Publicystyka - ngo.pl

88% stowarzyszeń i fundacji miało jakiekolwiek kontakty z innymi przedstawicielami sektora pozarządowego, a dla 25% były to kontakty częste i regularne. Poza przynależnością do tego samego sektora, na częstotliwość kontaktów wpływa także wspólna dziedzina działalności (branża), a także sąsiedztwo geograficzne (pochodzenie z tej samej okolicy czy regionu).

81% organizacji utrzymuje relacje z innymi organizacjami działającymi w tej samej dziedzinie, przy czym dla 19% są to kontakty o częstym i regularnym charakterze. Największe usieciowienie związane z obszarem działania deklarują przedstawicielki i przedstawiciele sektora zajmujący się ochroną zdrowia oraz usługami socjalnymi i pomocą społeczną.

Podobna część organizacji ma relacje ze stowarzyszeniami i fundacjami z najbliższej okolicy lub regionu (80%), a 16% współpracuje z nimi często i regularnie. Najczęściej są to fundacje i stowarzyszenia, które mają siedzibę na wsi lub w średniej wielkości miastach (między 50 a 200 tys. mieszkanek i mieszkańców).

Zdecydowanie rzadsze niż kontakty z polskimi organizacjami są relacje z zagranicznymi fundacjami i stowarzyszeniami. Kontakty z tego typu podmiotami utrzymuje 25% organizacji, a tylko dla 3% są to kontakty częste i regularne.

Intensywność kontaktów między organizacjami na poziomie krajowym i międzynarodowym rosła do 2015 roku. W kolejnych latach trend wzrostowy w kontaktach z innymi stowarzyszeniami i fundacjami w kraju wyhamował, a w przypadku relacji z zagranicznymi organizacjami nastąpił wręcz spadek ich częstotliwości.

Przyczyną takiego zjawiska może być zmniejszenie liczby programów dotacyjnych, które wspierają tego typu współpracę, a także mniejsza mobilność spowodowana pandemią COVID-19. Do współpracy międzynarodowej zazwyczaj potrzebne są też większe zasoby, gdyż częstsze relacje z zagranicznymi organizacjami utrzymują fundacje, organizacje mające siedzibę w Warszawie, zatrudniające pracowniczki lub pracowników na etat, a także posiadające wysoki budżet (powyżej 100 tys. zł rocznie).

Więcej kontaktów na poziomie międzynarodowym może zależeć również od charakteru organizacji i jej branży, np. bardzo często takie relacje mają organizacje działające w obszarze kultury i sztuki.

Dane o kontaktach wewnątrz sektora pozarządowego mogą tworzyć wrażenie intensywnego współdziałania stowarzyszeń i fundacji. Trzeba jednak pamiętać, że intensywność kontaktów między organizacjami jest często niewielka. Potwierdzają to dane o przynależności do zrzeszeń. W 2021 roku 31% organizacji zadeklarowało, że należy do różnego rodzaju porozumień krajowych lub międzynarodowych, np. związków, federacji, sieci. Oznacza to spadek poziomu usieciowienia polskich organizacji w porównaniu do 2018 roku, choć od wielu lat poziom ten waha się o kilka punktów procentowych (między 2 a 6).

Najwięcej organizacji należy do porozumień ogólnokrajowych (18% sektora), a w dalszej kolejności organizacje zrzeszają się w sieciach branżowych (12%) i regionalnych (9%). Poza tym po 6-7% organizacji należy do porozumień na poziomie lokalnym lub międzynarodowym.

Zdecydowana większość fundacji i stowarzyszeń (84%), które przynależą do porozumień widzi wynikające z tego korzyści. Najczęściej wskazywanymi zaletami są możliwość wymiany doświadczeń między organizacjami (68%) oraz współpraca ze zrzeszonymi podmiotami przy wspólnych projektach (47%). Zdecydowanie rzadziej organizacje czują, że dzięki działaniom rzeczniczym federacji dokonują się korzystne dla nich zmiany systemowe.

Karolina Dreszer-Smalec, prezeska Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych komentowała ww. dane w raporcie „Kondycja organizacji pozarządowych 2021”:

Badanie „Kondycja organizacji pozarządowych 2021” zrealizowano dzięki wsparciu: Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, Fundacji im. Stefana Batorego, Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.