Publicystyka - ngo.pl

Oprócz wątpliwości zawartej w tytule debaty, a więc dotyczącej tego, kto mógłby i powinien wziąć odpowiedzialność za kształtowanie wizerunku organizacji pozarządowych w społeczeństwie, słowem: legitymizacji podobnych działań, pojawiły się także inne pytania. Najistotniejsze spośród nich dotyczyło tego, jaki komunikat adresowany do tegoż społeczeństwa – obejmujący wszystkie organizacje – mógłby zostać sformułowany.

– My sami nie mamy spójnej wizji organizacji pozarządowej – przekonywał Piotr Frączak. – Nie do końca wiemy, jaka powinna być (bo przecież każda jest inna), bronimy się przed oceną innych (bo przecież nasza organizacja jest niezależna), nie chcemy się pozwolić zaszufladkować (bo przecież nikt nie chce sobie wiązać rąk przedwczesnymi deklaracjami).

Rozwijając tę myśl stwierdzał, że z ogromu elementów, na które można położyć nacisk przy mówieniu o organizacjach, nie sposób sklecić pozytywnego wizerunku organizacji pozarządowej jako takiej. – Jedni zwrócą uwagę na pojęcie „działalności społecznej”. „Tak, ale godziwie wynagradzanej” – dodadzą drudzy. „Pełny profesjonalizm” – podniosą kolejni. A jeszcze następni wskażą na wartość nieformalnych działań, braku biurokracji i przyjacielskich relacji. Podobne przykłady można mnożyć w nieskończoność – rozwijał swoją myśl Frączak.

Przekonywał jednak, że szansą na przełamanie tych trudności i związanego z nimi impasu może być próba stworzenia strategii sektora obywatelskiego.

Marta Lewandowska ze Stowarzyszenia OPTA proponowała zaś szersze spojrzenie na sprawę, zadając pytanie o to, kto jest odpowiedzialny za rozwój społeczeństwa obywatelskiego jako takiego. – Znajdziemy wielu interesariuszy, którym powinno na tym zależeć – stwierdzała. – To już nie tylko organizacje, ale także władze publiczne, samorządy, instytucje samorządowe, także oświatowe, oczywiście również media.

Podzielając obserwację Frączaka o kłopotach ze sformułowaniem spójnego komunikatu, dodawała: – Trudnością jest niekiedy również brak otwartości i dobrej współpracy pomiędzy samymi organizacjami. Nasze środowisko, chcąc rzetelnie dbać o swój wizerunek, powinno zadbać o jakość relacji w jego obrębie. Musimy uczyć się myśleć w kategoriach interesu nie tylko mojej, jednej organizacji, ale całego sektora, integrując środowisko organizacji czy szukając wspólnych celów.

Przekonywała także o potrzebie szerokiej debaty na temat tego, czym jest organizacja pozarządowa. – Musi się w nią zaangażować sam sektor pozarządowy. Czy jesteśmy na nią gotowi? – pytała.

– Nie mam przekonania, że istnieje możliwość budowania spójnego wizerunku całego sektora. Nie wiadomo, ani jaki on miałby być, ani kto miałby się tym zajmować – wprost wyrażał swoje wątpliwości Piotr Todys, prezes Fundacji TUS, wykazując sceptycyzm wobec prób zorganizowania debaty na ten temat w obrębie sektora. – Warto uświadomić sobie, że w społeczeństwie brakuje podstawowej wiedzy na temat organizacji i działań obywatelskich.

Wobec tego, jak przekonywał, „w pierwszej kolejności powinniśmy się skupić na łataniu podstawowych braków w świadomości. Tyle tylko, że to łatanie wymaga nie działań PR-owych, a przeformułowania sposobu prowadzenia edukacji obywatelskiej, zaś efektów nie powinniśmy się spodziewać zbyt szybko”. Byłaby to więc w jego opinii praca rozpisana na lata, co więcej, wymagająca podjęcia działań nie tylko, a nawet nie przede wszystkim, przez sektor pozarządowy.

– Rozmowa o szczegółach wizerunku sektora jest więc dla mnie czymś absolutnie ostatnim w sytuacji, gdy mamy taki problem z rozpoznawalnością organizacji i wiedzą na ich temat. Dlatego wolałbym mówić nie o wizerunku organizacji, ale w pierwszej kolejności o wizerunku obywatelskości – dodawał Todys.

---

Wydaje się więc, że problem dotyczący budowania wizerunku sektora w rzeczywistości sięga głębiej i jest dylematem tak naprawdę tożsamościowym. Zasadne wydaje się jednak pytanie, czy jest w ogóle możliwe sobie z nim poradzenie? Opinie wyrażone w naszej debacie każą być raczej ostrożnymi optymistami. Jeżeli w ogóle optymistami.