Publicystyka - ngo.pl

„Centrum Wielokulturowe” – zielono-fioletowy neon o tej treści jaśnieje nad wysokimi witrynami parteru i pierwszego piętra kamienicy przy pl. Hallera (oficjalny adres to: Jagiellońska 54/170). Parter zajmują: niewielka scena, miejsce na klubokawiarnię, długi hall z recepcją, punkt info dla migrantów, rozgłośnia IMI Radia, czytelnia, kącik zabaw dla dzieci oraz zaplecze sanitarno-techniczne. Na piętrze są dwie sale warsztatowe i trzy pomieszczenia biurowe. Całość ok. 600 m kw.

Niemal cały lokal – oprócz jednego pomieszczenia biurowego – służy jako wielofunkcyjna przestrzeń dla niekomercyjnych działań organizacji i środowisk migranckich, inicjatyw skierowanych do migrantów lub działających na ich rzecz, a także projektów promujących wielokulturowość. Mogą z niej nieodpłatnie korzystać grupy nieformalne, organizacje pozarządowe oraz instytucje publiczne.

Prowadzenie Centrum Wielokulturowe w Warszawie (CWW) zostało – w drodze otwartego konkursu m.st. Warszawy – powierzone operatorowi, Fundacji na rzecz Centrum Wielokulturowego w Warszawie, która działa w partnerstwie z Fundacją na rzecz Różnorodności Społecznej i Fundacją Inna Przestrzeń. Lokal należy do miasta i – po gruntownym remoncie w 2014 r. – został udostępniony na potrzeby projektu.

Przestrzeń twórczej aktywności

Centrum działa w obszarach: aktywizacji, edukacji, kultury, informacji i badań. Mocnym atutem CWW są działania aktywizujące organizacje i środowiska migranckie. Centrum prowadzi Inkubator Inicjatyw Migranckich – oferuje przedstawicielom środowisk i organizacji migranckich możliwość korzystania z przestrzeni, urządzeń biurowych, a także – poprzez mini konkurs grantowy – dofinansowanie działań (w 2015 r. złożono 21 wniosków, z czego CWW dofinansowało sześć projektów).

Dostępne są także konsultacje z ekspertami (z księgowości, rejestracji organizacji, realizacji projektów) i możliwość udziału w warsztatach i projektach podnoszących różne kompetencje. Wśród tych ostatnich warto wymienić Pracownię Startupów Migranckich, która prowadzi bezpłatne warsztaty dla imigrantów, chcących rozpocząć w Polsce biznes. Pracownia jest właśnie jednym z projektów dofinansowanych w konkursie grantowym.

Kalendarz wydarzeń Centrum jest bogaty: działo i dzieje się tu sporo. W 2015 r. zorganizowano ok. 320 spotkań i wydarzeń, w których wzięło udział ponad 3 tys. osób. Część to inicjatywy kulturalne, inne dotyczyły edukacji. Poza licznymi koncertami, odbyły się tu m.in. zajęcia z technik opowiadania bajek dla pedagogów edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej prowadzone przez Stowarzyszenie Studnia „O”, prezentacja kuchni i kultury kirgiskiej, obchody Nowego Roku Tybetańskiego, Wielokulturowy Dzień Kobiet, Dzień Senegalu, warsztaty teatralne dla cudzoziemców i praskiej młodzieży, cyklicznie spotkania Chóru Wielokulturowego, spotkanie wigilijne pod wymownym tytułem „Pusty talerz dla wędrowca”, a nawet wydarzenia w ramach Festiwalu Wolontariatu.

W Centrum działa również internetowe IMI Radio, zajmujące się promocją wielokulturowości i integracji. Obok audycji muzycznych oraz informacji o wydarzeniach i imprezach środowisk imigranckich, na antenie prowadzone są debaty, wywiady z liderami środowisk imigranckich oraz cudzoziemcami, którzy osiągnęli sukces zawodowy w naszym kraju, a także poruszane są problemy dotykające cudzoziemców w Polsce. Redakcję tworzy ok. 20 migrantów.

W lokalu przy pl. Hallera prowadzony jest także punkt informacyjny dla migrantów, którzy mogą tu otrzymać podstawowe informacje (przekazywane w j. polskim, angielskim, arabskim, rosyjskim, ukraińskim i wietnamskim), np.: gdzie szukać pomocy prawnej, jak poruszać się po warszawskich instytucjach, jak i gdzie zapisać się na kursy języka polskiego. Punkt Info nie zatrudnia jednak prawników, doradców zawodowych, ani psychologów międzykulturowych.

