Publicystyka - ngo.pl

Działalność nierejestrowaną (inaczej nazywana działalnością nieewidencjonowaną) jest legalna i osoby które ją wykonują wystawiają  faktury. Z kolei stowarzyszenia oraz fundacje mogą przyjmować faktury wystawione w ramach działalności nierejestrowanej i na tej podstawie rozliczać koszty działań. 

Jednak możliwość wystawiania faktur w ramach działalności nierejestrowanej nie oznacza zwolnienia z opłacania podatku ani składek na ZUS.

Osoby fizyczne mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, muszą jednak pilnować kryteriów jej prowadzenia - po ich przekroczeniu działalność stanie się działalnością gospodarczą i będzie wymagała zarejestrowania. 

Jednym z podstawowych warunków prowadzenia działalności nierejestrowanej jest limit przychodów. Przychody w żadnym miesiącu nie mogą przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Limit ten w 2025 roku wynosi 3499,50 zł. 

UWAGA: 1 stycznia 2026 roku nastąpi tu zmiana. Limit będzie liczony inaczej. Przychód nie będzie mógł w żadnym kwartale przekroczyć 225% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Kolejny warunek jest taki, że osoba wykonująca działalność nierejestrowaną w okresie ostatnich 60 miesięcy nie mogła wykonywać działalności gospodarczej. 

Oczywiście przestrzeganie kryteriów do prowadzenia działalności nierejestrowanej leży po stronie osoby, którą ją wykonuje, a nie organizacji, która korzysta z usług tej osoby.

Działalność nierejestrowana a podatek dochodowy
Osoby wykonujące działalność nierejestrowaną rozliczają go w zeznaniu rocznym (PIT-36). Organizacja współpracującą z osobą wykonującą działalność nieewidencjonowaną nie odprowadza za tę osobę miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy.

Działalność nierejestrowana a podatek VAT
Działalność nierejestrowana jest zazwyczaj zwolniona z podatku VAT z powodu nieprzekroczenia limitu zwolnienia (200 tys zł w skali roku, 240 tys od 2026 r.) - chyba że wykonywana jest działalność, która nie może korzystać z tego zwolnienia (np. handel wyrobami akcyzowymi, świadczenie usług prawniczych czy doradztwa).

Obowiązek odprowadzania składek zusowskich zależy głównie od tego na czym polega działalność nierejestrowana:

• Składek na ZUS nie trzeba odprowadzać, jeśli działalność nierejestrowana polega na sprzedaży towarów. 
• Świadczenie usług w ramach działalności nierejestrowanej są traktowane tak jak umowa zlecenie. Pojawia się więc obowiązek naliczania i odprowadzania składek. Takie stanowisko przedstawia ZUS w wydawanych przez siebie interpretacjach. Oznacza to, że obowiązkowa jest składka na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast składki emerytalno-rentowe i chorobowe - w zależności od osiąganych dochodów z innych źródeł oraz decyzji usługodawcy. Płatnikiem składek jest wtedy zleceniodawca (np. fundacja, korzystająca z usług w ramach działalności nierejestrowanej). Tylko uczniowie i studenci do 26 roku życia nie mają w tej sytuacji obowiązkowej składki (korzystają ze zwolnienia).

O obowiązku oskładkowania działalności wykonywanej w ramach działalności nieewidencjonowanej można też przeczytać na na oficjalnej stronie rządowej 👉https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00115. Znajdziemy tam m.in. takie stwierdzenie: "Pamiętaj! Prowadząc działalność nierejestrowaną, nie jesteś przedsiębiorcą, zatem zgodnie z Kodeksem cywilnym zawierane umowy o świadczenie usług stanowią umowy-zlecenia. Od tych umów twój zleceniodawca odprowadza za ciebie składki do ZUS."

Interpretacji ZUS można szukać na stonie ZUS - przykładowa interpretacja zawierające stanowisko w sprawie oskładkowania działalności nierejestrowanej: DI/100000/43/1239/2023 (kliknij na ten link https://bip.zus.pl/inne/interpretacje i wpisz w pole "znak sprawy" podany numer interpretacji).

Artykuł 5 ustawy - Prawo przedsiębiorców

1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% (ZMIANA: od 1.01.2026 - kwartale 225%) kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2024 r. poz. 1773), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

2. Osoba wykonująca działalność, o której mowa w ust. 1, może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

3. Jeżeli przychód należny z działalności, o której mowa w ust. 1, przekroczył w danym miesiącu (ZMIANA: od 1.01.2026 - kwartale) wysokość określoną w ust. 1, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1.

5. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej.

6. Przez przychód należny, o którym mowa w ust. 1, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

7. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności wykonywanej przez osoby fizyczne będące osobami zagranicznymi innymi niż wymienione w art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2025 r. poz. 89, 619 i 621).