Publicystyka - ngo.pl

Monika Górska: – Od samych organizacji. W okresie 2020-2021 r. realizowaliśmy w konsorcjum projekt „Motywuj. Wspieraj. Wzmacniaj. Program szkoleniowy dla wolontariuszy pracujących z dziećmi”, w którym powstał modułowy program edukacyjny skierowany do wolontariuszy pracujących z dziećmi w trudnych sytuacjach życiowych. Ma on zapobiegać wypaleniu zawodowemu wolontariuszy i utrzymywać motywację do kontynuacji wolontariatu. W trakcie webinariów organizowanych dla polskich organizacji pozarządowych pojawiały się wypowiedzi o tym, jak pandemia zmieniła rzeczywistość polskich ngo. Powtarzającym się wskazywanym problemem był odpływ wolontariuszy w okresie lockdownu i ogólny spadek motywacji, który utrzymywał się na długo po jego zakończeniu. Uznaliśmy, że jest to temat wart bliższego przyjrzenia się i zastanowienia nad możliwościami wzmacniania wolontariuszy w kryzysie. Nie chcieliśmy jednak ograniczać się do samej pandemii, ale nadać projektowi charakter bardziej uniwersalny, tak aby stworzyć narzędzia pracy w różnych sytuacjach kryzysowych.

– Projekt zaplanowaliśmy w 2021 r. z datą rozpoczęcia na 1 marca 2022 r. Tydzień wcześniej, 24 lutego rozpoczęła się wojna na Ukrainie. Nagle musieliśmy zmierzyć się z sytuacją, w której nasz pomysł zyskał nowy kontekst, stał się niestety niespodziewanie aktualny i wymagał od nas uwzględnienia tej nowej okoliczności w projektowanym kursie.

Już wtedy było jasne, że o ile w okresie pandemii główny problem stanowiło przede wszystkim rozluźnienie kontaktów i odpływ wolontariuszy, to w początkowym okresie wojny na Ukrainie  przepracowanie wolontariuszy i poświęcanie się z przekroczeniem granic własnej wytrzymałości psychicznej i fizycznej. Wiele osób tak mocno zaangażowało się w pomaganie, że zapomniało o sobie i swoich podstawowych potrzebach (odpowiednia ilość snu, regeneracja, regularne odżywianie).

– Przede wszystkim szybkie wypalenie i problemy zdrowotne a nawet stany obniżonego nastroju czy przytłoczenia. Przy czym trzeba jasno podkreślić, że w obliczu oceanu niezaspokojonych potrzeb beneficjentów działań wolontariackich, niezwykle trudno jest odesłać wolontariusza do domu mówiąc mu „Idź, odpocznij. Zadbaj o siebie, o swój dobrostan i wróć jak uzupełnisz swoją energię/ siły”.

– To prawda. Wspomniana równowaga to wręcz fundament efektywnej pomocy. W początkowym etapie wojny duża część organizacji rzuciła się na 100% i więcej swoich możliwości do pracy. Już wówczas słychać było głosy, że wojna nie zakończy się szybko i że nie wystarczą działania doraźne w ramach „pospolitego ruszenia”, konieczna będzie pomoc długofalowa, dobrze zorganizowana, przemyślana, systemowa. Zaangażowane w te działania organizacje pozarządowe mierzyły się i nadal mierzą z ogromnym wyzwaniem: jak równomiernie rozkładać siły i dbać o energię zarówno wolontariuszy jak i pracowników.

Od kilkudziesięciu miesięcy jesteśmy świadkami zmian, zapoczątkowanych pandemią COVID-19.  Wszyscy doświadczamy sytuacji wcześniej nieznanych, bardzo trudnych a często wręcz niezrozumiałych. Od sierpnia 2021 roku obserwujemy kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej, który cały czas trwa a od 24 lutego 2022 roku – następstwa wojny na Ukrainie. Wszyscy uczymy się funkcjonować w nowej rzeczywistości i popełnianie błędów jest naturalną tego konsekwencją. Z błędów należy wyciągać wnioski na przyszłość.

