Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw ma na celu wdrożenie działań ochronnych polegających na ograniczeniu wzrostu cen ciepła i kosztów podgrzania ciepłej wody. Jej działania są kierowane m.in. do "podmiotów wrażliwych", a wśród nich do organizacji pozarządowych. W artykule opisujemy, na jakich zasadach organizacje mogą korzystać ze wsparcia z ustawy.
W skrócie:
- ustawa wdraża działania ochronne polegające na ograniczeniu wzrostu cen ciepła i kosztów podgrzania ciepłej wody dla gospodarstw domowych oraz instytucji użyteczności publicznej, określanych jako „podmioty wrażliwe” – w tym dla organizacji pozarządowych,
- organizacje pozarządowe zapłacą mniej za ciepło, korzystając ze średniej ceny – muszą jednak złożyć oświadczenie,
- organizacje pozarządowe mogą też skorzystać z dodatku dla podmiotów wrażliwych – o dodatek muszą złożyć wniosek.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw
Ustawa z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. 2022 poz. 1967) weszła w życie 20 września 2022 r. Przepisy tej ustawy mają na celu wdrożenie działań ochronnych polegających na ograniczeniu wzrostu cen ciepła i kosztów podgrzania ciepłej wody nie tylko dla gospodarstw domowych, lecz także dla szeroko rozumianych instytucji użyteczności publicznej, określanych jako „podmioty wrażliwe”.
Ustawa ma na celu ograniczenie negatywnych skutków społecznych i ryzyka znaczącego wzrostu ubóstwa energetycznego, wywołanych kryzysem energetycznym powodującym znaczne wzrosty cen ciepła. W tym celu wprowadzono mechanizm ustalania przez przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność w zakresie wytwarzania ciepła, tak zwanych średnich cen wytwarzania ciepła z rekompensatą. Mechanizm ten obejmuje zarówno ciepło dostarczane z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe, jak i na cele użyteczności publicznej.
Dostawcy ciepła mają obowiązek stosować średnią cenę ciepła z rekompensatą, w której średnia cena ciepła zostaje ograniczona do średniej ceny wytwarzanego ciepła wynoszącej w kwotach netto:
- dla źródeł ciepła zasilanych przez gaz i olej opałowy - 150,95 zł/GJ,
- dla pozostałych źródeł - 103,82 zł/GJ.
Dwa rodzaje działań ochronnych i NGO-sy w ustawie
Ustawa przewiduje dwa rodzaje działań ochronnych:
- stosowanie średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą (w przypadku zewnętrznego dostawcy ciepła),
- dodatek dla podmiotów wrażliwych (w przypadku posiadania własnego źródła ciepła).
Średnia cena ciepła
Do skorzystania z działania ochronnego w postaci stosowania średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą uprawnione są podmioty wymienione w art. 4 ust. 1 ustawy, określane jako podmioty wrażliwe. Wśród tych podmiotów ustawa wymienia, między innymi:
- organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1327, 1265 i 1812), w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby działalności pożytku publicznego,
- ochotnicze straże pożarne w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. poz. 2490 oraz z 2022 r. poz. 1301), w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby realizacji zadań określonych w tej ustawie.
WAŻNE
Obie wyżej wymienione grupy podmiotów – organizacje pozarządowe, do których zalicza się także ochotnicze straże pożarne, mogą skorzystać z pomocy polegającej na możliwości zapłaty średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą oraz dodatku dla podmiotów wrażliwych (w przypadku posiadania własnego źródła ciepła) tylko w takim zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby realizacji zadań określonych w ustawach, na podstawie których prowadzą swoją działalność.
Działanie ochronne w postaci stosowania średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą stosuje się w przypadku dostaw ciepła (energii cieplnej) od zewnętrznego dostawcy. Z tego działania ochronnego podmioty do niego uprawnione, w tym organizacje pozarządowe i ochotnicze straże pożarne, będą mogły skorzystać w okresie od 1 października 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r.
