów, żeby toczyć wojnę. Poprzez współpracę staramy się stworzyć przestrzeń, w której żyje bezpiecznie, zdrowo, czy komfortowo i taki powinien być cel Polski czy Lublina na współpracę z Ukrainą.

Lublin jest największym miastem Unii Europejskiej przy granicy z Ukrainą, więc możemy pełnić rolę Centrum Kompetencji Wschodnich i tłumaczyć Ukrainie, Białorusi, czy Gruzji, jak działa Unia Europejska. Chcemy też Unii Europejskiej tłumaczyć, co obecnie dzieje się w krajach Partnerstwa Wschodniego, czego potrzebują, czy jak ich wspierać?

K.Ł.: – Kongres Inicjatyw Europy Wschodniej już po raz szósty będzie organizowany w dniach 25-26 września 2017 r. Jego początków należy upatrywać w strategii Urzędu Miasta Lublin, która określiła, że nasze miasto powinno czerpać ze swojego dziedzictwa historycznego.

Kongres dzisiaj ma być okazją do spotkania praktyków życia transgranicznego, projektów, ludzi, którzy chcą ze sobą współpracować, przełamywać bariery mentalne, organizacyjne lub kulturowe. Kongres jest miejscem, gdzie można się spotkać, porozmawiać o źródłach finansowania inwestycji, czy projektów, o trendach oraz możliwościach, które rodzą się teraz przed nami.

Proces integracji europejskiej, na który weszła Ukraina, wspomaga w tej chwili bardzo mocno zmiany w samej Ukrainie, ale też możliwości współpracy, finansowania jej. To wszystko będzie się też odzwierciedlało na Kongresie. Chcemy, aby Lublin był postrzegany jako Centrum Kompetencji Wschodnich. Miejsce, które łączy i inspiruje.

K.Ł.: – Wciąż negocjujemy ostateczną listę gości. Obecność potwierdził nam były premier i Przewodniczący Parlamentu Europejskiego prof. Jerzy Buzek. Przyjedzie obecny Wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego Ryszard Czarnecki, wiceministrowie z Polski i z Ukrainy, ambasadorowie, eksperci, naukowcy, dziennikarze, no i przede wszystkim ogromna ilość przedstawicieli organizacji pozarządowych, którzy będą szukali dla siebie partnerów do wspólnych działań i projektów.

K.Ł.: – Jedną z najważniejszych linii programowych jest Polityka i bezpieczeństwo, bo w tej chwili dużo dzieje się, zarówno w polityce europejskiej, jak i ukraińskiej, więc warto o tym rozmawiać. To co się dzieje w polityce wpływa też na bezpieczeństwo ludzi i bezpieczeństwo realizacji wspólnych projektów. Mamy linię odnoszącą się do mobilności, mamy linię odnoszącą się do modeli pojednania i dyskusji na ten temat, który z pewnością nie jest tematem prostym.

Będziemy bardzo dużo rozmawiać o demokracji lokalnej. Dzięki temu, że reforma administracji na Ukrainie posuwa się do przodu, chcielibyśmy przekazywać informacje o tym sukcesie również na Białoruś, do Mołdawii oraz krajów Kaukazu. Trzeba przekonać tamtejsze władze oraz mieszkańców, żeby uwierzono także tam, iż model centralizacji, wynikający z dziedzictwa Związku Radzieckiego jest kompletnie nieefektywny. Wspomniana władza powinna zostać oddana przedstawicielom społeczeństwa, a najłatwiej to właśnie zrobić poprzez proces decentralizacji. Ponadto w tegorocznym programie przewidzieliśmy linie: Innowacje, Nauka i edukacja, Turystyka oraz Równość.