Alarmujący "Raport o Rozwoju Społecznym w Polsce - W trosce o pracę"
Polska utraciła 35. pozycję w klasyfikacji Human Developement Index (HDI – Wskaźnik Rozwoju Społecznego). Przesunęliśmy się na 37. miejsce, pozostając w tyle za Seszelami i Estonią, a także Czechami, Słowenią, Maltą, Cyprem i pozostałymi krajami Unii Europejskiej. Te niewesołe informacje zostały opublikowane w ogłoszonym 6 grudnia 2004 Raporcie o Rozwoju Społecznym. Raport, przygotowany przez Krajowy Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) oraz Centrum Analiz Ekonomiczno-Społecznych (CASE) poświęcony został problemom bezrobocia i rynku pracy w Polsce. Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, że w najbliższych latach Polska nie ma szans na osiągnięcie europejskiego standardu w poziomie bezrobocia (poniżej 10%) , a nasze wskaźniki zatrudnienia są najgorsze spośród 25 członków Unii Europejskiej.
Tegoroczny "Raport o Rozwoju Społecznym w Polsce - W trosce o
pracę" został poświęcony problemom rozwoju kraju i jakości życia Polaków w warunkach wzrostu
bezrobocia i związanym z tym trudnościom na rynku pracy.
Autorzy raportu - naukowcy, działacze społeczni, praktycy związani z
problematyką rynku pracy oraz studenci - po dokonaniu badań i analiz stwierdzili, że u podstaw
wysokiego bezrobocia i spadającej stopy pracujących w Polsce leżą głównie zmiany strukturalne w
charakterze pracy, intensywna restrukturyzacja gospodarcza, za którą nie nadąża system i jakość
kształcenia, wieloletnie zaniedbywanie problematyki zatrudnienia w polityce gospodarczej oraz
niespójna polityka rynku pracy, a także mała skuteczność istniejącego modelu dialogu
społecznego.
Raport, oprócz diagnozy i opisu sytuacji zawiera także rekomendacje,
które - jeśli zostaną zrealizowane - mogą przyczynić się do wzrostu liczby pracujących i
zmniejszenia bezrobocia. W rekomendacjach zapisano m.in. opracowanie i realizowanie
kompleksowych programów wzrostu zatrudniania, zwiększenie popytu na pracę poprzez promowanie
przedsiębiorczości oraz zmniejszenie opodatkowania płac, deregulacja i trzymanie standardów pracy
przyzwoitej , zmniejszenie ograniczeń po stronie podaży pracy poprzez zwiększenie kwalifikacji
polskich zasobów pracy, zwiększenie motywacji do pracy, poprawę zatrudnialności grup zwiększonego
ryzyka (osób niepełnosprawnych, młodzieży i osób starszych, kobiet, ludności wiejskiej),
prowadzenia aktywnej polityki na rynku pracy poprzez posiadanie odpowiednich narzędzi, prowadzenie
polityki osłony socjalnej aktywizującej bezrobotnych oraz prowadzenie polityki rynku pracy w sposób
partnerski. W tym aspekcie autorzy raportu docenili wzrastającą rolę organizacji obywatelskich w
krajach transformacji, podkreślając, że mobilizowanie i włączanie partnerów społecznych,
organizacji społeczeństwa obywatelskiego, samorządów terytorialnych i organizacji społecznych oraz
innych aktorów życia społecznego w proces podejmowania decyzji związanych z rynkiem pracy stanowi
standard demokracji europejskiej.
Rekomendacje zostały skierowane do elit politycznych i zaplecza
eksperckiego, administracji rządowej, instytucji zaufania publicznego i usług publicznych,
samorządu terytorialnego i administracji samorządowej, przedsiębiorców, partnerów społecznych
i do organizacji społecznych. Dla tych ostatnich przewidziano funkcję partnera publicznych służb
zatrudnienia w realizacji ich zadań aktywizujących bezrobotnych, a także samodzielnego
przygotowywania do pracy i wspierania w wykonywaniu pracy grup o tzw. niskiej zatrudnialności oraz
zagrożonych wykluczeniem społecznym.
"Szczególnie potrzebna jest działalność organizacji pozarządowych
w procesie zwiększania umiejętności życiowych i wzrostu kwalifikacji poprzez systemy mniej
standardowej edukacji, dostosowanej do bardziej indywidualnych możliwości ludzi z dysfunkcjami
organizmu oraz innego rodzaju ograniczeniami utrudniającymi społeczne dostosowania. Organizacje
pozarządowe potrzebne są także w celu wspierania zatrudnienia osób społecznie i ekonomicznie
niesamodzielnych,
z problemami zdrowotnymi, mniej sprawnych, po głębokich kryzysach życiowych. Wsparcie to polega
niejednokrotnie na tworzeniu dla nich miejsc pracy w specjalnych firmach określanych ogólnym
terminem firm społecznych, które w polskich warunkach prawnych kwalifikowane są jako warsztaty
terapii zajęciowej, czy zakłady aktywizacji zawodowej. W Polsce istnieje kilka znakomitych
przykładów działania organizacji pozarządowych w tej dziedzinie (patrz rozdział IX raportu). Należy
te przykłady naśladować i rozszerzać ich oddziaływanie tak, aby nie były tylko wyspą wśród ogólnej
bierności i/lub bezradności, lecz powszechnym standardem działania" - zapisano w Raporcie w
rekomendacjach dla organizacji społecznych.
Przedstawiciele strony rządowej, obecni podczas prezentacji raportu w
Kancelarii Prezydenta RP, zapowiedzieli, iż wnioski i rekomendacje zawarte w Raporcie zostaną
uwzględnione w tworzeniu Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013.
Ze strony UNDP zaś padły deklaracje o powołaniu zespołu roboczego,
który ma pomóc w realizacji wniosków raportu oraz monitorowaniu zmieniającej się sytuacji na rynku
pracy. Zapowiedziano także szeroką debatę publiczna na temat wyników raportu, do której zaproszeni
są przedstawiciele organizacji pracodawców, związków zawodowych, banków, ośrodków
naukowo-badawczych, uczelni wyższych oraz parlamentu, rządu i administracji państwowej i
samorządowej.