Publicystyka - ngo.pl

Hajnówka nazywana bramą do Puszczy Białowieskiej znalazła się na opracowanej przez Polską Akademię Nauk liście 122 miast, które utraciły swoją funkcję społeczno-gospodarczą. Zajęła na niej niechlubne 2 miejsce.

– Warunki rzeczywiście są niesprzyjające, upadły największe zakłady, znajdujemy się poza ważnymi szlakami komunikacyjnymi, zarobki są niskie. Ale każdy, kto mieszka w Hajnówce, albo choćby tu tylko przyjeżdża, wie, że miasto to ma wielki potencjał – przekonuje Jarosław Grygoruk, sekretarz Miasta Hajnówka i jednym tchem wymienia atuty: uzdolnionych ludzi, nieskażoną przyrodę, wielokulturowe dziedzictwo.

Samorządowcy z wraz mieszkańcami oraz przedstawicielami instytucji i organizacji społecznych wytyczyli obszary najbardziej zagrożone degradacją i opracowali wieloletni program rewitalizacji. Obserwując poczynania innych miast, doszli do wniosku, że sama odbudowa budynków i poprawa infrastruktury to połowa sukcesu. Najważniejsze to pobudzić do działania ludzi.

– Chcemy zmobilizować społeczników z organizacji pozarządowych, lokalnych aktywistów, by zaangażowali się wspólnie w przedsięwzięcia na rzecz miasta, a wtedy w odremontowanych budynkach pojawi się życie – mówi Agnieszka Olender, koordynatorka trzyletniego projektu „Hajnówka OdNowa. Kooperacja w rewitalizacji”, realizowanego przez Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych we współpracy z Urzędem Miasta w Hajnówce.

Jak to może wyglądać przedstawiciele miasta i organizacji pozarządowych zobaczyli podczas wizyty studyjnej w Reggio Emilia, którą odbyli w listopadzie ubiegłego roku. Odwiedzili La Polverierę, miejsce w sercu miasta, gdzie w zabytkowym budynku po koszarach od lat 90. działa konsorcjum skupiające organizacje non profit i spółdzielnie socjalne. Świadczy ono usługi na rzecz miasta, np. kulturalne czy opiekuńcze, a jednocześnie wypracowuje zyski (prowadząc kawiarnie czy wytwarzając rękodzieło). Inwestuje je potem we własny rozwój.

– W Hajnówce działa wiele organizacji pozarządowych, każda jednak skupiona jest na swoim wąskim wycinku. Jedna zajmuje się osobami z niepełnosprawnościami, inna edukacją czy seniorami. Raczej ze sobą konkurują, starając się o fundusze, niż współpracują. Żadna z nich nie ma stabilnego zaplecza finansowego, kadrowego czy technicznego – zauważa Agata Rychcik-Skibińska, animatorka działań w Hajnówce, która wzięła udział w wizycie we Włoszech. – W Reggio Emilia zobaczyliśmy, że zjednoczenie sił, skumulowanie potencjału może doprowadzić do powstania niezależnej potężnej instytucji, w której każdy realizuje swoje pomysły, inspirowany i wpierany przez pozostałych.

Miasto też dostrzega tę szansę. W maju ogłosiło konkurs, w którym wyróżnione cztery obszary: zadania na rzecz osób z niepełnosprawnościami, integracji społecznej, prowadzenie świetlicy środowiskowej i centrum organizacji pozarządowych chce powierzyć koalicji organizacji społecznych. Wyasygnowało na to kwotę ponad 66 tys. zł i czeka na wspólne oferty hajnowskich organizacji. Działania mają być prowadzone na rewitalizowanych terenach.

– Na tym polega innowacyjność tego projektu. Dzięki niemu miasto stanie się inicjatorem działań integrujących społeczników, obdarzając ich zaufaniem i tworząc im warunki do współpracy – wyjaśnia Agnieszka Olender. – Stowarzyszenia zajmujące się seniorami, sztuką czy ekologią jednocząc się zwiększą swoją efektywność, uzupełniając się nawzajem. Jednocześnie oszczędzą na kosztach np. księgowej czy czynszu. Ale najpierw muszą nauczyć się ze sobą kooperować, określić zasady współpracy, reprezentację itp. To pierwsze, pilotażowe takie przedsięwzięcie na Podlasiu.

Jeśli koalicja się utrzyma i rozwinie skrzydła w przyszłym roku miasto przewiduje kolejny konkurs na realizację powierzonych działań. W ramach projektu ma zostać zaprojektowany hajnowski designerski motyw, którym będą sygnowane produkty, wytwarzane przez zjednoczone organizacje. Z czasem koalicja będzie mogła świadczyć także odpłatne usługi na zewnątrz, np. mieszkańcom Hajnówki. Miasto ma już nawet obiekt, który świetnie może spełniać funkcję podobną jak koszary w Regiio Emilia. Jest to zdewastowany dworzec PKP, który wprawdzie wymaga dużych inwestycji, ale znakomicie nadaje się na siedzibę hajnowskiego konsorcjum. Obecnie opiekuje się nim Stowarzyszenie Kulturalne „Pocztówka”, które prowadzić tam będzie działania edukacyjne i kulturalne.