Unijny system wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych
Komisja Europejska przedstawiła 16 marca 2017 r. najnowsze sprawozdanie dotyczące systemu wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych. W 2016 r. organy krajowe bardziej aktywnie korzystały z tego systemu i wycofywały więcej produktów niebezpiecznych ze sklepów. Jednak coraz więcej produktów niebezpiecznych, które są zgłaszane w systemie wczesnego ostrzegania, jest sprzedawanych na platformach internetowych. KE zacieśniła współpracę z platformami Amazon, eBay i Alibaba, aby sprawniej radzić sobie z potencjalnie niebezpiecznymi i niespełniającymi norm produktami oferowanymi na ich stronach internetowych unijnym konsumentom.
Od 2003 r. system wczesnego ostrzegania gwarantuje, że informacje o niebezpiecznych produktach nieżywnościowych wycofanych z rynku lub od użytkowników gdziekolwiek w Europie są szybko przekazywane państwom członkowskim i Komisji Europejskiej. Dzięki temu w całej UE mogą być podejmowane odpowiednie działania następcze (zakaz lub wstrzymanie sprzedaży, wycofanie z obrotu, wycofanie od użytkowników lub zablokowanie przywozu przez organy celne).
System obejmuje obecnie trzydzieści jeden państw (UE wraz z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią). System wczesnego ostrzegania działa dzięki codziennej i stałej ścisłej współpracy państw członkowskich.
Vĕra Jourová, unijna komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, powiedziała: Konsumenci muszą być chronieni przed produktami niebezpiecznymi, a ochrona ta musi dotyczyć zarówno sprzedaży internetowej, jak i tradycyjnej. Dlatego cieszę się, że udało nam się uzgodnić z platformami Amazon, eBay i Alibaba, że połączymy siły i będziemy wspólnie usuwać z ich stron internetowych produkty zgłoszone w ramach systemu wczesnego ostrzegania. Apeluję też do innych sklepów internetowych o pójście w ich ślady. Cieszy mnie również, że poczyniliśmy pewne postępy dotyczące Chin, wskutek czego w tym roku liczba niebezpiecznych towarów przywożonych z tego kraju spadła. Świadczy to o tym, że nasza współpraca z Chinami i nasza nieustępliwość w domaganiu się przestrzegania wysokich standardów przynoszą korzyści.
Zacieśniła się współpraca państw UE, które coraz częściej używają systemu wczesnego ostrzegania, żeby doprowadzić do szybkiego wycofania produktów niebezpiecznych z rynku w całej Europie. W 2016 r. w systemie wczesnego ostrzegania zamieszczono 2 044 ostrzeżenia dotyczące produktów niebezpiecznych. Informacje te były w ramach tego systemu dostępne dla organów krajowych. W wyniku tych ostrzeżeń przeprowadzono 3 824 działania następcze, takie jak wycofanie produktu. Liczba reakcji była ponaddwukrotnie większa niż w poprzednich latach. Świadczy to o tym, że organy krajowe prowadzą precyzyjniejsze działania w następstwie ostrzeżeń i podejmują wszelkie niezbędne starania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa konsumentów na rynku.
Komisja Europejska współpracowała również z organami krajowymi nad udoskonaleniem tego systemu, tak aby był on bardziej przyjazny dla użytkowników. Zmodernizowano też publiczną stronę internetową, aby zachęcić przedsiębiorstwa i konsumentów do korzystania z niej.
Jak system chroni konsumentów przed produktami niebezpiecznymi w internecie?
Wiele produktów niebezpiecznych, które są zgłaszane w systemie wczesnego ostrzegania, jest sprzedawanych również na platformach lub w sklepach internetowych, a konsumenci coraz częściej kupują przez internet. W 2016 r. sprzedaż online była przedmiotem 244 zgłoszeń. Aby zająć się tym zjawiskiem, kilka państw członkowskich powołało już wyspecjalizowane zespoły, których zadaniem jest obserwowanie stron internetowych i wykrywanie produktów niebezpiecznych, które są sprzedawane online. Ponadto Amazon, eBay i Alibaba uzgodniły, że zwiększą starania, aby usuwać takie produkty, jeśli zostały one zidentyfikowane przez organy regulacyjne. W tym celu internetowe platformy handlowe ustanowiły pojedynczy punkt do kontaktów z tymi organami.
Jakie produkty stanowią największe zagrożenie?
W 2016 r. najczęściej zgłaszanymi wyrobami były zabawki (26 proc.), a w dalszej kolejności pojazdy silnikowe (18 proc.) oraz odzież, tkaniny i wyroby związane z modą (13 proc.).
Jeśli chodzi o zagrożenia, w 2016 r. najczęściej zgłaszanym rodzajem ryzyka (25 proc. wszystkich powiadomień) było ryzyko obrażeń, a na drugim miejscu ryzyko chemiczne (23 proc.).
Skąd pochodziły produkty niebezpieczne w 2016 r.?
Większość produktów niebezpiecznych zgłoszonych w systemie pochodziła spoza UE. W przypadku 53 proc. zgłoszonych produktów (1 069) krajem pochodzenia były Chiny. Liczba ostrzeżeń dotyczących produktów z Chin spadła o 9 punktów procentowych z 62 proc. w 2015 r. do 53 proc. w 2016 r.
Produkty niebezpieczne pochodzące z Europy były przedmiotem 468 zgłoszeń (23 proc.).
W 2016 r. 102 zgłoszenia (5 proc.) dotyczyły produktów ze Stanów Zjednoczonych, a 53 zgłoszenia (2,6 proc.) – produktów z Turcji. W odniesieniu do 158 zgłoszonych produktów (8 proc.) kraj pochodzenia był nieznany.
Dalsze działania
Komisja będzie nadal pracować na rzecz udoskonalenia systemu wczesnego ostrzegania, tak aby organy krajowe mogły jeszcze sprawniej się nim posługiwać w codziennej pracy.
Komisja Europejska będzie kontynuować współpracę z władzami chińskimi w postaci wymiany informacji o produktach niebezpiecznych, w sprawie których podejmują one działania „u źródła”, w Chinach.
Komisja będzie dalej współpracować z internetowymi platformami handlowymi i czuwać nad tym, aby reagowały one na produkty niebezpieczne. Aby wspierać kontrole przeprowadzane przez właściwe organy, Komisja przygotowuje praktyczne wytyczne dotyczące nadzoru rynku produktów sprzedawanych w internecie.
Przypadek telefonu komórkowego Samsung Galaxy Note 7: przykład dobrych praktyk
W produkcie tym zainstalowano niebezpieczną baterię, która się przegrzewała i „wybuchała”, co skutkowało groźnymi oparzeniami u konsumentów. Władze Zjednoczonego Królestwa powiadomiły za pośrednictwem systemu wczesnego ostrzegania o działaniach, które podjęły w celu wycofania tego produktu od konsumentów i powstrzymania jego sprzedaży. Następnie w obrębie systemu wymieniano się informacjami o liczbie zidentyfikowanych wadliwych egzemplarzy, o podjętych działaniach, zainteresowanych podmiotach gospodarczych i zgłoszonych incydentach. Choć właściwe organy nie zgłosiły żadnego wypadku, produkt został zidentyfikowany jako stwarzający ryzyko oparzeń.
Dodatkowe informacje: