Publicystyka - ngo.pl

W imieniu członków Sieci Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT prowadzących działalność jako Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej w różnych województwach przedstawiamy propozycję zmiany definicji „przedsiębiorstwa społecznego” (PS), która znajduje się w „Wytyczne w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020” oraz Krajowym Programie Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2014-2020 (KPRES).

Proponujemy rezygnację z procentowego określenia ilości osób wykluczonych, które ma obowiązek zatrudniać PES by stać się PS, oraz możliwości uzyskiwania statusu dla wyodrębnionych zakładów, a nie tylko dla oddziałów posiadających osobowość (szczegóły propozycji w załączeniu). Zmiana definicji ma na celu otwarcie możliwości tworzenia nowych miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w już działających organizacjach, które zatrudniają pracowników i posiadają potencjał do stania się PS.

Obecnie obowiązująca definicja PS narzuca minimalny limit proporcji zatrudnienia, np. 50% osób bezrobotnych czy 30% osób niepełnosprawnych, liczony dla całości zatrudnienia. Dla organizacji pozarządowych, stowarzyszeń i fundacji, które już zatrudniają pracowników, konieczność dodatkowego zatrudnienia minimum 50% osób bezrobotnych jest trudną do spełnienia barierą. Gdy organizacja już zatrudnia np. 5 osób, konieczność zatrudnienia minimum kolejnych 5 tylko po to, aby spełnić te wymogi, wydaje się być nieracjonalny. Wśród organizacji pozarządowych mamy takie, w których zatrudnienie jest znacząco większe i liczy po kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt osób. Organizacje prowadzą m.in. przedszkola, szkoły, domy dziennego pobytu, placówki dla osób bezdomnych, obiekty turystyczne i instytucje kultury. Jest wiele organizacji skupiających i działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami, które zatrudniają kadrę medyczną, rehabilitantów, opiekunów osób zależnych oraz świadczą na rzecz tych osób bardzo różnorodne usługi. Dla nich powyższe limity są barierą uniemożliwiającą im stanie się PS.

Jeśli w zakresie tworzenia miejsc pracy możliwa jest pomoc państwa, powinna ona dotyczyć każdego kolejnego miejsca pracy. Utworzenie i utrzymanie miejsca pracy dla osób z największymi potrzebami i problemami jest dużo łatwiejsze, gdy nie dochodzi to swoistego kumulowania problemów powodowanych sztucznym wymogiem 50% (30%) zatrudnialności. Warto podkreślić, że zwykłym przedsiębiorcom nie narzuca się proporcji zatrudnienia, a każde miejsce pracy, które chcą utworzyć jest tak samo dotowane (np. z PUP czy EFS). Obecne podejście może mieć również negatywne konsekwencje, gdy weźmiemy pod uwagę procesy reintegracyjne stanowiące obok zatrudnienia równoważny element niezbędnego wsparcia.

PRZYKŁAD: Oddział Rejonowy Polskiego Czerwonego Krzyża realizuje usługi społeczne w zakresie usług opiekuńczych dla osób starszych i niepełnosprawnych. Realizując usługę aktywizuje bezrobotne osoby szkoląc je w tym zakresie, a następnie zatrudniając do świadczenia tych usług. Realizacja usług jest działalnością statutową nieodpłatną w ramach zadań publicznych. Oddział Rejonowy chciałby uruchomić te usługi także w formie statutowej działalności odpłatnej odpowiadając na potrzeby społeczne.

Z punktu widzenia ekonomii społecznej i definicji, obecnie interpretacja zapisów definicji polega na analizie podmiotu, który posiada osobność prawną, PCK wiec ma najlepszą sytuację na poziomie oddziałów okręgowych. Spełnienie przesłanek zatrudnienia jest wiec nieracjonalnym wymogiem, bowiem należałoby np. w województwie warmińsko-mazurskim uwzględnić poziom zatrudnienia w 11 oddziałach rejonowych oraz oddziale okręgowym. Podobna sytuacja dotyczy wszystkich oddziałów nieposiadających odrębnej osobowości prawnej organizacji, a także organizacji dużych, które chciałby rozwijać działalność odpłatną lub gospodarczą adekwatnie do możliwości i potrzeb, nie zaś analizując proporcję zatrudnienia.

Dla przykładu: wspomniany oddział prowadzi działalność odpłatną i zatrudnia już opiekunki dla realizacji usług opiekuńczych, które to usługi chciałby rozszerzyć. Przy poziomie zatrudnienia 15 opiekunek chciałby zatrudnić dodatkowe 5 osób. Przy obecnych regulacjach nie może liczyć na wsparcie w ramach wsparcia przedsiębiorstw społecznych (w szczególności finansowego, dla tworzenia nowych miejsc pracy).

Efekty obecnie obowiązującej definicji są już widoczne przy naborach prowadzonych przez OWES na dotacje na tworzenia miejsc pracy. Duże organizacje, które w sposób naturalny powinny wspierać zatrudnienie nie mogą korzystać ze wsparcia dotacyjnego przewidzianego w ramach CT9. Zważywszy na wysokie wskaźniki zatrudnienia w sektorze ES zawarte w KPRES oraz patrząc na możliwość tworzenia stabilnych miejsc pracy w dużych podmiotach proponowana przez nas zmiana jest racjonalna i przyczyni się znacząco do wzmocnienia sektora społecznego w Polsce.