Jak uzyskać cenę z rekompensatą? Oświadczenie
Podmioty wskazane powyżej będą mogły skorzystać ze średniej ceny, jeśli złożą dostawcy ciepła oświadczenie, które powinno zawierać:
1) oświadczenie o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie ich za odbiorców, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4;
2) wskazanie danych służących określeniu szacunkowej ilości ciepła, które będzie zużywane na potrzeby:
a) podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4,
b) gospodarstw domowych w lokalach mieszkalnych i na potrzeby części wspólnych budynków wielolokalowych oraz
c) inne niż określone w lit. a i b;
3) określenie szacowanej ilości ciepła, która będzie zużywana na potrzeby, o których mowa w pkt 2.
Wzór tego oświadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców ciepła niebędących gospodarstwami domowymi w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku paliw z dnia 20 września 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1975).
WAŻNE
Określenie szacunkowej ilości ciepła w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 1, jest dokonywane przez odbiorcę zgodnie z zasadami określonymi w art. 45a ustawy - Prawo energetyczne lub z uwzględnieniem powierzchni lokali, charakteru prowadzonej w nich działalności oraz posiadanych danych historycznych. Osoba działająca w imieniu i na rzecz odbiorcy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4, która mimo ciążącego na niej obowiązku nie złożyła oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, albo w oświadczeniu tym określiła szacowaną ilość ciepła, która będzie zużywana na potrzeby, o których mowa w ust. 1 pkt 2, w sposób rażąco sprzeczny z ust. 2, ponosi na zasadzie winy odpowiedzialność wobec podmiotu określonego w art. 4 ust. 1 pkt 4 do kwoty stanowiącej iloczyn różnicy w średniej ceny wytwarzania ciepła wytwórcy, a średnią ceną wytwarzania ciepła z rekompensatą oraz ilością ciepła zużytego na potrzeby, o których mowa w ust. 1 pkt 2.
WAŻNE – ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA
Oświadczenie, o których mowa w art. 6 ust. 1, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Oświadczenie to, składają osoby uprawnione do reprezentowania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2-4, podpisując je własnoręcznie, kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Złożenie tego oświadczenia jest tak ważne, ponieważ to na podstawie informacji przedstawionych w tym oświadczeniu, sprzedawca ciepła dokonuje rozliczeń z odbiorcami. Aby skutecznie złożyć oświadczenie należy je nadać, w formie przesyłki poleconej w polskiej placówce pocztowej operatora pocztowego (Pocztą Polską). Nadanie tego oświadczenia jako listu poleconego jest równoznaczne ze złożeniem go sprzedawcy ciepła.
Od kiedy można skorzystać ze średniej ceny?
Aby móc korzystać z tego działania ochronnego od pierwszego dnia, w którym było to możliwe, to jest od 1 października 2022 r., podmioty do niego uprawnione, w tym organizacje pozarządowe i ochotnicze straże pożarne, powinny złożyć oświadczenie w ciągu 21 dni od dnia nabycia uprawnienia do stosowania średniej ceny ciepła z rekompensatą, czyli od dnia wejścia w życie ustawy (tj. od dnia 20 września 2022 r.). Termin ten upłynął już 7 października.
Nie oznacza to jednak, że podmioty do tego uprawnione utraciły w całości to uprawnienie w okresie określonym ustawie, to jest do 30 kwietnia 2023 r.
Złożenie oświadczenia z opóźnieniem, po wskazanym powyżej terminie (7.10.2022), powoduje objęcie stosowania średniej ceny ciepła z rekompensatą ze skutkiem od miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono oświadczenie. Tym samym podmioty uprawnione, które nie złożyły jeszcze tego oświadczenia, nadal mogą to zrobić i powinny to zrobić jak najszybciej, aby móc korzystać z tego działania ochronnego.
WAŻNE
Podmioty uprawnione - odbiorcy ciepła powinni złożyć zmienione oświadczenie w razie zmiany każdej z danych zawartych w tym oświadczeniu.
Przepisy ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw ustawy maksymalnie upraszczają procedurę korzystania z tego działania ochronnego, dzięki czemu wprowadzenie do stosowania średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą nie powoduje konieczności zmiany umowy sprzedaży ciepła lub umowy kompleksowej.
