Publicystyka - ngo.pl

„Punktem wyjścia do sformułowania krajowej polityki miejskiej będą cele i zasady określone w horyzontalnych strategiach rządowych, natomiast sama polityka określać będzie bardziej szczegółowo cele, zasady koordynacji oraz system realizacji różnych przedsięwzięć o charakterze rozwojowym oraz z zakresu gospodarki przestrzennej realizowanych na obszarach miejskich” – czytamy we wprowadzeniu do Założeń KPM (dokument dostępny w pliku do pobrania oraz na stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego).

– Założenia zawierają propozycję definicji polityki miejskiej, identyfikują wyzwania, przed jakimi stoją obszary miejskie, formułują propozycje głównych celów polityki miejskiej i zasady jej prowadzenia oraz zarys systemu jej koordynacji i wdrażania – mówiła Elżbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego podczas prezentacji projektu Założeń, która odbyła się 21 maja 2012 r.

Strategicznym celem krajowej polityki miejskiej jest wzmocnienie zdolności miast do kreowania wzrostu gospodarczego i tworzenia wartościowych miejsc pracy oraz poprawa jakości życia ich mieszkańców.

Do roku 2020 cele krajowej polityki miejskiej to: 1. Podwyższenie zdolności miast do kreowania rozwoju, wzrostu i zatrudnienia; 2. Wspomaganie rozwoju obszarów problemowych (w tym niektórych obszarów wiejskich) polityki regionalnej poprzez wzmacnianie funkcji miast małych i średnich oraz przeciwdziałanie upadkowi ekonomicznemu miast; 3. Odbudowa zdolności do rozwoju poprzez rewitalizację zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie obszarów miejskich; 4. Wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich, w tym przeciwdziałanie zjawiskom suburbanizacji; 5. Stworzenie warunków dla skutecznego, efektywnego i partnerskiego zarządzania rozwojem na obszarach miejskich, w tym w szczególności na obszarach metropolitalnych.

– Czekamy na głosy i uwagi do dokumentu, ale prosimy także o otwartość na nasze argumenty – zachęcał Piotr Żuber, dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR.

Założenia KPM zostały dość pozytywnie ocenione przez przedstawicieli miast i regionów, obecnych na warszawskiej prezentacji.

– Jest to dokument wyczekiwany przez miasta. Jego podstawowa wartość polega na tym, że jest, powstaje, że trwa dyskusja, która być może przebije się do świadomości różnych grup decydentów – mówił Ryszard Grobelny, Prezydent Poznania i Prezes Związku Miast Polskich. – Dokument ma bardzo spójna konstrukcję. Na poziomie ogólnym łatwo się zgodzić z zawartymi w nim zapisami, na poziomie szczegółowym – będzie pewnie więcej emocji.

Ryszard Grobelny odniósł się także do jednej z istotnych zmian w stosunku do dotychczas formułowanych polityk publicznych dotyczących miast: przyjęcia definicji obszaru miejskiego nie w rozumieniu administracyjnym, lecz funkcjonalnym (odnosić się może zatem do samych miast, ale także do terenów je otaczających: gmin miejskich, miejsko-wiejskich, jak i wiejskich).

– Podejście do miast jako obszarów funkcjonalnych, a nie administracyjnych jest cenne, ale zobaczymy, jak się będzie to przekładać na praktykę, ponieważ niełatwo jest zdefiniować obszar funkcjonalny miasta.

Jerzy Rodzeń z Departamentu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego woj. Podkarpackiego, odnosząc się do prezentowanych Założeń z perspektywy regionów, zwrócił uwagę m.in. na konieczność poprawy strategii regionalnych, tak aby znalazły w nich odzwierciedlenie założenia dotyczące polityki miejskiej.

W trakcie dyskusji uczestnicy spotkania podnosili wiele zagadnień istotnych dla powodzenia działań związanych z planowaniem i realizowaniem polityki miejskiej. Jednym z takich problemów są obecnie obowiązujące przepisy dotyczące zagospodarowania przestrzennego, które jedynie potęgują nieład przestrzenny (zdefiniowany jako jedno z wyzwań w Założeniach KPM).

– Nic z tego nie wyjdzie, jeśli nie uruchomimy procesów legislacyjnych w tym temacie – mówił m.in. prof. Michał Kulesza.

– Dzisiejsza dyskusja, a przede wszystkim to, co ją poprzedziło świadczy o woli politycznej dokonania niezbędnych zmian w przepisach – odpowiedział na to minister Paweł Orłowski, nawiązując do toczących się w sejmie prac nad ustawą o działach, zgodnie z którą zagadnienia związane z zagospodarowaniem przestrzennym mają przejść w kompetencje Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.

W samych Założeniach Krajowej Polityki Miejskiej nie wspomina się o roli organizacji pozarządowych czy szeroko rozumianego społeczeństwa obywatelskiego w kształtowaniu i realizowaniu polityki miejskiej. Dokument opisuje jednak zagadnienia, którymi organizacje żywo się interesują. Warto się przyjrzeć np. wyzwaniom tam zdefiniowanym: wykorzystanie potencjału głównych ośrodków miejskich i ich obszarów funkcjonalnych do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz zdynamizowania rozwoju kraju (wzmocnienie powiązań funkcjonalnych pomiędzy polskimi miastami i promowanie współpracy miast oraz budowanie komplementarności funkcjonalnej sieci głównych ośrodków miejskich), wykorzystanie potencjału miast w procesach rozwoju regionalnego na obszarach problemowych o znaczeniu krajowym oraz usuwanie barier rozwojowych występujących na tych obszarach, przeciwdziałanie degradacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej obszarów zurbanizowanych wynikającej m.in. z upadku społeczno-gospodarczego, przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego na obszarach zurbanizowanych oraz opanowanie niekorzystnych skutków suburbanizacji i żywiołowego rozlewania się miast, poprawa jakości planowania, zarządzania i współpracy międzygminnej, w tym na obszarach funkcjonalnych miast oraz poprawa systemu finansowania, a także uwarunkowań prawnych rozwoju ośrodków miejskich.

O uwzględnienie głosu chociażby przedstawicieli powstających ruchów miejskich, podczas prezentacji Założeń KPM, upomniał się prof. Mieczysław Kochanowski z Towarzystwa Urbanistów Polskich, zauważając, że miasto to nie jest firma, ale miejsce, gdzie żyją ludzie. Stąd powinien płynąć pierwszy i naczelny cel działania.

Warto zatem, aby organizacje pozarządowe i ruchy obywatelskie działające w miastach i na ich rzecz włączyły się w konsultacje przedstawionego przez MRR dokumentu. Uwagi do projektu Założeń można zgłaszać na adres: polityka.miejska@mrr.gov.pl. Konsultacje trwają do 6 czerwca 2012 r.