Długa droga od koncepcji do realizacji

Powstawanie Centrum Wielokulturowego było procesem długotrwałym i żmudnym. Inicjatywa wyszła od Fundacji Inna Przestrzeń, która w latach 2009-2012 prowadziła projekt pt. „Pilotaż Warszawskiego Centrum Wielokulturowego”, dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich. Zajmowałem się wówczas koordynacją tego projektu, doskonale pamiętam spotkania, debaty, warsztaty z udziałem przedstawicieli organizacji pozarządowych, środowisk imigranckich i urzędów. Ich rezultatem było powołanie niesformalizowanej koalicji organizacji i środowisk imigranckich na rzecz utworzenia Centrum.

W części spotkań brali udział przedstawiciele władz miasta Warszawy. Z badań przeprowadzonych przez Fundację Obserwatorium w 2015 r. wynika, że warszawscy urzędnicy stworzyli sobie dość wyidealizowany obraz warszawskiego Centrum Wielokulturowego. Wierzyli, że Centrum nie tylko przyczyni się do poprawy sytuacji cudzoziemców w stolicy, ale także stanie się panaceum na większość urzędowych bolączek urzędników w obszarze pomocy migrantom.

W styczniu 2014 r. zarejestrowana została Fundacja na rzecz Centrum Wielokulturowego w Warszawie. W skład jej Rady weszli przedstawiciele 21 organizacji działających w środowisku migranckim oraz na jego rzecz. Fakt, że tak szerokiej reprezentacji środowiska udało się porozumieć w kwestiach formalnych i programowych był bez wątpienia dużym sukcesem. Kiedy w październiku 2014 r. Centrum Komunikacji Społecznej ogłosiło konkurs na operatora Centrum – świeżo założona fundacja wzięła w nim udział i otrzymała grant.

– Projekt z założenia był nowatorski, jego realizatorzy od początku musieli się mierzyć z licznymi wyzwaniami – tłumaczy Hebanowski.

Już sam start projektu był sporym wyzwaniem. Trzeba było dokonać odbioru lokalu po remoncie, w krótkim czasie wyposażyć go w sprzęt i meble, podłączyć media i Internet, zabezpieczyć lokal i ubezpieczyć go, opracować regulaminy wewnętrzne, wybrać zespół zarządzający, stworzyć ramy organizacyjne. Dlatego na pełen rozruch trzeba było poczekać kilka miesięcy.

Prowadzenia Centrum nie ułatwia także struktura finansowa projektu, oparta na miejskim grancie. Koszty administracyjne pochłaniają około połowy wydatków budżetowych, a na wydatki programowe pozostaje mało pieniędzy. Wyklucza to m.in. pełne zaangażowanie się osób, które mogłyby być stałymi pracownikami merytorycznymi CWW. Fundacja nie zatrudnia obecnie ani jednego pracownika etatowego.

Rozbieżności

Niestety. Już na początku realizacji projektu pojawiły się rozbieżności, które sprawiły, że z Rady Fundacji na rzecz Centrum Wielokulturowego w Warszawie wycofali się przedstawiciele trzech organizacji członkowskich.

Część organizacji obawiała się, że miasto może docelowo scedować na Centrum znaczną część środków przewidzianych na świadczenie usług poradniczych dla cudzoziemców, co – przy barierach lokalowych, uniemożliwiających np. świadczenie poradnictwa psychologicznego – wydawało się chybionym pomysłem.

Zastrzeżenia budziła także dominująca rola, którą w pięcioosobowym zarządzie Fundacji odgrywają osoby związane z jednym środowiskiem, Fundacją Inna Przestrzeń. Formalnie kluczową rolę w Fundacji odgrywa Rada, jednak w podejmowaniu codziennych decyzji wiodący jest zarząd. A w 2015 r. Rada spotkała się zaledwie trzykrotnie.

