Publicystyka - ngo.pl

Przypomnijmy to, co już pisaliśmy o organizacjach wiejskich w portalu ngo.pl: organizacjami wiejskimi w uproszczeniu nazywamy te, które zarejestrowane są na wsi oraz w najmniejszych miastach (do 20 tysięcy mieszkańców). To 34% polskich organizacji pozarządowych.

Sportowy sektor

Podobnie jak w całym kraju, organizacje sportowe stanowią na terenach wiejskich dominującą branżę sektora pozarządowego. Jednak dominacja organizacji sportowych na wsi jest w porównaniu do całego kraju ogromna – to niemal połowa (46%) tamtejszych fundacji i stowarzyszeń. Zdecydowanie mniej jest na wsi organizacji kulturalnych (14%), edukacyjnych (12%), zajmujących się rozwojem lokalnym (10%) czy innymi obszarami. Obserwujemy jednak ciekawy trend: odsetek organizacji sportowych zmniejsza się (zarówno na wsi, jak i w skali całego kraju). Jeszcze w 2012 roku stanowiły one na terenach wiejskich ponad połowę sektora pozarządowego. Przybywa natomiast fundacji i stowarzyszeń zajmujących się rozwojem lokalnym, a także usługami socjalnymi i pomocą społeczną.

– Wiejskie organizacje sportowe mają długą historię i bogatą tradycję, natomiast stowarzyszenia zajmujące się rozwojem lokalnym i sprawami społecznymi są stosunkowo młode – mówi Marta Szymczyk z Fundacji Wspomagania Wsi. – Fakt, że ich przybywa, bardzo cieszy. Widać, że coraz więcej ludzi pragnie nie tylko mieć wpływ na życie w swoich miejscowościach, ale także aktywnie kreować rozwiązania różnych społecznych kwestii – dodaje Marta Szymczyk.

Akcyjna forma działania

Ze sportowym charakterem wiejskiego sektora pozarządowego współgra akcyjny charakter podejmowanych działań. Na wsi rzadziej niż w miastach zdarza się, aby organizacja działała codziennie, w dni robocze, w godzinach pracy. Zdecydowanie częściej natomiast organizacje te pracują od wydarzenia do wydarzenia: czasami bardzo dużo i intensywnie, a czasami podejmując niewiele działań. Wiąże się to w pewnym stopniu z najczęściej występującą formą aktywności fundacji i stowarzyszeń z terenów wiejskich: jest nią organizowanie różnego rodzaju wydarzeń (zawodów, koncertów, festynów). Takie działania, wymagające właśnie dużej mobilizacji sił i środków od czasu do czasu, podejmuje 71% z nich.

Nastawieni na lokalność

Organizacje z terenów wiejskich często koncentrują się na działaniach na rzecz najbliższego otoczenia. Ponad połowa z nich (54%) nie wykracza ze swoją aktywnością poza obszar najbliższego sąsiedztwa, gminy lub powiatu, a ogólnopolsko działa co czwarta (25%) organizacja wiejska. W skali całego kraju organizacji skupionych tylko na najbliższym otoczeniu jest mniej (38%), więcej zaś działa w ogólnokrajowo (38%).

O lokalnym nastawieniu organizacji z terenów wiejskich świadczy także siatka ich relacji z partnerami. Jeśli spojrzymy na kontakty z administracją, zobaczymy, że wiejskie organizacje częściej niż stowarzyszenia i fundacje w skali całego kraju utrzymują relacje z samorządem lokalnym (urzędem miasta lub gminy, starostwem powiatowym). Rzadziej natomiast kontaktują się z urzędami marszałkowskimi, innymi samorządami lokalnymi, czy instytucjami centralnymi.

Podobny charakter mają kontakty wiejskich NGO z innymi stowarzyszeniami i fundacjami oraz z mediami. Organizacje z terenów wiejskich nie odstają od ogólnokrajowej średniej, jeśli chodzi o utrzymywanie relacji z mediami lokalnymi oraz innymi NGO z najbliższej okolicy. Jednak już relacje z mediami ogólnopolskimi czy też innymi organizacjami (z innych regionów czy z zagranicy) są w ich przypadków spotykane o wiele rzadziej. Wreszcie, stowarzyszenia i fundacje z terenów wiejskich są mocniej zakorzenione w lokalnych społecznościach. Częściej utrzymują kontakt nie tylko z mieszkańcami okolicy, ale także z lokalnymi instytucjami oświatowymi, kulturalnymi czy religijnymi.

Działania „do wewnątrz”

Z silnym nastawieniem na lokalność współgra także wewnętrzna orientacja działań organizacji. Stowarzyszenia i fundacje mogą bowiem kierować swoje działania głównie na zewnątrz, na rzecz innych ludzi lub też do wewnątrz, działając głównie na rzecz własnych członków, sympatyków czy podopiecznych. Ten drugi model nieco częściej jest spotykany w organizacjach z terenów wiejskich. W ten sposób działa 40% z nich, w skali całego kraju natomiast 37%.

Kiedy spojrzymy jednak na dane z 2012 roku, zobaczymy, że coraz więcej wiejskich NGO otwiera się i podejmuje także działania na rzecz innych. Być może jest to efekt pewnego procesu, o którym pisała w portalu ngo.pl, komentując wyniki badań, dr hab. Magdalena Dudkiewicz [http://fakty.ngo.pl/wiadomosc/1656377.html]. Uznała ona, że wiele organizacji najpierw działa właśnie w taki sposób, by następnie zacząć udzielać się na zewnątrz.

– Często dzieje się tak między innymi w przypadku różnego rodzaju stowarzyszeń hobbystycznych, a także stowarzyszeń zawiązywanych przez rodziców dzieci o szczególnych potrzebach (np. dzieci chorych czy szczególnie uzdolnionych). Wypracowane przez jakąś grupę metody działania są później powszechnie udostępniane i popularyzowane np. w internecie – pisała Magdalena Dudkiewicz.

Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl