Publicystyka - ngo.pl

ECAS: informacja i narzędzia

Jedną z najdłużej działających na poziomie europejskim (w Brukseli) sieci jest ECAS – European Citizen Action Service (w wolnym tłumaczeniu: Europejska Służba Aktywności Obywatelskiej). Została ona założona w 1990 r. jako niezależna międzynarodowa organizacja pozarządowa. Jej misją jest ułatwianie organizacjom oraz obywatelom krajów UE skutecznego wyrażania własnych opinii przed instytucjami wspólnotowymi poprzez doradztwo na temat rzecznictwa, fundraisingu i praw przysługujących obywatelom Europy.

ECAS wydaje publikacje na temat obywatelstwa europejskiego, dostępności funduszy dla organizacji, wyzwań związanych z rozszerzaniem się UE, a także zagadnień takich, jak wolność informacji, konsekwencje odrzucenia traktatu konstytucyjnego itp. Obecnie jednak flagowym projektem organizacji jest European Civil Society House (Europejski Dom Obywatelski). Już niedługo administrowany przez organizację budynek nie tylko przeznaczony będzie w całości na działania organizacji aktywnych na szczeblu europejskim, ale też stanie się swoistym centrum obywatelskim, miejscem spotkań i konferencji.

Członkostwo w ECAS jest płatne, rocznie wynosi 1 tys. euro dla chcących (organizacji i osób indywidualnych) mieć pełne prawa członkowskie (m.in. pięć głosów w Walnym Zgroma­dzeniu i możliwość korzystania z nieograniczonego wsparcia i porad sieci). Członkowie wspierający płacą składkę w wysokości 250 euro, za co przysługują im m.in. dwa głosy oraz okazjonalne indywidualne wsparcie. Tak zwani przyjaciele sieci, za sumę 50 euro otrzymują jeden głos oraz – tak jak dwie powyższe kategorie członków – niezwykle przydatny comiesięczny newsletter i corocznie wydawany przewodnik po funduszach europejskich dla organizacji pozarządowych. Jeśli jednak ktoś ma większy apetyt, za kwotę 5 tys. euro może zostać partnerem strategicznym, który będzie miał wpływ na kierunek działań sieci i może stać się udziałowcem Civil Society House.

Euclid Network: liderzy wszystkich krajów łączcie się

Sieć Euclid nie ma co prawda siedziby w Brukseli, lecz w Londynie, jednak widać jej rosnącą aktywność również na szczeblu unijnym. Jest to założona w 2007 r. sieć liderów organizacji, którym zależy na podnoszeniu jakości działań swoich i swoich organizacji poprzez korzystanie z doświadczeń liderów i organizacji z innych krajów. Liderzy odbywają wizyty studyjne w zaprzyjaźnionych organizacjach sieci, w ramach programu peer-learning (tzw. uczenie się koleżeńskie). Inny obszar działań sieci to podnoszenie efektywności korzystania z dostępnych funduszy i zrównoważone zarządzanie finansami w organizacji.

W odróżnieniu od ECAS, gdzie członkostwo przysługuje zarówno organizacjom, jak i indywidualnie, członkami Euclid mogą zostać tylko osoby fizyczne – liderzy w organizacjach (formalni i nieformalni). Składka uzależniona jest od budżetu organizacji, z której wywodzi się lider. Dla organizacji z obrotem poniżej 1 mln euro wynosi: 120 euro rocznie (kraje „sta­rej” Unii), 100 euro dla przedstawicieli krajów „nowej” Unii (w tym Polski) oraz 80 euro dla osób z krajów nie należących do UE. Jeśli obrót organizacji przekracza 1 mln euro, składka wynosi odpowiednio: 280, 240 i 180 euro.

Niewątpliwym nestorem działań rzeczniczych na poziomie UE jest założony w 1989 r. i mający siedzibę w Brukseli CEDAG – Comité Européen des Associations d’Intérêt Général (dosłownie: Europejski Komitet Stowarzyszeń Interesu Ogólnego; oficjalna polska nazwa: Europejska Rada Organizacji Non-Profit). Cel był podobny, jak w wypadku wielu organizacji sieciowych: zgromadzenie dużej liczby organizacji z różnych krajów europejskich w celu wzmocnienia ich głosu w sprawach wspólnych dla nich wszystkich.

Członkami CEDAG są organizacje parasolowe: krajowe, regionalne, ale i branżowe, aktywne w obszarach edukacji, praw obywatelskich, kultury, spraw socjalnych, ochrony – zdrowia, środowiska, konsumentów czy sportu. Sieć angażuje się w działania rzecznicze, przygotowując opinie, np. na temat skutków wdrożenia dyrektywy usługowej czy Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej. Często wspiera udział swoich członków w konferencjach i spotkaniach na szczeblu europejskim, pokrywając koszty przelotu i zakwaterowania.

