Publicystyka - ngo.pl

W badaniu przeprowadzonym w zeszłym roku przez NASK widać jak na dłoni, że młodzież sięga w sieci każdego dnia po treści nieodpowiednie dla ich wieku. Gdy padło pytanie o tzw. patostreamy, czyli materiały wideo zawierające wulgaryzmy, obsceniczne treści oraz przemoc, ich oglądanie zadeklarowało 23,4 proc. uczniów, przy czym dwukrotnie częściej byli to chłopcy. Motywacją było albo poszukiwanie rozrywki, albo ciekawość. Niemal połowa respondentów doświadczyła bezpośrednio przemocy w Internecie, zaś większość była jej świadkiem agresji wobec innych osób. Jedynie 23,5 proc. badanych zadeklarowało, że nigdy nie zetknęło się z takimi zdarzeniami. 

Internet to prawdziwa skarbnica wiedzy, jednak mnóstwo w nim również treści nieodpowiednich, czego rodzice często nie są świadomi. Właśnie po to Komisja Europejska ustanowiła Dzień Bezpiecznego Internetu, aby uwrażliwiać dzieci i ich rodziców.

Głównym celem Dnia Bezpiecznego Internetu jest inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu najmłodszych do zasobów internetowych, zaznajomienie rodziców z zagrożeniami a nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa online oraz promocja pozytywnego wykorzystywania sieci. Ideą DBI jest podkreślanie siły współdziałania w dbaniu o cyfrowe bezpieczeństwo, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak również lokalnym.

W tym roku Dzień Bezpiecznego Internetu odbywa się pod hasłem „Dzień Bezpiecznego Internetu: Działajmy razem!”. Organizatorzy chcą zwrócić szczególną uwagę na istotę współpracy pomiędzy różnymi sektorami przy wspieraniu pozytywnych zmian w sieci. Wszyscy powinniśmy angażować się w promowanie pozytywnych zastosowań Internetu, promocję tolerancji oraz tworzenie kultury zrozumienia – można wyczytać na stronie.

W ramach obchodów DBI 11 lutego w Warszawie zostanie zorganizowana konferencja między innymi z udziałem Dawida Łasińskiego „Pan Belfer" czy Macieja Budzicha „Mediafun”, a także przedstawicieli świata nauki i administracji rządowej. Zapisać się na wydarzenie można pod tym adresem.

Podczas obchodów DBI organizatorzy zachęcają szkoły, organizacje pozarządowe, firmy i osoby prywatne do wspierania przedsięwzięcia poprzez organizację lokalnych inicjatyw na rzecz bezpieczeństwa młodych internautów (m.in. zajęć edukacyjnych, happeningów, gazetek szkolnych, kampanii informacyjnych, konkursów). Zgłoszenia za pomocą elektronicznego formularza na stronie DBI.pl – zgłoś swoją inicjatywę, będą zbierane do końca lutego 2020 r. Każda instytucja, która zarejestruje swoją inicjatywę, otrzyma pakiet materiałów edukacyjnych i promocyjnych, pomocnych w organizacji obchodów, a także elektroniczne zaświadczenie udziału w DBI.

Treści nieodpowiednie dla dzieci

Choć niewątpliwie Internet jest prawdziwą skarbnicą wiedzy, niekontrolowany dostęp do jego zasobów może być szkodliwy. Wśród treści niebezpiecznych należy zaliczyć łatwą dostępność materiałów wulgarnych i zawierających przemoc. Jednym z zagrożeń, które ostatnimi czasy jest coraz częściej poruszane, są tzw. patostreamy – czyli transmitowane na żywo materiały, które często zawierają przemoc, niewybredny język, nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych, nagość, a nawet nękanie nieletnich. 

Z patostreamami niezwykle trudno jest walczyć, bowiem nie żyjemy w świecie z Raportu Mniejszości i nie umiemy przewidzieć wykroczenia, zanim się wydarzy. Nikt nie wie, jaki obrót spraw przybierze kolejny materiał, dlatego tak ciężka jest prewencja bez wylewania dziecka z kąpielą np. poprzez całkowite blokowanie niektórych osób.

