Publicystyka - ngo.pl

Przyroda się kurczy, około 25% gatunków roślin i zwierząt, a więc około milion gatunków jest obecnie zagrożony wyginięciem (1). Globalne tempo wymierania gatunków jest co najmniej dziesiątki do setek razy większe niż średnie tempo ostatnich 10 milionów lat, i przyspiesza (1). Według najnowszych danych z Living Planet Report WWF zostało nam jedynie 31% „żyjącej planety”. Living Planet Index, czyli indeks pokazujący średnią względną liczebność populacji dzikich zwierząt pokazuje, że liczebność badanych na całym świecie populacji spadła średnio o 69% w ciągu ostatnich niespełna 50 lat. Ludzie stają się coraz bardziej świadomi tego kryzysu.

Opublikowane w zeszłym tygodniu wyniki nowych badań WWF pokazują, że liczba osób zaniepokojonych szybką utratą zasobów przyrody w największych światowych obszarach różnorodności biologicznej wzrosła do prawie 60% – co odzwierciedla wzrost o 10% od 2018 r. Ponadto przyrodę i zmianę klimatu tysiące ankietowanych uznało za najważniejsze obszary polityki (81%) (2). Badania te pokazują też wzrost zaniepokojenia ze strony ludzi żyjących w kluczowych dla różnorodności biologicznej obszarów, którzy działania rządowe uważają za nieskuteczne.

Zaniepokojenie społeczeństwa ma swoje uzasadnienie. Do zasobów przyrody, różnorodności biologicznej, jesteśmy uzależnieni. Szacuje się, że aż połowa ludzkości korzysta z leków naturalnych. Blisko 70% leków stosowanych w leczeniu raka to produkty naturalne lub syntetyczne (ale inspirowane naturą). Ocenia się, że ponad 75% rodzajów upraw roślin jadalnych na świecie, w tym owoców i warzyw oraz niektórych najważniejszych upraw komercyjnych, takich jak kawa, kakao i migdały, jest zależnych od zapylania przez różne gatunki zwierząt, głównie owady (1).

Czym w ogóle jest COP? To skrót oznaczający Conference of the Parties. Najczęściej słyszymy o COP dla klimatu, którego 27. edycja odbyła się niedawno w Egipcie. W dniach 7-19 grudnia tego roku w Montrealu odbędzie się COP15 dla różnorodności biologicznej.

Różnorodność biologiczna to swoisty system podtrzymywania życia na naszej planecie, dlatego WWF będzie naciskać na rządy w Montrealu, aby przyjęły porozumienie w stylu „paryskim”, umożliwiające podjęcie natychmiastowych działań w celu powstrzymania i odwrócenia trendu utraty bioróżnorodności do 2030 r. Naszym celem powinno być stworzenie świata przyjaznego przyrodzie oraz ludziom, tak, aby pod koniec dekady było więcej zasobów przyrody niż obecnie.

„Różnorodność biologiczną tracimy w alarmującym tempie. Straciliśmy połowę światowych koralowców, a lasy wielkości mniej więcej jednego boiska do piłki nożnej znikają co dwie sekundy (za Living Planet Report: www.wwf.pl/living-planet-report-2022). Populacje dzikiej fauny i flory ucierpiały na całym świecie i straciliśmy ich blisko dwie trzecie w ciągu mniej niż 50 lat. Przyszłość świata przyrody wisi na włosku, potrzebujemy ambitnych decyzji i szybkich zmian w naszym podejściu do różnorodności biologicznej. Ale przyroda jest odporna – a dzięki silnemu światowemu porozumieniu prowadzącemu do pilnych działań może się odbić…” – mówi Marco Lambertini, dyrektor generalny WWF International.

Zdaniem WWF na COP15 rządy krajów biorących udział w szczycie powinny zawrzeć porozumienie mówiące o ochronie co najmniej 30% powierzchni lądów, wód śródlądowych oraz mórz i oceanów do 2030 r. Porozumienie powinno być umocowane w międzynarodowym prawodawstwie i uwzględniać przywództwo oraz potrzeby społeczności lokalnych.

„Brak ambitnego porozumienia na COP15 byłby złą wiadomością dla nas i naszych dzieci. Naraziłoby to nas między innymi na zwiększone ryzyko pandemii, zaostrzenie zmian klimatycznych i zahamowanie wzrostu gospodarczego w długim okresie. Równocześnie oznaczałoby to narażenie najbiedniejszych ludzi na brak bezpieczeństwa żywnościowego i wodnego, a w konsekwencji na migracje. Aby poradzić sobie z kryzysem, z jakim mierzymy się w kontekście utraty różnorodności biologicznej, rządy powinny zgodzić się na cel który zjednoczy świat w ochronie i odtwarzaniu zasobów przyrody. Po wielu niezrealizowanych zobowiązaniach nadszedł czas szczytu w Montrealu, na którym liderzy powinni uzgodnić globalne ramy różnorodności biologicznej, które zapewnią natychmiastowe i ambitne rozwiązania , aby odwrócić utratę zasobów przyrody” – podsumowuje Dariusz Gatkowski, Doradca Zarządu ds. Różnorodności Biologicznej WWF.

