Publicystyka - ngo.pl

Celem wizyty było poznanie dobrych praktyk włączającej edukacji sąsiedzkiej, budowanie partnerstwa z organizacją MITOS oraz wspólna refleksja nad tym, jak wzmacniać postawy otwartości, dialogu i współodpowiedzialności za lokalną społeczność – zarówno w Polsce, jak i na Cyprze.

Centralnym punktem naszego pobytu był udział w drugiej edycji festiwalu „The Neighborhood of Cine Volos / Osiedle Cine Volos”, który odbywał się w dniach 4–9 listopada 2025 r. To inicjatywa MITOS o silnie społecznym charakterze, tworzona we współpracy z mieszkańcami, lokalnymi organizacjami, szkołami i artystami. Hasło przewodnie tegorocznej edycji – „Sąsiedztwo jako żywe archiwum” – zapraszało do spojrzenia na dzielnicę Cine Volos jako przestrzeń, w której zapisane są wspomnienia, historie i doświadczenia wielu grup: różnych pokoleń, społeczności o odmiennych kulturowych korzeniach, a także Tureckich Cypryjczyków, których głos i perspektywa często pozostają niewidoczne. Przez kilka dni dzielnica zmieniała się w otwartą przestrzeń dialogu i twórczości – od przedszkoli i szkół, przez centrum dla dorosłych, po park Cine Volos, który stał się sercem festiwalowych wydarzeń.

Udział w festiwalu dał nam możliwość przyjrzenia się, jak w praktyce wygląda edukacja dorosłych i edukacja międzypokoleniowa oparta na współuczestnictwie. Program obejmował m.in.:

• warsztaty dla dzieci i dorosłych – od ekologicznych zajęć z najmłodszymi („Mali Ogrodnicy” prowadzonych z organizacją Przyjaciele Ziemi) po wspólne działania uczniów i seniorów w ramach cyklu „Międzypokoleniowe miejsca spotkań”. Widzieliśmy, jak ważne jest tworzenie przestrzeni, w której dzieci, młodzież i dorośli współdziałają, a nie funkcjonują obok siebie.
• dyskusje w „kafeneion” – lokalnej kawiarni-salonie rozmów – poświęcone były takim tematom jak wyzwania małych społeczności, pamięć miejsca czy współistnienie różnych grup w jednej dzielnicy. To format, który w prosty sposób łączy nieformalną atmosferę z poważną, pogłębioną rozmową o sprawach ważnych dla mieszkańców.
• pokazy filmów dokumentalnych i rozmowy z twórcami – dotyczyły m.in. pamięci
  i tożsamości, doświadczeń wojny, przesiedleń i granic. Po projekcjach odbywały się moderowane dyskusje z ekspertami, co pozwalało przekuć emocje w refleksję i wymianę doświadczeń.
• stół wokół lokalnej kuchni – warsztaty kulinarne „Leymosun Dadlısı” pokazywały, że jedzenie może być pretekstem do rozmowy o historii, migracjach, rodzinnych tradycjach
  i zmianach w społeczności. To przykład, jak kultura kulinarna może stać się narzędziem edukacji i budowania bliskości.
• spacer „Topografie: Kawiarnie” – wspólne poznawanie dzielnicy wraz z pisarzami i architektami, którzy opowiadali o lokalnych kawiarniach jako miejscach spotkań i pamięci. To ciekawa inspiracja do tworzenia podobnych „spacerów opowieści” w naszych miastach.
• otwarty mikrofon dla mieszkańców – przestrzeń, w której osoby mieszkające w sąsiedztwie mogły dzielić się własnymi historiami. Słuchając tych głosów, mogliśmy zobaczyć dzielnicę nie tylko oczami ekspertów, ale przede wszystkim tych, którzy tworzą ją na co dzień.
  Kulminacją festiwalu była niedziela w parku Cine Volos: spektakl dla dzieci, warsztaty ceramiczne i sensoryczne, występy muzyczne lokalnej młodzieży, tradycyjne tańce, koncert społeczny oraz działania Romskiego Stowarzyszenia
  i przyjaciół. Równolegle funkcjonowały stacje tematyczne: sąsiedzki bazar, instalacje artystyczne, akcja „Pokolenia mówią – podziel się swoim głosem!”, projekcje filmów przygotowanych przez lokalną szkołę i uniwersytet oraz plenerowe wystawy.
  To wszystko razem pokazało nam festiwal jako laboratorium dobrego sąsiedztwa – miejsce, gdzie edukacja, sztuka i codzienne życie spotykają się w jednym, wspólnym doświadczeniu.

Wizyta studyjna w Limassol była dla nas ważnym krokiem w budowaniu mostów między społecznościami. Dzięki współpracy z MITOS:

• zobaczyliśmy, jak edukacja dorosłych może być osadzona w żywej tkance miasta – w kawiarni, parku, na podwórku, a nie tylko w sali szkoleniowej
• doświadczyliśmy, jak włączanie różnych grup (dzieci, seniorów, mniejszości etnicznych, migrantów) wzmacnia poczucie wspólnoty
• nauczyliśmy się, że opowieść o sąsiedztwie może być punktem wyjścia do rozmów o trudnej historii, uprzedzeniach i niewidocznych granicach
• zobaczyliśmy, jak ważne jest dawanie przestrzeni na głos tych, których na co dzień nie słychać

Projekt „Edukacja na rzecz dobrego sąsiedztwa – partnerstwo polsko-cypryjskie” to dla nas nie tylko wymiana doświadczeń, ale przede wszystkim długofalowe partnerstwo oparte na zaufaniu, wzajemnym uczeniu się i wspólnych wartościach: inkluzji, dialogu i solidarności. Wizyta studyjna w Limassol oraz udział w festiwalu „The Neighborhood of Cine Volos / Osiedle Cine Volos” to dopiero początek. Przed nami kolejne działania, w których będziemy przekładać cypryjskie doświadczenia na polski kontekst – tak, by nasze sąsiedztwa również stawały się „żywymi archiwami” dobra, współpracy i wzajemnego szacunku.
Na bieżąco będziemy dzielić się rezultatami projektu i zapraszać do współtworzenia lokalnych inicjatyw.

Projekt realizowany jest w ramach Programu Erasmus+ KA210-ADU – Partnerstwa na małą skalę w sektorze edukacji dorosłych.