Publicystyka - ngo.pl

Agnieszka Zielińska: – Jakie były założenia projektu i czy udało się je zrealizować?

Anna Olczyk-Grabowska: – Pracowaliśmy z młodzieżą metodą od pomysłu do realizacji. Chcieliśmy zainspirować młodych ludzi do działań artystycznych w przestrzeni miejskiej, głęboko wierząc w to, że każdy (choć w różnym stopniu) ma w sobie potencjał twórczy. Przeprowadziliśmy cykl warsztatów, zakończonych happeningami, instalacjami, wystawami, których uczestnicy mogli poczuć, że mają wpływ na otaczającą ich rzeczywistość, że mogą ją kształtować, ubarwiać, zmieniać.

A. O.-G.: – Projekt adresowany był do młodych ludzi i miał pokazać im, jak pomysły, marzenia, fantazje zamieniać w konkretne działania. To właśnie młodzi ludzie stali się kreatorami wydarzeń. A odbiorcami zostali przypadkowi przechodnie, mieszkańcy Warszawy oraz turyści w różnym wieku.

A. O.-G.: – Często prowadziliśmy treningi twórcze w galeriach, których użyczały nam Domy Kultury (zresztą sami też jesteśmy związani z tymi instytucjami). Jednak zauważyliśmy, że mimo dużej promocji niewielu ludzi zagląda do miejskich galerii. Wystawę fotografii, zawieszoną w zamkniętej przestrzeni, zobaczy najwyżej kilkaset osób, natomiast eksponując ją w atrakcyjnym miejscu w plenerze, możemy liczyć na kilka tysięcy oglądających! Ludzie chętnie przystają, patrzą, dziwią się… Na szczęście powoli zmienia się wizerunek galerii, choć nadal wielu kojarzy ją z elitarnym spotkaniem artystów, działaczy kultury i animatorów.

Zależało nam na wyjściu ze sztuką i działaniami twórczymi w przestrzeń miejską, która sprzyja mieszkańcom i tworzy dogodne warunki do wymiany myśli.

A. O.-G.: – (uśmiech) Odzew pozytywnie nas zaskoczył, choć odbiorcy byli bardzo zróżnicowani wiekowo, mentalnie, pochodzili z różnych środowisk.

Często wykorzystywaliśmy do naszych działań zdjęcia – ludzie bardzo lubią patrzeć na fotografie, na innych ludzi, na uwiecznione emocje.

A. O.-G.: – Kreatywna praca i dobra zabawa. Podczas realizowania tego projektu często słyszałam śmiech. Na co dzień mało jest takiej zabawy, w której młodzi ludzie wspólnie coś tworzą, np.: śpiewają, tańczą, piszą, spędzają twórczo czas.

A. O.-G.: – Przede wszystkim w okolicach Starego Miasta, choć udało nam się również dotrzeć do innych dzielnic Warszawy. Stare Miasto było dla nas wyzwaniem ze względu na jego popularność, a nam zależało na znalezieniu tam różnych zakamarków, miejsc ukrytych, ale też na eksperymentowaniu z miejscami dobrze znanymi i kojarzonymi z Warszawą.

A. O.-G.: – Chcieliśmy nauczyć młodzież uważnego patrzenia na miasto i na elementy industrialnej przestrzeni, które warto wykorzystać twórczo, pokazać ich potencjał. Zdarzało się też tak, że samo tworzywo stanowiło inspirację dla miejsca. Dla nas najważniejsze było pobudzenie do działań twórczych, uwolnienie potencjału, podjęcie wyzwania. Dzięki temu młodzi ludzie pokonują wewnętrzne bariery, zaczynają inaczej myśleć o sobie i przestrzeni, w której żyją. Chcieliśmy pokazać, jak istotne jest bycie blisko, współtworzenie. Przychodzili trzecioklasiści z liceum, którzy dopiero tutaj na warsztatach zaczynali ze sobą rozmawiać, wymieniać poglądy, odkrywać pasje, poznawać siebie. Dla nich ważne było zrozumienie, że nie muszą być znanymi artystami, żeby tworzyć! Być może w przyszłości niektórzy z nich zmienią własne otoczenie, zobaczymy…

A. O.-G.: – (hmm) To był długi proces. Od inspiracji, podawania przykładowych projektów, realizowania pomysłów animatorów z Przystanku Twórczość, do sytuacji, w której młodzież działała samodzielnie. Czasami zadanie polegało na twórczym wykorzystaniu jakiegoś materiału, np. ram, słoików, spinaczy, bądź dobraniu odpowiednich narzędzi, metod do zrealizowania podanego pomysłu. Niektóre grupy chciały realizować własne pomysły, inne potrzebowały naszego wsparcia, podpowiedzi. Na koniec ogłosiliśmy konkurs umożliwiający młodym ludziom zrealizowanie od A do Z autorskiego projektu.

