Kapituła Nagrody im. Beaty Pawlak ogłosiła tegoroczne nominacje. Nominowani i nominowane zostały: Jagoda Grondecka za artykuły na temat Afganistanu publikowane w roku 2021 w „Krytyce Politycznej”, Hanka Grupińska za „Dalekowysoko. Tybetańczycy bez ziemi” (Wielka Litera), Aleksandra Lipczak za „Lajla znaczy noc” (Karakter), Dionisios Sturis za „Zachód słońca na Santorini” (Wydawnictwo Poznańskie), Ludwika Włodek za „Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji” (Czarne).
Nagroda imienia Beaty Pawlak przyznawana jest od 2003 roku za tekst na temat innych kultur, religii i cywilizacji opublikowany w języku polskim w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku. W ten sposób wypełniana jest ostatnia wola Beaty Pawlak, dziennikarki i pisarki, która 12 października 2002 zginęła w zamachu terrorystycznym na indonezyjskiej wyspie Bali. Ustanowiony Jej testamentem i noszący Jej imię Fundusz, powierzony został Fundacji im. Stefana Batorego.
Dotychczasowymi laureatami nagrody są: Joanna Bator, Max Cegielski, Artur Domosławski, Anna Fostakowska, Wojciech Górecki, Mateusz Janiszewski, Bartosz Jastrzębski, Marek Kęskrawiec, Piotr Kłodkowski, Krzysztof Kopczyński, Adam Lach, Cezary Michalski, Jacek Milewski, Jarosław Mikołajewski, Jędrzej Morawiecki, Agnieszka Pajączkowska, Beata Pawlikowska, Konrad Piskała, Dariusz Rosiak, Anna Sajewicz, Paweł Smoleński, Andrzej Stasiuk, Witold Szabłowski, Mariusz Szczygieł, Ewa Wanat i Mirosław Wlekły.
O przyznaniu Nagrody decyduje Kapituła w składzie: Piotr Kosiewski, Maria Kruczkowska, Antoni Rogala, Olga Stanisławska, Adam Szostkiewicz (przewodniczący), Joanna Załuska, Wojciech Załuska.
Kandydatów do nagrody zgłaszają członkowie Kapituły oraz tzw. nominatorzy: Max Cegielski (laureat Nagrody 2009), Krzysztof Czyżewski, Konstanty Gebert, Wojciech Jagielski, Jarosław Mikołajewski (laureat Nagrody 2016) i Wojciech Tochman.
Laureata lub laureatkę poznamy 16 listopada 2021 (wtorek) w czasie gali, którą transmitować będziemy na naszym profilu na Facebooku. Wręczeniu nagrody towarzyszyć będzie debata na tematy związane ze współistnieniem i porozumiewaniem się kultur i cywilizacji.
O nominowanych tekstach
Jagoda Grondecka, teksty na temat Afganistanu opublikowane w „Krytyce Politycznej” (2020–2021)
– reportaże poświęcone sytuacji w Afganistanie tuż przed ponownym przejęciem władzy w kraju przez talibów. Autorka pisze m.in. o niskim statusie kobiet w społeczeństwie, mimo obietnic, że interwencja w Afganistanie będzie też walką o ich prawa; o zmęczeniu wojną, które sprawia, że ludność upatruje w rządach talibów bezpieczeństwa; o ogromnej rzeszy niepełnosprawnych dorosłych, co jest spuścizną długotrwałej wojny; o suszy na skutek zmian klimatycznych, prowadzącej do głodu i konfliktów.
Hanka Grupińska, Dalekowysoko. Tybetańczycy bez ziemi, Wielka Litera, Warszawa 2020, s. 584
– książka poświęcona ponad 100 000 Tybetańczyków, którzy od 1959 roku mieszkają na wygnaniu w Indiach. Autorka opowiada o ich krzywdach i cierpieniach, o torturowaniu mnichów w Tybecie i ich samospaleniach. A także o nadziei na powrót i pielęgnowaniu swojej kultury. Bohaterami są mniszki i mnisi, sprzedawcy, działacze polityczni oraz pisarze i poeci – wiele barwnych postaci tybetańskiej społeczności. Książka jest owocem podróży na przestrzeni 10 lat do stanu Himaćal Pradesz w północnych Indiach, gdzie rezyduje Dalajlama oraz wielu miesięcy spędzonych w klasztorach mniszek tybetańskich.
Aleksandra Lipczak, Lajla znaczy noc, Karakter, Kraków 2020, s. 272
– reportersko-eseistyczna książka poświęcona Andaluzji, która przez prawie 800 lat była pod panowaniem arabskim i jej wielokulturowej tożsamości – chrześcijańsko-arabsko-żydowskiej. Poznajemy burzliwe dzieje regionu: od pokojowego współistnienia, przez wypędzanie Żydów i Maurów po współczesność, gdy Hiszpania przyjęła rzesze uchodźców. Autorka analizuje wpływy arabskie i żydowskie m.in. we współczesnym wyglądzie miasta i w języku hiszpańskim oraz pokazuje, jak Andaluzja obchodzi się ze swoim dziedzictwem, nie omijając sporów o pamięć.
Dionisios Sturis, Zachód słońca na Santorini, Wydawnictwo Poznańskie Poznań 2021, s. 398
– reportaż o współczesnej Grecji. Książka opowiada o kryzysie migracyjnym, o ksenofobii, prześladowaniach na tle rasowym, o wzroście popularności neofaszystowskiej partii Złoty Świt oraz o jej upadku po długim procesie, o przewiezionych do Londynu marmurach z Partenonu, a także o drodze Grecji do demokracji i wolności oraz o przeciwstawianiu się złu. Jest to też osobista opowieść autora o konstruowaniu własnej tożsamości.
Ludwika Włodek, Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji, Wołowiec 2020, s. 344
– reportażowo-eseistyczna książka poświęcona Algierczykom we Francji i relacjom algiersko-francuskim. Autorka opisuje okres kolonizacji i walki o niepodległość, proces asymilacji, ale także rasizm i trwające po dziś odrzucenie Algierczyków – i próbuje odpowiedzieć na pytanie, skąd wzięła się przepaść dzieląca dziś mieszkających we Francji Algierczyków i innych obywateli. Autorka rozmawia z Algierczykami mieszkającymi we Francji i ich potomkami, ale też z mieszkańcami Algierii.
Źródło: Fundacja im. Stefana Batorego
