Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl.
Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
Publicystyka
Trudna jawność. Większość organizacji nie ujawnia swoich sprawozdań
Marta Gumkowska, Zespół badawczy Stowarzyszenia Klon/Jawor
Organizacje pozarządowe mają świadomość, że trzeba się komunikować z otoczeniem. Większość z nich robi to regularnie, korzystając przy tym z internetu. Organizacje dopełniają też obowiązków sprawozdawczych. Ciągle jednak sprawozdania pozostają sposobem komunikacji z organami nadzoru, a nie odbiorcami działań.
W portalu NGO.pl toczy się debata na temat przejrzystości w organizacjach pozarządowych. Istotnymi zagadnieniami podnoszonymi na łamach portalu są pytania o to, jaki powinien być standard jawności w organizacjach; czy dostęp do informacji jest wartością samą w sobie i co robić, kiedy staje w sprzeczności z innymi ważnymi dla organizacji wartościami, a także czy wszystkie organizacje w tym samym stopniu o przejrzystość powinny dbać.
Są to ważne kwestie i należy o nich rozmawiać. Warto jednak także spojrzeć na dane dotyczące przestrzegania standardów jawności w sektorze, ponieważ sugerują one, że jako sektor jesteśmy w myśleniu o jawności wiele kroków wcześniej…
Oto kilka faktów pochodzących z raportu GUS na temat zarządzania i współpracy organizacji non-profit („Działalność organizacji non-profit w 2015 r.: Zarządzanie i współpraca”, Warszawa 2017).
Większość organizacji podejmuje działania służące informowaniu o własnych działaniach
Informacje na temat swoich działań udostępnia publicznie niemal 9 na 10 organizacji pożytku publicznego (88%), jednak wśród wszystkich organizacji poziom prowadzących działania informacyjne jest także wysoki – 80% fundacji i ok. 75% stowarzyszeń (bez OSP i kół łowieckich) informuje osoczenia o prowadzonej aktywności.
Najczęściej upowszechniają informacje na swój temat organizacje zasobniejsze czy zatrudniające płatny personel, ale także w grupie o niskich przychodach (do 10 tys. zł rocznie) i pracujących wyłącznie społecznie więcej niż połowa podejmuje działania informacyjno-komunikacyjne.
Organizacje najczęściej komunikują się z otoczeniem za pośrednictwem Internetu
Kanałem komunikacyjnym, z którego najczęściej korzystają organizacje prowadzące działania informacyjne, jest Internet. Za pośrednictwem sieci komunikuje się 71% fundacji i ok 57% stowarzyszeń. Mniej więcej połowa organizacji korzystających z Internetu w celu upowszechniania informacji na temat własnych działań publikuje jakieś wiadomości co najmniej raz w miesiącu.
Najczęściej z sieci korzystają organizacje posiadające status OPP – 74% opublikowało w 2015 roku informację, zaś 37% robiło to regularnie co najmniej raz w miesiącu.
Wykres 1. Procent organizacji, które korzystały z Internetu w celu informowania o własnych działaniach w 2015 roku
W raporcie GUS nie ma informacji, jaka część organizacji ma własną stronę internetową, jednak Stowarzyszenie Klon/Jawor pytało o to w swoim badaniu. Z deklaracji zebranych od stowarzyszeń i fundacji wynika, że 70% zadeklarowało w 2015 roku posiadanie strony internetowej, a 36% profilu w mediach społecznościowych.
Ponad ¼ organizacji płaci za promocję swoich działań
Z danych zebranych przez GUS wynika, że 41% organizacji posiadających status OPP, zaś wśród wszystkich organizacji 38% fundacji i 27% stowarzyszeń zdarzyło się w 2015 roku płacić za działania promocyjne.
Oczywiście im wyższy poziom przychodów, tym częściej organizacje były gotowe wydać środki na działania informacyjne czy promocyjne. Wśród NGO o przychodach do 100 tys. zł rocznie 19% zapłaciło za udostępnianie informacji na swój temat, w grupie o budżetach między 100 tys. zł a 1 mln zł zrobiło to 42%, zaś wśród organizacji o przychodach powyżej 1 mln zł jakieś koszty działań informacyjnych lub promocyjnych poniosło 57%.
Niemal wszystkie organizacje przygotowują sprawozdania ze swojej działalności
90% fundacji i 79% stowarzyszeń deklaruje, że przygotowało w 2015 roku sprawozdanie merytoryczne i finansowe z prowadzonej działalności. Pozostałe NGO w większości przygotowały wyłącznie sprawozdania finansowe, nieliczne nie sprawozdały się finansowo, za to sporządziły sprawozdanie merytoryczne. Zaledwie kilka procent organizacji w ogóle nie sporządziła żadnego sprawozdania. Większość organizacji (ponad 85%) przekazało przynajmniej jedno sprawozdanie organom nadzoru.
Większość organizacji NIE ujawnia swoich sprawozdań
Co wynika z powyższych danych? Przede wszystkim to, że organizacje przygotowują sprawozdania z działalności – zarówno finansowe, jak i merytoryczne. A także to, że świadomość, iż należy informować otoczenie o swoich działaniach jest w sektorze wysoka. Stowarzyszenia i fundacje korzystają przy tym z najbardziej efektywnego kanału komunikacji, jakim jest Internet. Duża część z nich regularnie (nie rzadziej niż raz w miesiącu) publikuje w sieci jakieś treści na temat swojej aktywności.
Oznacza to, że nie powinno być technicznych przeszkód, aby większość organizacji mogła spełnić podstawowy standard jawności, jakim jest upublicznienie sprawozdań i opublikowanie ich na swojej stronie internetowej (dane wskazują, że większość je ma). A jednak jest inaczej…
Z badania przeprowadzonego przez GUS w 2015 roku wynika, że sprawozdania merytoryczne ujawnia 29% stowarzyszeń i 42% fundacji, przy czym większość z nich robi to wyłącznie w siedzibie swojej organizacji. Opublikowanie sprawozdania merytorycznego na stronie internetowej deklaruje 7% stowarzyszeń i 22% fundacji.
Ze sprawozdaniami finansowymi sytuacja wygląda podobnie – ujawnia je 31% stowarzyszeń (tylko 6% publikuje w Internecie) oraz 43% fundacji (w sieci udostępnia 20%).
Pod względem jawności na tle wszystkich organizacji wyróżniają się te posiadające status pożytku publicznego. Trudno jednak się dziwić – są one zobligowane do upubliczniania swoich sprawozdań. Z deklaracji OPP wynika, że 72% ujawnia sprawozdania merytoryczne, a 73% finansowe i odpowiednio 37% i 36% publikuje je na stronie internetowej organizacji.
Wykres 2. Procent organizacji, które ujawniły sprawozdania finansowe i merytoryczne w 2015 roku
W ramach badań przedstawionych w artykule GUS zbiera informacje o wszystkich typach organizacji pozarządowych – nie tylko o fundacjach czy typowych stowarzyszeniach, ale także organizacjach pracodawców, kółkach rolniczych, organizacjach samorządu gospodarczego i zawodowego, społecznych podmiotach wyznaniowych, kołach łowieckich i ochotniczych strażach pożarnych.
W artykule przedstawione dane na temat fundacji; typowych stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych oraz stowarzyszeń kultury fizycznej i związków sportowych (wartości uśrednione), a także dla organizacji posiadających status OPP.
Więcej danych dostępnych jest na stronach GUS.
Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl.
Źródło: inf. własna
Teksty opublikowane na portalu prezentują wyłącznie poglądy ich Autorów i Autorek i nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Podobnie opinie, komentarze wyrażane w publikowanych artykułach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
