Publicystyka - ngo.pl

Na program składa się 6 filarów działań, m.in. dotacje na budowę urządzeń retencyjno-rozsączających oraz zbiorników wodnych. Realizatorami programu są jednostki miejskie, inwestorzy prywatni oraz mieszkańcy. Dzięki tak kompleksowemu podejściu do przeciwdziałania zmianom klimatycznych, Warszawa jest liderem w magazynowaniu wody.

Do 31 lipca 2020 roku można składać wnioski o dotację na budowę zbiorników do zbierania deszczówki. Dotacje są udzielane na budowę:

• urządzeń retencyjno-rozsączających (np. skrzynki rozsączające, studnie chłonne, drenaże rozsączające, ogrody deszczowe).
• zbiorników retencyjnych (zbiorniki podziemne lub powierzchniowe, szczelne lub zapewniające wsiąkanie wody do gruntu, otwarte w formie oczka wodnego lub zamknięte). Ze zbiorników można pobierać wodę do ponownego jej wykorzystania, np. do podlewania terenów zieleni.

Dotacje są skierowane:

• do podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w wysokości do 80 proc. rzeczywistych kosztów realizacji inwestycji, ale nie więcej niż:
• 4 000 zł dla osób fizycznych oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą;
• 10 000 zł dla pozostałych podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych.
• dla jednostek sektora finansów publicznych, będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi, w wysokości do 80 proc. rzeczywistych kosztów realizacji inwestycji.

Zbieranie i zagospodarowywanie wód opadowych w miejscu ich powstawania ogranicza odpływ wody z miasta. Dzięki budowie urządzeń służących do tego celu, czyli tworzeniu tzw. błękitnej infrastruktury, łagodzimy niekorzystne zmiany klimatyczne powstające w mieście. Przeciwdziałamy przesuszaniu terenów miejskich, obniżaniu się zwierciadła wody gruntowej. Oszczędzamy również przepełnione kanalizacje deszczowe, które mogą w czasie gwałtownych opadów generować powodzie. Ponadto, woda zagospodarowana w mieście wpływa korzystnie na rośliny, które produkują dla nas tlen. Więcej wody zagospodarowanej, to więcej roślin i zwierząt w mieście.

Budowa zbiorników retencyjnych oraz systemów zagospodarowania wód deszczowych wpisują się w zakres działań technicznych wymienionych w strategii adaptacji miasta do zmian klimatu, przygotowanej w ubiegłym roku.

Dotychczas wpłynęło 606 wniosków, na kwotę 2,52 mln zł z 3,5 mln zł zarezerwowanych na ten cel.Przygotowano 191 umów o dotację, a pozostałe wnioski są w opracowaniu i uzupełnianiu danych przez wnioskodawców. Podpisano 99 umów. Pierwsze dotacje zostały już rozliczone (wypłacono 12 000 zł na podstawie 3 dotacji). Wnioski można składać do 31 lipca 2020 roku.

Jeziora, rzeki, torfowiska, bagna czy tereny podmokłe są naturalnymi zbiornikami retencyjnymi. Chcąc zmniejszyć odwodnienie miasta, naszym zadaniem jest ochrona tych terenów. W tym roku realizujemy projekt ochrony zagrożonych gatunków związanych z siedliskami wodnymi na terenie Warszawy, w ramach którego zostaną poprawione właściwości retencyjne wybranych terenów np. przez budowę zastawek i renaturyzację linii brzegowej wybranych cieków i zbiorników wodnych (na terenie 5 dzielnic: Bielany, Żoliborz, Śródmieście, Mokotów, Ursynów). Planujemy również budowę zastawek na rowach melioracyjnych w rezerwacie przyrody Las Kabacki oraz adaptację zastawki w rezerwacie przyrody Morysin do potrzeb ochrony jego walorów.

Rozpłytowujemy powierzchnie nieprzepuszczalne dla wody czyli np. asfaltowe czy betonowe, co sprzyja tworzeniu się miejsc biologicznie czynnych, opartych na przyrodzie. Takie miejsca sprzyjają powstawaniu siedlisk roślin i zwierząt, a dodatkowo obniżają temperaturę w mieście w okresie letnim i zwiększają bioróżnorodność fauny i flory miejskiej. Rozpłytowanie pozwala na zatrzymanie wód opadowych i roztopowych w miejscu gdzie one powstały, zwiększając retencję w glebie i zapobiegając jej odpływowi. Przykładami takich działań są: rozpłytowana w 2018 roku centralna wyspa ronda pl. Politechniki - 500 m² na powierzchni której zostały posadzone byliny. Kolejne miejsca to: Bonifraterska (2018), Lindleya (2018), al. Szucha (2019), a jeszcze w tym roku zmiany dokonamy na ulicy Stalowej.