Nie powinniśmy jednak na tym kończyć. Potrzebne jest zrównoważone zarządzanie i odbudowa pozostałych 70% planety – a to oznacza zajęcie się czynnikami utraty bioróżnorodności z taką samą pilnością jak jej zapobieganiu. Nauka jasno pokazuje, że globalne wskaźniki produkcji i konsumpcji są całkowicie niezrównoważone i powodują poważne szkody w systemach przyrodniczych, na których ludzie polegają w zakresie utrzymania i dobrobytu. WWF uważa, że zobowiązanie do zmniejszenia o połowę globalnego śladu środowiskowego produkcji i konsumpcji do 2030 r., przy jednoczesnym uznaniu i uwzględnieniu ogromnych nierówności między krajami i wewnątrz nich, jest konieczne. Tylko tak zapewnimy, że kluczowe sektory, takie jak system żywnościowy, leśnictwo, wydobycie i infrastruktura, będą podlegać transformacji, aby umożliwić tworzenie świata przyjaznego przyrodzie.

Obecnie lukę w finansowaniu bioróżnorodności szacuje się na 700 miliardów USD rocznie. WWF wzywa kraje do znacznego zwiększenia finansowania, w tym ustanowienia międzynarodowego budżetu, którego beneficjentami będą kraje rozwijające się. Konieczne jest również dostosowanie publicznych i prywatnych przepływów finansowych do praktyk sprzyjających przyrodzie – poprzez eliminację lub zmianę przeznaczenia szkodliwych dotacji i innych zachęt finansowych, które nie sprzyjają ochronie różnorodności biologicznej.

Rozmowy na COP15 nie są początkiem, są finałem niezwykle trudnych czteroletnich negocjacji, w których pandemia opóźniła do tej pory jakiekolwiek porozumienie w sprawie globalnych ram różnorodności biologicznej w ramach Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej (CBD).

„Oczekujemy, że przywódcy głośno i wyraźnie przekażą komunikat, że kryzys różnorodności biologicznej może i musi być rozwiązywany jednocześnie z innymi aktualnymi palącymi potrzebami społeczno-gospodarczymi, jak zmiana klimatu. Potrzebujemy przełożenia istniejących zobowiązań na realny i ambitny plan działania oraz podjęcia zobowiązań w trudnych kwestiach, takich jak finanse. Nasze życie, nasza gospodarka, jest zależna od przyrody i jej zasobów, jej ochrona to inwestycja niezbędna dla naszej przyszłości i przyszłości naszych dzieci. Czas wymówek i zasłaniania się innymi problemami minął. Odważne decyzje potrzebne są teraz” – mówi Dariusz Gatkowski, Doradca Zarządu ds. Różnorodności Biologicznej WWF

Potrzebny jest silny mechanizm wdrażania porozumienia, który będzie zobowiązywał kraje-sygnatariuszy do przeglądu postępów i ewentualnego modyfikowania lub zwiększania ambicji działań. Propozycja ta jest wsparta badaniami WWF, które wykazały, że 56% ankietowanych osób uważa, że działania rządów na rzecz ochrony bioróżnorodności są niewystarczające. Badanie, które objęło ponad 9200 osób w regionach o dramatycznym tempie utraty bioróżnorodności, wykazało, że ludzie również widzą, że działania polityczne mają większy wpływ na ochronę różnorodności biologicznej niż indywidualne działania konsumentów (2).

Naszą misją powinno być powstrzymanie i odwrócenie trendu utraty różnorodności biologicznej do 2030 r. i stworzenie świata sprzyjającego przyrodzie

• W Montrealu powinien zostać ustalony cel ochrony 30% powierzchni lądów, wód śródlądowych oraz mórz i oceanów do 2030 r.
• Kraje biorące udział w szczycie powinny zobowiązać się do zmniejszenia o połowę światowego śladu środowiskowego produkcji i konsumpcji do 2030 r
• Potrzebna jest kompleksowa strategia finansowania wdrożenia porozumienia
• Konieczny jest silny mechanizm wdrażania, który pozwoli na monitoring wdrażanych zmian, na wzór porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu, z uzgodnionymi mierzalnymi wskaźnikami do pomiaru postępów
• Potrzebne jest podejście oparte na prawach, uznające przywództwo, prawa oraz wiedzę społeczności lokalnych. Podejście to powinno również uwzględniać całe społeczeństwo, umożliwiające udział wszystkich jego sektorów podczas wdrażania ram porozumienia
• Oczekujemy włączenia sprawiedliwych i opartych na międzynarodowym prawie rozwiązań przyjaznych przyrodzie, aby zapewnić korzyści nie tylko dla niej, ale i dla ludzi

Sprawdź dokument z rekomendacjami WWF na COP15.

Źródła:

^{1) IPBES (2019): Summary for policymakers of the global assessment report on biodiversity and ecosystem services of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. S. Díaz, J. Settele, E. S. Brondízio E.S., H. T. Ngo, M. Guèze, J. Agard, A. Arneth, P. Balvanera, K. A. Brauman, S. H. M. Butchart, K. M. A. Chan, L. A. Garibaldi, K. Ichii, J. Liu, S. M. Subramanian, G. F. Midgley, P. Miloslavich, Z. Molnár, D. Obura, A. Pfaff, S. Polasky, A. Purvis, J. Razzaque, B. Reyers, R. Roy Chowdhury, Y. J. Shin, I. J. Visseren-Hamakers, K. J. Willis, and C. N. Zayas (eds.). IPBES secretariat, Bonn, Germany}

^{2)Badanie świadomości bioróżnorodności WWF 2022 – badanie WWF, finansowane przez Międzynarodową Inicjatywę Klimatyczną (IKI), objęło 9 228 respondentów z dziewięciu krajów w kluczowych dla różnorodności biologicznej obszarów, w tym Brazylii, Kolumbii, Indii, Indonezji, Kenii, Meksyku, Peru, Wietnamu i RPA. Ankieta miała na celu zrozumienie obecnego poziomu świadomości i postaw}