Publicystyka - ngo.pl

Tym razem Stała Konferencja przebiegała pod tytułem „Praktyka wdrażania funduszy europejskich 2014+ z perspektywy sektora obywatelskiego”, a jednym z głównych tematów była prezentacja wstępnych wyników monitoringu wdrażania Funduszy Europejskich na poziomie regionalnym oraz rekomendacje wynikające z tych spostrzeżeń.

Rekomendacje dla Instytucji Zarządzających

OFOP przyjrzał się przebiegowi wyborów do komitetów monitorujących, jakości usług świadczonych przez Lokalne Punkty Informacji (LPI) o funduszach europejskich oraz pierwszym konkursom, ogłoszonym w ramach obecnego rozdania funduszy unijnych, w których beneficjentami mogły być organizacje pozarządowe.

Wśród najważniejszych rekomendacji można wymienić m.in. umożliwienie składania wniosków w wersji bez podpisu elektronicznego, wyeliminowanie problemów technicznych związanych z generatorami wniosków, jasne i czytelne wyjaśnienie zagadnień związanych z pomocą publiczną, szeroka dystrybucja informacji o otwarciu naboru wniosków, formułowanie dokumentów konkursowych językiem prostym i zrozumiałym dla odbiorcy, publikowanie ogłoszeń o konkursach w wersji finalnej (nie wprowadzanie zmian w treści dokumentów konkursowych po ogłoszeniu konkursu), zwiększenie podaży szkoleń w zakresie funduszy UE zarówno dla pracowników LPI, jak i dla potencjalnych beneficjentów (np. w zakresie kwalifikowalności wydatków), szerszy kontakt LPI z organizacjami pozarządowymi, poszerzenie oferty LPI o działania doradcze i szkoleniowe związane z konkretnymi obszarami problemowymi wynikającymi z Osi Priorytetowych i działań RPO, zwiększenie otwartości Instytucji Zarządzających na większą partycypację obywateli w procesie wdrażania Programów Operacyjnych, w tym poprzez tworzenie grup roboczych w ramach Komitetów Monitorujących.

Raporty z tego monitoringu wraz rekomendacjami dla Instytucji Zarządzających oraz organizacji pozarządowych zostaną opublikowane na stronach OFOP-u i portalu ngo.pl we wtorek, 24 listopada.

Postulaty nadal ważne

Po przeprowadzeniu monitoringu można także wskazać, które ze zgłoszonych przez organizacje pozarządowe 12 postulatów w obszarze programowania funduszy europejskich nadal są ważne.

Zdaniem Agaty Wiśniewskiej-Górczewskiej z OFOP-u te wciąż aktualne to m.in. racjonalizacja i uproszczenie procedur na wszystkich poziomach funkcjonowania funduszy (projektowania, dystrybucji i rozliczania), zwiększenie zdolności instytucjonalnych organizacji zaangażowanych w realizację określonych strategicznie priorytetów, stworzenie przestrzeni dla tworzenia i upowszechniania innowacji społecznych, zwiększenie roli organizacji pozarządowych jako partnerów w programowaniu strategicznym, monitoringu i ocenie efektów wdrażania funduszy (tutaj szczególna rola dla Rady Dialogu Społecznego i być może Rady Dialogu Obywatelskiego, aby podnieść rolę dialogu do wyższej rangi), modernizacja mechanizmów oceny wniosków, która umożliwi wybór projektów istotnie potrzebnych oraz przeciwdziałanie negatywnym efektom decentralizacji wdrażania funduszy (co przejawia się m.in. tym, że w konkursach ogłaszanych na poziomie regionalnym nie ma miejsca dla organizacji pozarządowych).

Aktywnie korzystać z praw

Uczestnicy Konferencji, wśród których byli także przedstawiciele organizacji pozarządowych wybrani do komitetów monitorujących programy operacyjne, mogli nie tylko zapoznać się z wynikami badań OFOP-u, ale także wymienić doświadczeniami z prac w komitetach na poziomie regionalnym i centralnym.

O wadze ich roli w tych komitetach mówiła Anna Gałązka z Dyrekcji ds. zatrudnienia i włączenia społecznego Komisji Europejskiej.

– Dla nas to państwo jesteście nośnikiem idei partnerstwa, łącznikiem między partnerami. To państwo musicie wykazywać aktywność, aby zasada partnerstwa była realizowana. Bo instytucje same z siebie nie będą tego robiły. Na razie tę współpracę musimy wymuszać, co jest państwa zadaniem – mówiła przedstawicielka Komisji Europejskiej.

Jednak, aby organizacje mogły tę rolę spełaniać ich przedstawiciele powinni reprezentować w komitetach III sektor jako całość, a nie jedynie tematykę, która ich interesuje, całe środowisko powinno się wspierać i wspomagać w forsowaniu swoich stanowisk (takie działania organizacji KE już dostrzega i pozytywnie ocenia), brać udział w szkoleniach, aby móc właściwie wypełniać swoje zadania, naciskać odpowiednie władze, aby tych szkoleń było odpowiednio dużo oraz aktywnie korzystać ze swoich praw.

– Jeżeli czujecie, że Instytucja Zarządzająca łamie zasady partnerstwa, składajcie wnioski formalne. Komicja Europejska w swoich opiniach będzie was popierać – deklarowała Anna Gałązka.

Zachęcała organizacje do współpracy z KE przy namawianiu Instytucji Zarządzających do tworzenia rocznych planów działania dla poszczególnych programów oraz do aktywnego i skoordynowanego włączenia się w prace Komitetu sterującego ds. Zdrowia. Zapewniała także, że Komisja Europejska – w ramach swych uprawnień – może służyć głosem doradczym i namawiała do korzystania z tych możliwości.

Brakuje wiedzy eksperckiej

Jak się okazało z dyskusji podczas konferencji – to właśnie wiedza ekspercka jest jednym z ważniejszych deficytów wśród przedstawicieli organizacji pozarządowych w komitetach monitorujących.

– W regionach potrzebujemy wsparcia merytorycznego, eksperckiego, aby konsultować zapisy konkursowe, Szczegółowe Opisy Osi Priorytetowych i inne dokumenty. W świętokrzyskim nie mamy na przykład ekspertów znających się na zagadnieniach związanych z niepełnosprawnościami czy z ekologią. Jaka jest możliwość wykorzystania osób ze środowisk, które się na tym znają? – pytała Anna Mikołajczyk, prezeska Fundacji PEStka i członkini Komitetu Monitorującego RPO Województwa Świętokrzyskiego.

– OFOP przymierza się, aby stworzyć bazę ekspertów, z których będzie można korzystać, jednak trzeba pamiętać, że to przewodniczący komitetu monitorującego decyduje, czy takie wsparcie jest konieczne – powiedziała Agata Wiśniewska-Górczewska. Swoją pomoc zadeklarowali także przedstawiciele Inicjatywy ON Inclusion 14-20 (w zakresie spraw związanych z niepełnosprawnościami) oraz CEE Bankwatch Network (w sprawach dotyczących ekologii).