Stawiamy również na zielone tory tramwajowe - jeszcze w czerwcu 2020 roku skończą się prace na torowisku przy ul. Grochowskiej. Dzięki tej inwestycji będzie w Warszawie łącznie 25 km zielonych torów tramwajowych. Trawę zastępujemy 9 gatunkami rozchodnika znanego z przydomowych ogródków, dzięki czemu w niektórych porach roku tory będą wyglądać jak kolorowy dywan. Co ważne, rozchodnik rzadziej niż trawa wymaga podlewania wodą.

Realizujemy zielony Bulwar nad Trasą Łazienkowską, gdzie obok chodnika będzie więcej zieleni i ławek (realizacja w II połowie 2020), czy al. Jana Pawła II, gdzie podwajamy ilość zieleni (do końca listopada 2020).

Od 2019 roku na terenach Zarządu Zieleni mamy blisko 100 ha łąk - 20 ha łąk kwietnych w parkach i ponad 80 ha trawników przyulicznych pozostawionych jako tzw. miejskie łąki - trawy i rośliny dwuliścienne, które magazynują wodę. Planujemy w kolejnych latach rozpłytowywać po ok. 2000 m² w 10 lokalizacjach.

W celu przeciwdziałania skutkom suszy, zwiększenia retencji wody w mieście, ochrony istniejących zasobów wodnych, poprawy warunków funkcjonowania środowiska przyrodniczego, dostosowujemy zarządzanie przepływami w istniejącej sieci kanałów i zbiorników wodnych w mieście.

Zmieniamy funkcję kanałów - z drenującej na nawadniającą. Z 29 zarządzanych przez miasto kanałów wybrano 6, na których zostaną założone urządzenia piętrzące i sterujące przepływem wód. Zamiast pozbywać się wody z miasta, retencjonujemy ją tam gdzie ona powstaje. W podpiętrzonych kanałach powstanie magazyn wody istotny dla przyrody, siedlisk gatunków roślin i zwierząt. 

Wykonane zostały już prace na pierwszym z nich - Kanale Gocławskim. Dzięki piętrzeniu w kanałach napełniliśmy również przyległe do nich zbiorniki:

• Jezioro Balaton
• Jezioro Kamionkowskie
• Zespół zbiorników w Parku Skaryszewskim

W trakcie piętrzenia w kanale Gocławskim woda zasila również przyległy zbiornik - Balaton na Pradze Południe. Dzięki prostym działaniom zbiornik zyskał prawie 8000 m³ wody. To liczba odpowiadająca 1440 beczkowozom.

Tam, gdzie w trakcie opadów występuje niewielkie ryzyko lokalnych podtopień - nie kosimy roślin wodnych. Pozostawiamy trzciny w celu ograniczenia parowania wody. Rośliny niekoszone zabezpieczają podłoże przed przesuszeniem. W przypadku niskich opadów deszczu (jak na przełomie kwietnia i maja br.) nie kosimy trawników miejskich.

Będziemy likwidować nieużywane i niepotrzebne już dawne rowy melioracyjne, szczególnie na terenach porolnych (Skarpa Warszawska w Wilanowie) i leśnych (Młociny, 
Las Bemowski, Wawer, Targówek, Las Kabacki, Praga Południe), które utraciły swoją pierwotną funkcję i odwadniają miasto.

Dodatkowym źródłem zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców jest 85 ogólnodostępnych ujęć wody podziemnej tzn. ujęć wody oligoceńskiej czwartorzędowej. Ujęcia wody podziemnej mogą być alternatywnym dla mieszkańców dostępem do wody pitnej, w przypadku długotrwałego niskiego poziomu Wisły. Obecnie analizowane są możliwości prawne zachowania ujęć miejskich oraz ujęć prywatnych, np. poprzez zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego czy wnioskowaniu o zmiany przepisów ogólnokrajowych.

Działania zapobiegające odwodnieniu miasta i zwiększeniu retencji uwzględniamy również w miejscowych planach przestrzennego już na etapie planowania, na etapie uzgodnień w zakresie odprowadzania wód opadowych lub roztopowych z terenu planowanych inwestycji, poprzez zastosowanie zielono-błękitnej infrastruktury (zielone dachy i ściany, ogrody deszczowe), konieczność retencjonowania wód opadowych czy zakaz likwidacji istniejącej sieci hydrograficznej (kanały, rowy) i jej zakrywania.

Przygotowujemy „Kodeks dobrych praktyk w procesie inwestycyjnym”, w zakresie sposobu zagospodarowania wód opadowych. Rekomendacja do jego stosowania będzie dotyczyć jednostek miejskich, deweloperów i indywidualnych inwestorów prywatnych. Przykłady realizacji takich działań to Ośrodek Sportu i Rekreacji na Pradze-Południe (ul. Siennicka 40), gdzie mamy kompleks sześciu ogrodów deszczowych.