Publicystyka - ngo.pl

W większości organizacji pozarządowych dominują milenialsi (osoby w wieku 30–45 lat). Są najliczniejszą grupą w 38% stowarzyszeń i fundacji. Pokolenie X (osoby w wieku 46–60 lat) przeważa w 30% organizacji. A generacja Z (osoby do 30. roku życia) i baby boomers (osoby powyżej 60. roku życia) są najliczniejsze tylko w mniej więcej co dziesiątej organizacji.

Wiemy też, że różnorodność pokoleń w fundacjach i stowarzyszeniach zależy od kilku czynników:

• Stażu organizacji: w młodszych organizacjach działają głównie młode osoby, a w tych z dłuższą historią częściej osoby starsze.
• Branży: pokolenie Z dominuje w organizacjach sportowych, milenialsi w usługach socjalnych, sporcie i ekologii, pokolenie X w rozwoju lokalnym, edukacji i ekologii, baby boomers w ochronie zdrowia, edukacji i usługach socjalnych.
• Lokalizacji: pokolenie Z częściej działa w dużych miastach (powyżej 200 tys. mieszkańców), milenialsi w organizacjach wiejskich, pokolenie X w małych miastach (do 50 tys. mieszkańców), a baby boomers w średnich miastach (50–200 tys. mieszkańców).

Młodzi sercem wolontariatu

Pokolenie Z, czyli osoby przed trzydziestką, to 15–20% społeczeństwa (dane GUS) i w organizacjach pozarządowych zajmuje podobną pozycję, jak w całej populacji – zarówno wśród pracowników, jak i członków zarządów. Wyraźnie większy udział tej grupy wiekowej obserwujemy z kolei wśród wolontariuszy organizacji. Młodzi znacznie chętniej angażują się społecznie, traktując wolontariat jako przestrzeń zdobywania doświadczeń i budowania relacji.

Starsi królują w zarządach

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku osób po 60. roku życia, które stanowią około jednej czwartej społeczeństwa. Seniorzy są silnie obecni w zarządach – także około co czwarta osoba kierująca organizacją ma właśnie ponad 60 lat. Ich reprezentacja jest jednak mniejsza wśród wolontariuszy i pracowników.

Na koniec przedstawiamy refleksje i wnioski dotyczące współpracy osób z różnych pokoleń w stowarzyszeniach i fundacjach w Polsce. Co mówi nam o pokoleniach „Kondycja organizacji pozarządowych 2024”?

1. Zmiana modelu zaangażowania – preferencje młodych osób

Obserwujemy zmianę modelu zaangażowania społecznego z długoterminowego na akcyjne i doraźne. Wolontariusze częściej angażują się w pojedyncze akcje, maleje liczba członków stowarzyszeń. Zmiana modelu zaangażowania wydaje się silnie związana ze zmianami pokoleniowymi. Zdaniem liderów organizacji młode osoby lubią brać udział w działaniach, które pozwalają na elastyczne dostosowanie czasu i zaangażowania. Młodsze pokolenie preferuje działania akcyjne i nieformalne, angażując się chętniej w konkretne projekty niż w długoterminowe zobowiązania w ramach formalnych struktur organizacji – taką zależność dostrzega 36% liderów i liderek.

2. Młodsze pokolenia okiem liderów i liderek organizacji

Zaangażowanie młodych ludzi jest kluczowe nie tylko po to, by zapewnić sukcesję władzy w organizacjach, lecz także by kontynuować ich działalność. Interesujące jest, że 36% liderów uważa, iż młodsze pokolenie preferuje angażowanie się w inicjatywy nieformalne zamiast w tradycyjne struktury organizacji pozarządowych. Opinie na temat atrakcyjności sektora pozarządowego jako miejsca pracy dla osób poniżej 30. roku życia są podzielone. Około 25% liderów postrzega organizacje pozarządowe jako atrakcyjne miejsce pracy dla osób młodych, podczas gdy podobna grupa ma odmienne zdanie.

Zaangażowanie młodych ludzi jest jednak kluczowe: nie tylko po to, by zapewnić ciągłość i sukcesję w organizacjach, lecz także by tchnąć w nie nowe pomysły i energię. Opinie na temat tego, czy sektor pozarządowy jest atrakcyjnym miejscem pracy dla osób poniżej 30. roku życia, są mocno podzielone: około jedna czwarta liderów i liderek widzi w nim potencjał, a podobna grupa – przeciwnie, uważa go za mało pociągający dla młodych pokoleń.

Ciekawe, czy młode osoby zgodziłyby się z tymi opiniami o sobie?

3. Wymiana pokoleniowa w zarządach organizacji?

Wśród osób kierujących organizacjami pozarządowymi w Polsce co czwarta ma ponad 60 lat. Ich obecność wnosi stabilność, wiedzę i doświadczenie, które są wartością dla stowarzyszeń i fundacji. Jednak wysoki odsetek liderów i liderek w starszym wieku jednocześnie przypomina o wyzwaniach związanych z sukcesją i koniecznością stopniowego przekazywania sterów młodszym pokoleniom. Potrzebę takich zmian potwierdzają też dane o wypaleniu liderów i liderek organizacji, które zgłasza 38% fundacji i stowarzyszeń.

4. Różnorodność pokoleniowa w fundacjach i stowarzyszeniach

Zespoły złożone z osób w różnym wieku mogą być źródłem ogromnej siły, jak i bolączek sektora. Takie zespoły łączą różne perspektywy, umiejętności i sposoby myślenia. Jednak tam, gdzie pojawia się różnorodność, mogą pojawiać się też napięcia wynikające z odmiennych stylów pracy, komunikacji czy oczekiwań wobec organizacji.

Zdecydowana większość (61%) liderek i liderów organizacji twierdzi, że nie dostrzega poważnych trudności we współpracy międzypokoleniowej. Jedynie 12% z nich deklaruje, że różnice wieku faktycznie utrudniają im codzienne funkcjonowanie.

Można się jednak zastanawiać, czy ten optymizm wynika z dobrze rozwiniętych praktyk zarządzania różnorodnością, czy raczej z faktu, że temat relacji międzypokoleniowych wciąż nie jest w organizacjach traktowany jako szczególnie istotny?