– Zakładanymi na etapie projektu odbiorcami docelowymi są wolontariusze pracujący z dziećmi w trudnej sytuacji, zagrożonych wykluczeniem (dzieci chore, dzieci straumatyzowane, mające problemy w szkole itp.). Praca z taka grupą podopiecznych jest niezwykle wymagająca, trudne historie podopiecznych odciskają swoje piętno na kondycji emocjonalnej wolontariuszy, wpływając na ich dobrostan i motywację. Oddziaływanie może być negatywne jak i pozytywne: wypalony wolontariusz jest mało pomocny, z kolei zmotywowany potrafi zmotywować podopiecznych. 

Podstawowa zasada dotycząca każdego ratownika, który sam musi być w dobrej kondycji i zasobnym stanie, aby móc efektywnie pomagać innym – skłania do poszukiwania metod, narzędzi i sposobów utrzymywania wysokiego poziomu motywacji i odporności psychicznej. Wydarzenia ostatniego roku tak naprawdę znacząco poszerzyły grono odbiorców kursu, ponieważ wiele osób po raz pierwszy w ogóle lub na taką skalę udzielały pomocy straumatyzowanym dzieciom. Pamiętajmy, że każda fala uchodźców z ogarniętej wojną Ukrainy to głównie matki z dziećmi, którym brutalnie zabrano beztroskie dzieciństwo.

– Uznaliśmy, że jest to naturalna formy pracy w okresach kryzysowych, np. lockdownu, utrudnionego kontaktu z organizacją itd. Postawiliśmy przede wszystkim na samodzielną pracę wolontariusza, bo w okresach kryzysu, organizacja może nie móc poświęcić mu indywidualnie czasu. Chociaż e-kurs prezentuje też pewne ćwiczenia przeznaczone do wykonywania w grupie, które można wykonywać na spotkaniach wolontariuszy. E-kurs może stanowić jeden z komponentów programu szkoleniowego w organizacji non-profit.

– Przede wszystkim zwiększa samoświadomość własnego potencjału oraz daje narzędzia do wzmacniania wewnętrznej motywacji i budowania odporności.  Kurs oparty jest o model dobrostanu PERMA-V, skupiamy się w nim na identyfikacji źródeł własnej mocy, określeniu na ile wolontariusz korzysta ze swojego potencjału, odporności psychicznej i jej wzmacnianiu oraz budowaniu motywacji w czasach kryzysu. Ważnymi aspektami są również praca z pozytywnymi emocjami w tym zarządzanie nimi, zasady budowania wartościowych relacji w kryzysie oraz elastyczne dostosowywanie się do zmian i wyzwań.

– Kurs jest dostępny bezpłatnie dla organizacji pozarządowych pod adresem https://motivus.eu/pl/materialy-szkoleniowe/kurs-e-learningowy. Jest również dostępny w wersji angielskiej pod tym samym adresem.

Ponadto serdecznie zapraszamy wolontariuszy i przedstawicieli organizacji pozarządowych na szkolenie stacjonarne, które organizujemy pod koniec lutego br. w Warszawie. Forma seminarium przewiduje zapoznanie się teoretyczne z narzędziami i metodami budowania wewnętrznej motywacji oraz odporności psychicznej, także praktyczne ćwiczenia z wykorzystaniem narzędzi proponowanych w e-kursie, jak również stwarza przestrzeń na bezcenną wymianę doświadczeń.

Jak można zapisać się na szkolenie stacjonarne?

Zapisy już się rozpoczęły. Można się zgłosić wysyłając do nas formularz.

Projekt „Motywuj. Wspieraj. Wzmacniaj. Program szkoleniowy dla wolontariuszy pracujących z dziećmi” korzysta z dofinansowania otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG