KE otrzymuje mnóstwo głosów poparcia dla ochrony przyrody od zaniepokojonych obywateli
Do 10.09 trwały ogłoszone przez Komisję Europejską konsultacje społeczne, których skutkiem może być osłabienie przepisów chroniących przyrodę na poziomie Unii Europejskiej, a więc również w Polsce. W ciągu zaledwie 10 dni napłynęło do KE prawie 200 000 wiadomości [1] od obywateli Europy, zmobilizowanych przez kampanię Fundacji WWF i Partnerów, pt. #HandsOffNature[2], wzywających KE do zaprzestania działań mających na celu demontaż przepisów [3].
Deregulacja czy demontaż?
Pod koniec lipca Komisja Europejska zaprosiła do zgłaszania uwag dotyczących inicjatywy [4] zmniejszenia obciążeń administracyjnych w przepisach dotyczących ochrony środowiska. Propozycja ta wpisuje się w trwającą falę mającą na celu ograniczenie biurokracji dla przedsiębiorstw poprzez rzzybsze podejmowanie decyzji, mniejszą liczbę kroków i jaśniejsze przepisy. Jednak za tym sformułowaniem kryje się inna rzeczywistość: bardzo potrzebne zabezpieczenia środowiskowe są demontowane dając większą władzę przedsięwzięciom, które szkodzą przyrodzie.
Przez dziesięciolecia naukowcy, obywatele i społeczności tworzyli we współpracy unijne prawo ograniczające zanieczyszczenia, chroniące rzadkie gatunki, mokradła oraz cenne przyrodniczo lasy, które zapewniają nam czyste powietrze, świeżą wodę i żyzną glebę – wszystko to, co jest kluczowe dla naszego przetrwania. Bez tych regulacji w Polsce trudno byłoby m.in. uratować Puszczę Białowieską przed zwiększeniem wycinki.
Uproszczenie przepisów powinno wspierać małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) poprzez lepsze prawo podatkowe, mniejszą liczbę kontroli i poprawę efektywności wymiaru sprawiedliwości, a nie poprzez obniżanie standardów środowiskowych. Ilustruje to polska inicjatywa deregulacyjna „SprawdzaMY” [5]. Obywatele zgłosili ponad 16 000 propozycji, z czego prawie 13 000 unikalnych pomysłów pogrupowano w siedmiu obszarach. Większość propozycji dotyczyła podatków i administracji; tylko 684 dotyczyły prawa UE, a zaledwie 8 z nich po weryfikacji eksperckiej zostało przekazanych rządowi. Co gorsza, może nawet zaszkodzić. Zmiana prawa wymagać będzie dostosowania się do niego, co pociąga za sobą obciążenia i koszty, może też pogorszyć standardy środowiskowe, co będzie generować dodatkowe koszty dla biznesu lub społeczeństwa.
Ogromne poparcie społeczne dla ochrony środowiska
Apel w ramach kampanii #HandsOffNature wywołał ogromny odzew: 196 118 osób [1] przesłało odpowiedź do Komisji Europejskiej, sprzeciwiając się regresowi w ochronie środowiska i domagając się jeszcze silniejszej ochrony. W swoich przesłaniach podkreślali pilną potrzebę ochrony przyrody dla obecnych i przyszłych pokoleń, ochrony zdrowia publicznego, zapobiegania wylesianiu i zanieczyszczeniu wody oraz zachowania ciężko wywalczonego postępu, jaki osiągnięto dzięki unijnym przepisom dotyczącym ochrony przyrody.
O co apelują koalicjanci?
Koalicja #HandsOffNature, w skład której wchodzą BirdLife Europe, ClientEarth, Europejskie Biuro Ochrony Środowiska i WWF EU, apeluje:
„Obywatele UE stają w obronie przyrody, a ich przesłanie do Komisji Europejskiej jest głośne i wyraźne: trzymajcie się z dala od przyrody i przepisów, które nas chronią. Europejskie przepisy dotyczące ochrony przyrody mają realny wpływ, zapewniając innowacje i pewność prawną. Uproszczenie prawa nie może służyć jako pretekst do zmniejszenia ambicji lub zniesienia istniejących celów i zobowiązań w zakresie ochrony środowiska. Potrzebujemy silniejszego wdrażania i egzekwowania, a nie demontażu czy osłabiania. Dalsze podważanie tych przepisów nie tylko sprzeciwiałoby się woli obywateli, ale także zagrażałoby naszemu zdrowiu publicznemu i przyszłości” – apeluje Dariusz Gatkowski, Doradca Zarządu ds. różnorodności biologicznej Fundacji WWF Polska
W kolejnych krokach Komisja Europejska opracuje analizę opinii otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania uwag i przedstawi pakiet środowiskowy „Omnibus” dotyczący środowiska do końca 2025 r.
Przypisy
[1] Niektóre zgłoszenia zebrane w ramach kampanii #HandsOffNature są nadal rozpatrywane przez Komisję Europejską i zostaną opublikowane w najbliższych dniach.
[2] Kampania #HandsOffNature, prowadzona przez BirdLife Europe, ClientEarth, Europejskie Biuro Ochrony Środowiska i WWF EU, ma na celu ochronę obowiązujących przepisów UE dotyczących ochrony przyrody przed osłabieniem lub demontażem w wyniku obecnej fali deregulacji. Dowiedz się więcej tutaj: https://handsoffnature.eu/
[3] Q&A dotyczący deregulacji: https://www.birdlife.org/wp-content/uploads/2025/09/FAQ_EU-simplification-explained.pdf
[5] „Raport SprawdzaMY. Faza 1.0 Deregulacja w działaniu”. Fundacja Wsparcia Przedsiębiorczości, BCG, DZP, GWW Legal & Tax, Ibris, Oldman Sage, PwC https://sprawdzamy.com/static/files/reports/faza-1-0-czerwiec-2025.pdf
W razie pytań, prosimy o kontakt z Dariuszem Gatkowskim, Doradcą Zarządu ds. różnorodności biologicznej, Fundacja WWF Polska, +48 785 851 401, [email protected] lub Martą Smorędą, Starszą Specjalistką ds. Komunikacji Fundacji WWF Polska, pod [email protected], +48 691 800 658
Źródło: WWF Polska