Promocja wizerunku Warszawy i miejsce debat

Jednym z ważnych zadań Centrum Wielokulturowego w Warszawie jest promocja wizerunku Warszawy jako metropolii wielokulturowej: poprzez pokazywanie wielokulturowej historii miasta oraz prezentację inicjatyw wspierających imigrantów. Wobec braku kompleksowych badań historycznych wątków wielokulturowych w dziejach Warszawy jakiejkolwiek instytucji naukowej, badawczej, czy muzealniczej – poważne potraktowanie pierwszego obszaru jest, póki co, nieosiągalne. Natomiast promocja Warszawy jako miasta otwartego na cudzoziemców, wspierającego szereg inicjatyw na rzecz cudzoziemców jest prowadzona.

– Działalność Centrum ma wymiar PR-owy. To jest potrzebne – mówi Kinga Białek, członkini Zarządu Stowarzyszenia SIETAR Polska, była reprezentantka organizacji wchodzącej w skład Rady Fundacji. – Z moich doświadczeń wynika, że mieszkańcy innych miast oceniają pozytywnie fakt, że Warszawa ma takie Centrum, do którego mogą przyjść i w którym mogą działać zarówno cudzoziemcy, jak i Polacy.

Miejsca spotkań, wymiany informacji oraz debaty potrzebują także przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz urzędnicy miejscy, zajmujący się tematyką cudzoziemców. Ze wspomnianego już raportu Fundacji Obserwatorium wynika, że stołeczni urzędnicy potrzebują skoordynowanego systemu gromadzenia, aktualizowania i wymiany informacji na temat działań podejmowanych na rzecz cudzoziemców. Tego brakuje.

Czy tę lukę wypełni Centrum? Takie było jedno z założeń, które leżało u podstaw koncepcji programowej CWW. Jednak zdaniem Jakuba Królikowskiego, dyrektora Festiwalu Filmowego Pięć Smaków i byłego członka Zarządu Fundacji na rzecz Centrum Wielokulturowego w Warszawie, działalność Centrum skupia się przede wszystkim na organizacji wydarzeń. Obecność różnych, niekiedy dość przypadkowych – według Królikowskiego – środowisk i wielość inicjatyw sprawiają wrażenie pewnego rozmycia, braku głębszej idei czy myśli strategicznej leżącej u podstaw całości programowej Centrum.

– Jeżeli w 2015 r. przez Polskę, a nawet większą część świata, przetacza się dyskusja o uchodźcach i ich obecności w Europie, to takie miejsce jak CWW powinno być centrum tej dyskusji w stolicy – zauważa Królikowski. – Powinno umożliwić wymianę poglądów i myśli, organizować cykl dyskusji poświęconych temu tematowi. Takich spotkań w Warszawie było trochę, ale wszystkie organizacje robiły to pojedynczo. Centrum miało szansę zrobić coś większego i szerszego, ale niestety nic takiego się nie wydarzyło.

To ważna i zasadna uwaga. Trzeba jednak wspomnieć, że realizatorzy projektu Centrum Wielokulturowego, zwłaszcza w okresie uruchamiania projektu, w pierwszej kolejności musieli się skupić na wypełnieniu podstawy programu przewidzianego w umowie z miastem. Nie można też powiedzieć, że nie wydarzyło się zupełnie nic poza wydarzeniami kulturalnymi: w Centrum dwukrotnie odbywały się bowiem spotkania Komisji Dialogu Społecznego ds. Cudzoziemców.

Dobrym symptomem dla pełnej realizacji pierwotnych planów CWW jest planowana na 3 i 4 marca 2016 r. debata międzysektorowa, której celem będzie wypracowanie założeń Warszawskiego Programu Recepcji i Integracji Uchodźców.

– Uczestnicy konferencji będą mieli okazję pracować w czterech międzysektorowych grupach tematycznych, które będą podejmowały kwestie dotyczące: edukacji i świadomości społecznej, ochronny i zabezpieczenia potrzeb bytowych, integracji i aktywizacji oraz kwestii systemowych – mówi Witek Hebanowski.

Organizatorami konferencji są Centrum Komunikacji Społecznej, Biuro Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m. st. Warszawy, Komisja Dialogu Społecznego ds. Cudzoziemców oraz Centrum Wielokulturowe w Warszawie.

Dowiedz się, co ciekawego wydarzyło się w III sektorze. Śledź wydarzenia ważne dla NGO, przeczytaj wiadomości dla organizacji pozarządowych.
Odwiedź serwis wiadomosci.ngo.pl.