Dynamiczna migracja: jak migranci i migrantki z Ukrainy kształtują polską gospodarkę?
Ten artykuł przedstawia wyniki badania zleconego i sfinansowanego przez UNHCR oraz przeprowadzonego przez Deloitte, poświęconego analizie wpływu ukraińskich migrantów i migrantek na polską gospodarkę, opublikowanego w marcu 2024 roku.
Fala migracji
W ostatnich latach Polska była świadkiem znacznego napływu migrantów i migrantek z Ukrainy, głównie spowodowanego możliwościami ekonomicznymi oraz, w ostatnich czasach, inwazją rosyjską na wschodzie Ukrainy. Ta fala migracji miała głęboki wpływ na rynek pracy Polski oraz na całą gospodarkę.
Trudności ekonomiczne i dewaluacja waluty, a także niebezpieczeństwa wojny skłoniły wiele Ukrainek i Ukraińców do poszukiwania pracy w Polsce. Dzięki ustawie z 2011 roku, obywatele i obywatelkiUkrainy oraz pięciu innych krajów mieli prawo do pracy w Polsce przez maksymalnie sześć miesięcy w ciągu roku bez wymaganego zezwolenia na pracę, co sprzyjało cyrkularnym wzorcom migracji. Według badań przeprowadzonych przez Narodowy Bank Polski, w latach 2014-2018 do Polski przybyło od jednego do dwóch milionów ukraińskich pracowników, chociaż te liczby mogą niedoszacowywać rzeczywistych danych z powodu praktyk zatrudniania na czarnym rynku.
Demografia
Skład demograficzny społeczności ukraińskich migrantów i migrantek uległ znaczącej zmianie w 2022 roku w związku z eskalacją konfliktu na Ukrainie. Podczas gdy we wcześniejszych migracjach przeważali mężczyźni, i motywowani czynnikami ekonomicznymi, napływ uchodźców zbiegających przed wojną składał się głównie z kobiet i dzieci. Według danych z października 2023 roku, w Polsce mieszkało prawie milion ukraińskich uchodźców i uchodźczyń, z czego znaczną część stanowiły kobiety w wieku produkcyjnym (41%) i dzieci (40%).
Pełna skala inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku wywołała ogromną falę uchodźców i uchodźczyń, przekraczającą 6 milionów na całym świecie, z czego znacząca część przekroczyła granicę polską. Do października 2023 roku w Polsce przebywało niemal milion ukraińskich osób uchodźczych, dalsze kształtując krajobraz demograficzny i stwarzając unikalne wyzwania i możliwości dla polskiej gospodarki.
Gospodarka
Pozytywny wpływ uchodźców i uchodźczyń na gospodarkę został wzmocniony przez ich szybkie wejście na rynek pracy. Pomimo traum wojennych i obowiązków opiekuńczych, przeszli od otrzymywania pomocy humanitarnej do aktywnych pracowników i przedsiębiorców, przyczyniając się do funduszy publicznych poprzez podatki i składki na ubezpieczenia społeczne. Obecnie w Polsce pracuje od 225 000 do 350 000 uchodźców z Ukrainy.
Badanie Deloitte zagłębia się w to zjawisko, analizując jego kompleksowy wpływ na polską gospodarkę, uwzględniając zarówno strony podaży, jak i popytu, oraz szacując ogólny wkład w polski PKB.
Szybkie i udane wejście na rynek pracy umożliwiło gospodarstwom domowym uchodźców i uchodźczyń uzyskanie 80% dochodu z pracy. Wiele osób pracuje na pełen etat, w niepełnym wymiarze godzin lub prowadzi własną działalność w Polsce, inni zaś pracują zdalnie z Ukrainy. Niemniej jednak istnieje niewykorzystany jeszcze potencjał, ponieważ wielu z nich nadal pracuje poniżej swojego wykształcenia.
Uchodźcy i uchodźczynie z Ukrainy, niezależnie czy jako pracownicy, przedsiębiorcy, konsumenci, czy podatnicy, wnieśli 0,7-1,1% PKB w 2023 roku.
Podatki wpłacone przez osoby uchodźcze z Ukrainy wyniosły od 10 do 14 miliardów PLN w 2022 roku i kolejne 15-20 miliardów PLN w 2023.
Integracja
Doświadczenia ukraińskich uchodźców i uchodźczyń w Polsce stanowią pozytywny przykład w Unii Europejskiej, podkreślając potencjał integracji ekonomicznej i społecznej, gdy uchodźcy otrzymują szansę. Polska wyróżnia się swoją włączającą polityką i skuteczną integracją na rynku pracy, stanowiąc wzorzec dla sytuacji uchodźców na całym świecie.
W miarę jak Polska nadal wykorzystuje potencjał osób z Ukrainy z doświadczeniem migracji, ważne jest, aby doceniać ich wkład i wspierać ich dalsze wysiłki integracyjne.
Podziękowania
Dziękuję autorom raportu za dogłębną analizę. Pełny raport znajdą państwo tutaj >>.