Pierwszy raz od lat sektor pozarządowy odnotował znacząco wyższe przychody. Lawinowy wzrost środków publicznych w budżetach organizacji może jednak grozić częściową utratą autonomii – wynika z badania „Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2008” przeprowadzonego na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor.
Od lat głównym problemem sektora wskazywanym przez organizacje
jest brak wystarczających środków finansowych na prowadzenie
działalności. W latach 2003-2005 znajdowało to odzwierciedlenie w
strukturze finansów – nie odnotowywano w niej wyraźnych przesunięć.
Badanie z 2008 roku pokazuje po raz pierwszy znaczącą zmianę. W
2007 roku przychody połowy organizacji przekroczyły 18 tys. (w 2005
było to prawie o połowę mniej – 10 tys.).
W ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się odsetek organizacji o
najniższych przychodach (do 10 tys. zł.), wzrósł natomiast odsetek
organizacji, które deklarują przychody mieszczące się w trzech
wyższych przedziałach (pow. 10 tys. zł.). Co dwudziesta polska
organizacja ma budżet przekraczający 1 mln zł rocznie. Poprawę
odczuły same organizacje – na brak wystarczających środków narzeka
ich dziś zdecydowanie mniej (61%
w porównaniu do 73% w 2005r.), choć wciąż jest to najczęściej
wymieniany problem, a trzy na cztery organizacje deklarują brak
jakichkolwiek rezerw finansowych.
„Zmianę tę można tłumaczyć przede wszystkim odłożonymi w czasie
konsekwencjami przystąpienia Polski do UE, związanymi zarówno z
dostępnością środków dla organizacji, jak i z politycznym klimatem
sprzyjającym partnerstwu publiczno-społecznemu” – wyjaśnia Jan
Herbst ze Stowarzyszenia Klon/Jawor. Źródła przychodów, z
których
w 2007 roku korzystał największy procent organizacji to: składki
członkowskie (56,8%), źródła samorządowe (50,2%), darowizny od osób
fizycznych (36%), darowizny od instytucji i firm (37,5%)
i źródła rządowe (21,7%).
Gdy spojrzeć na ogólną kwotę przychodów sektora, zauważamy
lawinowy wzrost udziału środków publicznych (krajowych i
zagranicznych) z 33% w 2005 do 56% w 2007. Wyraźnie powiększyła się
grupa organizacji korzystających z funduszy strukturalnych i
programów pomocowych Unii Europejskiej – w 2005 r. środki z
Funduszy Strukturalnych pozyskało zaledwie 3% organizacji, w 2007
odsetek ten zwiększył się ponad dwukrotnie.
Zdecydowanie, bo aż trzykrotnie, zmalał natomiast odsetek
organizacji prowadzących działalność gospodarczą– z 16% w 2003 roku
do zaledwie 5% w 2007. Możemy więc mówić o stopniowej
„de-ekonomizacji” polskiego sektora pozarządowego. Rosnący udział
środków publicznych w budżetach organizacji grozi tym, że podmioty
te częściowo utracą swoją autonomię uzależniając się od sektora
publicznego.
Badanie „Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce
2008” na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor przeprowadziła firma
PBS DGA w pierwszym kwartale 2008r. na ogólnopolskiej,
reprezentatywnej próbie 1700 organizacji pozarządowych. Pełen
raport
z badania będzie dostępny w portalu www.ngo.pl i serwisie
www.civicpedia.ngo.pl na jesieni tego roku.
Niniejsza informacja prasowa została wysłana w ramach projektu
„ngo.pl – profesjonalny system informacyjny dla organizacji
pozarządowych
i administracji”, współfinansowanego ze środków UE, w ramach
Programu Środki Przejściowe PL2005/014-488.01.01.01.
Więcej informacji o badaniach społeczeństwa obywatelskiego: tel.
828 91 28 wew. 120 (osoby do kontaktu: Marta Gumkowska, Jan
Herbst).
Źródło: własne