Cyberbullying i hejt

Jeszcze kilkanaście lat temu przemoc rówieśnicza miała miejsce głównie w świecie realnym. Dzisiaj znęcanie przeniosło się do sieci i to właśnie z tego powodu jest tak niebezpieczne i znacznie trudniejsze do wyśledzenia. Cyfrowe „gnojenie” nie pozostawia śladów na ciele i jest praktycznie nie do namierzenia dla postronnych. Młodzi pozamykani w hermetycznych grupach na Facebooku, konwersacjach grupowych na WhatsAppie czy Snapchacie, często czują się bezkarni. Statystyki pokazują, że cyberprzemocy doznaje od 20 do nawet 50 proc. młodych ludzi. 

O tym, jak poważny jest to problem świadczy nie tylko jego skala, ale również konsekwencje, jakie cyberbullying może powodować. Niejednokrotnie słyszeliśmy o doniesieniach, kiedy po kompromitujących materiałach zamieszczonych w sieci, czy permanentnym znęcaniu się na portalach społecznościowych, dzieci posuwały się do ostateczności, próbując odebrać sobie życie.

Uzależnienie od Internetu

Blisko 1/3 nastolatków może mieć problem z uzależnieniem od sieci – wynika z badania przeprowadzonego przez NASK. Ucieczka do świata wirtualnego, a także niekontrolowane kompulsywne korzystanie z telefonów, to prawdziwa plaga XXI w. Niemal każdy nastolatek w Polsce codziennie jest online – niezależnie od wieku, stopnia kształcenia czy płci. Uzależnienie od Internetu coraz częściej diagnozowane jest przez psychoterapeutów, którzy podkreślają, że wychodzenie z nałogu niejednokrotnie potrafi być równie ciężkie, co odstawienie narkotyków.

Phishing i kradzież tożsamości

Odrębną kategorią zagrożeń w Internecie jest sytuacja, w której oszuści wzbudzają nasze zaufanie po to, aby wyłudzić nasze dane osobowe (np. hasło i login do Facebooka) lub pieniądze. Co ciekawe, z tym zjawiskiem wiąże się również kradzież tożsamości i podszywanie pod inne osoby on-line, aby wyłudzić informacje poufne z kręgu naszych znajomych. Kradzież tożsamości internetowej również bardzo ciężko rozpoznać, bowiem nic nie ginie nam fizycznie, a przelogowywanie się z konta na konto nie pozostawia po sobie śladu. W czasach, gdy telefon wystarczy, by zaciągnąć pożyczkę, phishing i kradzież to to przestępstwo o wysokim stopniu ryzyka.

Jeżeli los naszych dzieci w Internecie nie jest nam obojętny, możemy podjąć szereg działań służących kontroli treści, które oglądają. Jednymi z najskuteczniejszych narzędzi są programy kontroli rodzicielskiej takie jak:

• Beniamin (Windows XP/Vista/7/8/10)
• Norton Family (Windows, Android, iOS)
• Kaspersky Safe Kids (Windows, Android, iOS)
• F-Secure SAFE (Windows, Android, iOS)
• Kids Place (Android)

Każde zabezpieczenie można jednak złamać, dlatego najważniejsze, to rozmawiać z dziećmi na temat przeglądania sieci, a także ustalić jasne zasady korzystania z Internetu (np. nie dłużej niż 30 minut dziennie). Najmłodszym w wieku przedszkolnym należy towarzyszyć podczas korzystania z sieci. Jeśli dzieci są starsze, warto jako rodzic mieć możliwość wglądu w ekran komputera czy urządzenia mobilnego, z którego korzystają. Przy okazji trzeba zainteresować się aktywnościami dziecka online i nawiązać na ten temat rozmowę.

Ważne jest również podnoszenie świadomości na temat zagrożeń w sieci wśród rodziców i opiekunów, którzy, aby móc przeciwdziałać, muszą być uwrażliwieni i wyposażeni w fachową wiedzę. Właśnie z tego powodu tak ważne jest prowadzenie kampanii informacyjnych, takich jak Dzień Bezpiecznego Internetu.

Więcej na temat zagrożeń i wyzwań współczesnego Internetu i profilaktyki, będzie można posłuchać podczas konferencji organizowanej 11 lutego w warszawskim Teatrze Palladium.

Organizatorem wydarzenia w Polsce od 2005 r. jest Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), które tworzą państwowy instytut badawczy NASK oraz Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – realizatorzy unijnego programu „Łącząc Europę” (ang. Connecting Europe Facility – CEF).