WAŻNE - WYŁĄCZENIA Z MOŻLIWOŚCI KORZYSTANIA Z TEJ FORMY DZIAŁANIA OCHRONNEGO
Średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą nie stosuje się do odbiorców w zakresie, w jakim korzystają ze wsparcia na cele ogrzewania na podstawie przepisów:
- ustawy z dnia 26 stycznia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.U. poz. 202, 1477, 1692 i 1723);
- ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz.U. poz. 1692 i 1967);
- art. 24 lub art. 26.
Dodatek dla podmiotów wrażliwych. Drugie działanie ochronne, z którego mogą skorzystać NGO
Dodatek dla podmiotów wrażliwych przysługuje podmiotom, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy, a zatem także:
- organizacjom pozarządowym w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1327, 1265 i 1812,
- ochotniczym strażom pożarnym w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. poz. 2490 oraz z 2022 r. poz. 1301),
jeśli spełniają następujące warunki
- ponoszą koszty zakupu węgla kamiennego, brykietu lub pelletu zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego, pelletu drzewnego albo innego rodzaju biomasy, gazu skroplonego LPG albo oleju opałowego, wykorzystywanych na cele ogrzewania, w związku z wykonywaniem przez te podmioty ich podstawowej działalności;
- ich główne źródło ciepła jest wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków,
- posiadają siedzibę oraz miejsce prowadzenia swojej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Dodatek dla podmiotów wrażliwych wypłaca się na wniosek osób uprawnionych do reprezentowania podmiotów. We wniosku o wypłatę dodatku wskazuje się obliczenia wykonane na podstawie wzoru (poniżej w ramce). Do wniosku należy załączyć oryginały lub kopie poświadczone urzędowo lub notarialnie za zgodność z oryginałem dokumentów potwierdzających uprawnienie do reprezentowania podmiotu, a także dokumenty sprzedaży będące podstawą do wykonania obliczeń.
Wysokość dodatku dla podmiotów wrażliwych ustala się zgodnie ze wzorem:
D = (Zk - Skp) x 0,4,
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
D - wysokość dodatku dla podmiotów wrażliwych, wyrażoną w złotych,
Zk - zakładany średni roczny koszt zakupu paliwa wykorzystywanego na potrzeby ogrzewania, stanowiący iloczyn jego średniej ceny zakupu obliczonej na podstawie dokumentów sprzedaży dotyczących roku dostaw 2022 oraz średniej rocznej ilości tego paliwa przyjętej do obliczenia Skp, wyrażony w kwocie brutto w złotych, przy czym dokumenty sprzedaży powinny obejmować co najmniej 50% średniej rocznej ilości paliwa przyjętej do obliczenia Skp,
Skp - średni roczny koszt zakupu paliwa wykorzystywanego na potrzeby ogrzewania, obliczony z dwóch wybranych lat z okresu trzech lat poprzedzających złożenie wniosku o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych, stanowiący sumę iloczynów wykazanych na dokumentach sprzedaży cen zakupu tego paliwa oraz jego ilości, podzieloną przez dwa, wyrażony w kwocie brutto w złotych; w przypadku gdy dane główne źródło ciepła było wykorzystywane w okresie krótszym niż dwa lata poprzedzające złożenie wniosku o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych, obliczenia średniego rocznego kosztu są wykonywane dla tego okresu.
Wniosek o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych składa się w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. Wnioski o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych złożone po dniu 30 listopada 2022 r. pozostawia się bez rozpoznania.
Wniosek o wypłatę dodatku składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce siedziby podmiotu..
BARDZO WAŻNE
Informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający wniosek jest obowiązany do zawarcia w nim oświadczenia o zgodności z prawdą danych zawartych we wniosku oraz o niekorzystaniu z dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, oraz o niezłożeniu wniosku o przyznanie tego dodatku i zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Wzór wniosku o wypłatę dodatku dla niektórych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła określono w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wzoru wniosku o wypłatę dodatku dla niektórych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła z dnia 20 września 2022 r.(Dz.U. z 2022 r. poz. 1976).