Czy warto dawać szansę młodym ludziom na realizowanie takich projektów – mimo braku doświadczenia?

A. O.-G.: – (uśmiech) Zawsze warto. Wierzę w to, że podczas realizowania własnej inicjatywy młody człowiek zdobywa wiele nowych umiejętności. Zauważyliśmy też, że opisywanie projektu, tworzenie budżetu i planowanie działań w czasie sprawia młodzieży sporo kłopotów. Potrzebne jest wtedy duże wsparcie z naszej strony. Toteż następnym razem na pewno zaproponujemy więcej indywidualnych konsultacji.

A. O.-G.: – Z całą pewnością tak… Od czegoś muszą zacząć. Dajemy im możliwość sprawdzenia swoich predyspozycji do wykonywania zadań animatora, stawiamy w nowej roli, która oprócz pracy twórczej wymaga zdolności logistycznych, organizacyjnych, ale też stwarza szansę na ciągły rozwój.

A. O.-G.: – Konkurs miał charakter otwarty. W tym roku założyliśmy, że nie ograniczamy się jedynie do osób, które brały udział w warsztatach. Ku naszemu zdziwieniu, nadeszło wiele zgłoszeń nie tylko z samej Warszawy, ale i z całej Polski.

A. O.-G.: – Jak najbardziej! Projekt kolejnej edycji już postał i został złożony do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Myślimy też o wyjściu z jego realizacją poza teren Warszawy.

A. O.-G.: – Zależało nam na tym, aby dać młodym ludziom proste narzędzia. Dla kontrastu, obok wykorzystywania takich materiałów jak sznurki czy spinacze, wykorzystywaliśmy też często nowe media, używaliśmy aparatów, kamer, programów do obróbki komputerowej.

A. O.-G.: – Udało się przeprowadzić ponad 25 różnych inicjatyw zrealizowanych przez 140 młodych ludzi. Przede wszystkim podobały mi się te inicjatywy, których autorem była od początku do końca młodzież, np. wystawa fotografii w słoikach czy opisanie swojego najciekawszego wspomnienia z wakacji oraz zachęcenie innych przypadkowo wybranych przechodniów do dopisywania własnych zapamiętanych zdarzeń. To było niezwykłe, gdyż niektóre zapiski miały bardzo osobisty charakter, mogliśmy poznać indywidualne, prywatne historie. Na uwagę zasługują też zbudowane instalacje, np. młodzież ozdabiała słupki. Zwykłe, czarne słupki, blokujące wjazd, stały się kolorowe, zabawne, wizualnie ciekawe.

A. O.-G.: – (zdziwienie) Potencjał? Wszędzie. Najwięcej … w naszych głowach! Według psychologów myślenie twórcze można ćwiczyć tak samo jak pamięć. Sami zaobserwowaliśmy, że po wykonaniu wielu zadań wymagających kreatywności umysł otwierał się na nowe pomysły. Potencjał można znaleźć w miejscach, w różnych materiałach, ale także w naszych myślach, doświadczeniach, w życiu osobistym. Nasze życie i sposób patrzenia na otaczającą rzeczywistość są motorem do realizacji kolejnej inicjatywy. Inspiracji można szukać w sztuce, w filmach, w książkach – po prostu wszędzie!

A. O.-G.: – Od początku chcieliśmy osiągnąć sytuację współtworzenia. Byliśmy jedynie moderatorami. Zaskakiwały mnie niektóre koncepcje i odkryłam na nowo – że kreatywność nie ma granic. (chwila namysłu) Nauczyłam się szacunku do pomysłów, które w pierwszym momencie wydają się abstrakcyjne, mało zrozumiałe. Ale trzeba zaufać, okazać zrozumienie, uwierzyć. Cały czas uczę się mniej mówić, więcej działać, no i słuchać, być uważną na ich pomysły i potrzeby…

Ania Olczyk-Grabowska prezeska Fundacji Przystanek Twórczość, animatorka kultury, trenerka umiejętności psychologicznych. Prowadzi warsztaty, podczas których inspiruje młodych ludzi do twórczych działań. Sama miewa tysiące ciekawych pomysłów na minutę, którymi stara się "zarażać" innych ludzi. Współzałożycielka i koordynatorka projektów Fundacji Przystanek Twórczość. Prywatnie mama dwójki dzieci, z pasją prowadząca bloga na temat twórczego rozwoju dzieci.