Trzeba podkreślić, że działania CEDAG to oferta dla aktywnych, ale i zorientowanych w meandrach europejskiej „komitologii” – by wesprzeć napisane europejską nowomową stanowisko CEDAG, trzeba je zrozumieć. Jest to zatem propozycja dla przynajmniej średniozaawansowanych w sprawach UE.

Rówieśnicą CEDAG jest European Foundation Centre – Europejskie Centrum Fundacji. Jest to zrzeszenie fundacji i darczyńców korporacyjnych działające na rzecz przyjaznego środowiska prawnego i fiskalnego dla fundacji, dokumentowania, wzmacniania infrastruktury sektora tych podmiotów oraz promowania współpracy między fundacjami oraz między nimi a ich interesariuszami.

EFC ma przestronną i przyjazną siedzibę w Brukseli, po sąsiedzku ze stowarzyszeniem ECAS. Tam odbywa się mapowanie fundacji i badanie ich potencjału, obsługuje się wymianę dobrych praktyk między grupami interesów czy przygotowuje się programy i materiały dla zainteresowanych budowaniem potencjału fundacji. EFC jest autorem projektu europejskiego statusu fundacji, który miałby w przyszłości pozwolić na zakładanie fundacji o statusie podmiotów europejskich.

Zostając członkami EFC, fundacje zyskują partnerów do wymiany informacji i dobrych praktyk, a także możliwość wpływu na politykę publiczną w różnych obszarach na poziomie UE. Jednocześnie członkowie mogą zaangażować się w kształtowanie przyszłości filantropii oraz otrzymać dostęp do poradnictwa i profesjonalnego wsparcia w różnych dziedzinach swojej działalności. Pełne członkostwo w tym prestiżowym zrzeszeniu fundacji wiąże się z koniecznością opłacenia składki w wysokości 4 tys. euro rocznie.

Ta niewielka mapa najważniejszych zrzeszeń nie byłaby pełna bez formalizującej się właśnie sieci ENNA, o której pisaliśmy w poprzednich numerach EUlotki. Ta Europejska Sieć Stowarzyszeń Krajowych (European Network of National Associations) ma na celu połączenie zorganizowanych obywateli Europy z instytucjami europejskimi (nie tylko unij­nymi) – tak by ich głos był słyszany i brany pod uwagę.

Unikalna legitymizacja sieci tkwi w jej składzie – członkami sieci są stowarzyszenia i federacje krajowe, co powoduje, że reprezentują one swoich członków bez względu na ich zasięg i obszar działania. Spostrzegawczy Czytelnicy od razu zauważą, że przeciętna polska organizacja nie będzie mogła zatem zostać członkiem sieci ENNA. Jednak by mieć wpływ na jej działania, wystarczy zostać członkiem federacji członkowskiej w swoim kraju – jest to rozwiązanie łatwiejsze i tańsze. Składki członkowskie są liczone w walutach krajowych i dopasowane do krajowych realiów. Polski członek tej organizacji – Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych – na bieżąco udostępnia swoim członkom dane ze swej działalności poprzez newsletter oraz podczas spotkań, zjazdów i walnych zebrań. W miarę przyrastania działań i zadań, wzrośnie liczba kwestii konsultowanych z członkami, a także projektów pozwalających na wymianę doświadczeń i spotkania przedstawicieli organizacji z różnych krajów będących reprezentowanych w sieci ENNA.

Jak widać, mimo że wszystkie z wymienionych sieci starają się być obecne i aktywne na poziomie europejskim, każda ma wyjątkową ofertę: poprawiającą działania organizacji i ich liderów, wspomagającą nabywanie umiejętności rzeczniczych, artykułującą ważne postulaty, opisującą i reprezentującą sektor filantropijny, reprezentującą obywateli Europy.

Barierą mogą być wysokie składki oraz konieczność – w przypadku niektórych – znajomości specyfiki zagadnień porusza­nych na poziomie wspólnotowym oraz – w wypadku wszystkich – dobra znajomość przynajmniej języka angielskiego. Jednak jeśli organizacja może przeznaczyć fundusze i ma osobę, która mogłaby reprezentować ją w takiej sieci, warto przemyśleć członkostwo w jednej z nich. Zdobyte w ten spo­sób doświadczenia bardzo wzbogacą działania na krajowym froncie, a nawiązane kontakty mogą stać się wspaniałym wstępem do międzynarodowych projektów i przedsięwzięć.

Anna Mazgal – ekspertka Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych i przewodnicząca Europejskiej Sieci Stowarzyszeń Krajowych (European Network of National Associations) z ramienia OFOP. Reprezentuje Europę w grupie roboczej federacji krajowych i regionalnych AGNA (Affinity Group of National Associations) funkcjonującej w ramach ogólnoświatowej federacji organizacji pozarządowych CIVICUS. Jest członkinią redakcji internetowego tygodnika społeczno-kulturalnego „Kultura Liberalna”. Stale współpracuje z portalem ngo.pl.