Przyznanie przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta dodatku dla podmiotów wrażliwych nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Organ ten przesyła jedynie do wnioskodawcy informację o przyznaniu dodatku dla podmiotów wrażliwych na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej, o ile wnioskodawca wskazał adres poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę tego dodatku. W przypadku gdy wnioskodawca nie wskazał adresu poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych, wójt, burmistrz albo prezydent miasta, odbierając ten wniosek od wnioskodawcy, informuje go o możliwości bezpośredniego odebrania od tego organu informacji o przyznaniu tego dodatku, jednak nieodebranie informacji o przyznaniu dodatku dla podmiotów wrażliwych nie wstrzymuje wypłaty tego dodatku.
W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych zawiera braki formalne lub błędy obliczeniowe lub budzi inne uzasadnione wątpliwości organu wypłacającego co do zgodności ze stanem rzeczywistym, organ wypłacający, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, wzywa wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych lub błędów obliczeniowych lub usunięcia wątpliwości organu wypłacającego w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania do ich usunięcia.
Odmowa przyznania dodatku dla podmiotów wrażliwych, uchylenie oraz rozstrzygnięcie w sprawie nienależnie pobranego dodatku wymagają wydania decyzji administracyjnej. W przypadku uznania przez organ wypłacający dodatku dla podmiotów wrażliwych za otrzymany nienależnie wnioskodawca jest obowiązany do zwrotu otrzymanych środków w całości wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych.
Jaka pomoc dla NGO? Podsumowanie (na co zwrócić szczególną uwagę)
Podsumowując – organizacje pozarządowe, w tym ochotnicze straże pożarne, mogą korzystać z obu opisanych wyżej działań ochronnych w zakresie obejmujących ich działalność statutową, jeśli przedłożą wymagane wnioski i dokumenty, jednak skorzystanie z jednej z tych form ochrony wyklucza możliwość skorzystania z drugiej.
Należy także zwrócić uwagę na terminy, przed upływem których należy złożyć wniosek i załączniki - w przypadku pierwszego działania ochronnego niezachowanie tego terminu powoduje tylko, że pomoc zostanie udzielona dopiero od kolejnego miesiąca, ale w przypadku drugiego działania ochronnego złożenie wniosku po terminie spowoduje brak możliwości skorzystania z tej formy pomocy.
Co także ważne, zakres pomocy zależy od danych przedstawionych przez podmioty uprawnione we wniosku - dane te są przedstawiane pod rygorem odpowiedzialności karnej co do prawdziwości zawartych w nich informacji, a przedstawienie nieprawdziwych danych spowoduje nie tylko podleganie tej odpowiedzialności, ale także konieczność zwrotu otrzymanej pomocy wraz z odpowiednimi odsetkami.
Maria Grochowska – radca prawny
https://www.linkedin.com/in/maria-grochowska-9aa22815b/
Od wielu lat prowadzi kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców w zakresie prawa gospodarczego, korporacyjnego, cywilnego, pracy oraz prawa ochrony środowiska i prawa autorskiego. W ramach tej obsługi przygotowuje umowy (w tym umowy wdrożeniowe), opinie prawne, dokumentację korporacyjną, części prawne prospektów emisyjnych spółek notowanych na GPW i doradza przy zakładaniu, przekształcaniu, łączeniu, podziale i likwidacji tych spółek. Uczestniczy również w negocjacjach, przeprowadza audyty i badania stanu prawnego nieruchomości oraz reprezentuje te spółki w sporach sądowych.
Posiada doświadczenie w udzielaniu pomocy prawnej urzędom administracji publicznej i jednostkom samorządu terytorialnego. Prowadzi kompleksową obsługę prawną tych podmiotów udzielając pomocy prawnej w ich bieżącej działalności oraz zastępując je w postępowaniach sądowych, administracyjnych i sądowo-administracyjnych.
Od 2016 r. współpracuje z Centrum Pro Bono udzielając porad prawnych polskim i zagranicznym organizacjom pozarządowym. Dwukrotnie, w 2016 r. i 2017 r., nominowana do tytułu „Prawnik Pro Bono". Współpracuje także z portalem internetowym www.ngo.pl i serwisem newsowym Rzeczpospolitej rp.pl. W ramach tej współpracy przygotowuje publikacje na temat działalności organizacji pozarządowych.
Prowadziła również szkolenia z zakresu prawa gospodarczego, cywilnego i procedur administracyjnych m.in. dla pracowników NBP oraz administracji samorządowej.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
