Stołeczne organizacje we współpracy z samorządem najczęściej organizują akcje, zajęcia i inne wydarzenia dla mieszkańców
W Warszawie jest zarejestrowanych ponad 14 tysięcy stowarzyszeń i fundacji, a aktywnie działa około 7,8 tysięcy podmiotów społecznych. Ze wszystkich miast w Polsce to właśnie w stolicy najwięcej organizacji pozarządowych ma swoją siedzibę, a warszawski sektor społeczny wyróżnia się na tle ogólnopolskich organizacji. Co robią organizacje społeczne w Warszawie? Jakie mają cechy i jaka jest ich specyfika?
Warszawski sektor pozarządowy stanowi ok. 11% wszystkich zarejestrowanych w Polsce stowarzyszeń i fundacji (nie uwzględniając OSP). Obecnie na terenie Warszawy swoją siedzibę ma ponad 14 tysięcy organizacji, a Główny Urząd Statystyczny szacuje, że aktywnie działa 56% z nich (czyli 7,8 tys. podmiotów). Co ciekawe, dużo częściej niż w pozostałych częściach kraju w stolicy rejestrują się fundacje: w Warszawie stanowią 47% sektora, zaś w całej Polsce - 22%.
66% ogólnopolskich organizacji działa wyłącznie na rzecz najbliższej okolicy: sąsiedztwa, gminy lub powiatu. W Warszawie takich podmiotów jest prawie dwukrotnie mniej, gdyż tylko 37%, a więc mniej więcej co trzecia stołeczna organizacja kieruje swoje aktywności do mieszkanek i mieszkańców Warszawy. Stowarzyszenia i fundacje z siedzibą w stolicy dużo częściej niż reszta sektora prowadzą działalność na terenie całego kraju (56%) lub na poziomie międzynarodowym (23%).
Najczęstszymi odbiorczyniami i odbiorcami działań warszawskich organizacji są dzieci i młodzież (60%), a następnie inne organizacje lub instytucje (39%) i lokalna społeczność (również 39%). Ponad dwa razy więcej stowarzyszeń i fundacji z Warszawy niż w całym kraju deklaruje, że działa na rzecz innych grup odbiorców niż te najbardziej powszechne. Między innymi wśród nich wymieniano: osoby w kryzysie bezdomności, mniejszości, rodziny, grupy zawodowe czy pasjonackie, zwierzęta.
Jakie są relacje warszawskich organizacji z lokalnym samorządem?
Lokalny samorząd gminy lub miasta jest dla organizacji w Polsce trzecim najważniejszym partnerem i 81% sektora deklaruje z nim współpracę, z czego 25% organizacji deklaruje, że ma regularne kontakty z samorządem. W Warszawie relacje z lokalnym samorządem są dużo rzadsze i mniej intensywne, gdyż 52% fundacji i stowarzyszeń ze stolicy utrzymuje jakiekolwiek kontakty z lokalnymi jednostkami samorządu, a tylko dla 7% są one częste. Najczęściej wymienianym powodem braku współpracy z warszawskim urzędem jest niepokrywanie się działań organizacji z zadaniami administracji (tak deklaruje 44% organizacji, które nie współpracują z samorządem). Część organizacji uważa również, że nie mają szans na takie kontakty w konkurencji z innymi podmiotami.
Najczęstszą formą współpracy stołecznych organizacji z lokalnym samorządem jest wspólne prowadzenie przedsięwzięć czy projektów np. organizowanie akcji, wydarzeń czy zajęć. Listę form kontaktów z lokalnym samorządem wraz z częstotliwością ich podejmowania przez organizacje prezentuje poniższa tabela.
Co trzecia organizacja (35%) ubiegała się o wsparcie finansowe od urzędu miasta lub gminy w 2020 roku, a dotacje otrzymała większość z nich (78% z tych, które się o nią ubiegały). Przedstawiciele i przedstawicielki warszawskich organizacji, którzy współpracują z urzędem miasta lub gminy, są z tej współpracy raczej zadowoleni – na szkolnej skali ocen wystawiają jej średnio ocenę „dobrą” (na skali 1-6). Tym samy oceny kontaktów organizacji z Warszawy z lokalnym samorządem są bardzo zbliżone do ocen tej współpracy w całym sektorze.
Dobre oceny relacji z samorządem mogą być nieoczywiste w kontekście kontaktów warszawskich organizacji z urzędem podczas pandemii. Tylko 13% organizacji deklaruje, że otrzymało finansowe, merytoryczne lub rzeczowe wsparcie podczas trwania pandemii ze strony lokalnego samorządu. To ponad dwa razy mniej niż w całym kraju, gdzie 27% organizacji pozarządowych deklarowało otrzymanie jakiegokolwiek wsparcia. Niewielka pomoc w Warszawie od urzędu w związku z pandemią mogła przełożyć się na gorsze oceny bieżących relacji z lokalnym samorządem przez stołeczne organizacje. To właśnie warszawskie organizacje najczęściej wypowiadają się krytycznie o relacjach z samorządem w kontekście pandemii i uważają, że relacje te są obecnie gorsze niż przed pandemią.
Co jeszcze wyróżnia sektor społeczny w Warszawie?
Już przytoczone wcześniej dane wskazują na specyfikę sektora społecznego w Warszawie m.in. jako działającego na szerszą skalę niż lokalna. Fundacje i stowarzyszenie ze stolicy mają jeszcze wiele innych wyróżników na tle całego sektora, m.in:
- Mają jedne z największych budżetów w sektorze – 60 tys. zł rocznie. Wśród ogólnopolskich organizacji przeciętne przychody w 2020 roku wynosiły 26 tys. zł.
- Najrzadziej z całego sektora korzystają ze środków samorządowych (25%), a najczęściej z darowizn od osób indywidualnych (42%). Kolejne, często wykorzystywane źródła przychodów to składki członkowskie (41%) i przychody z działalności gospodarczej, które w Warszawie są dużo częściej wykorzystywane w porównaniu do całego sektora (25% w Warszawie, 11% w całej Polsce).
- Wśród warszawskich organizacji występuje największe rozwarstwienie w zasobach finansowych - jest tu najwięcej w porównaniu do całego sektora stowarzyszeń i fundacji, które dysponują najmniejszym budżetem (do 1 tys. zł rocznie) lub największym budżetem (powyżej 1 mln zł rocznie).
- Dysponują ponadprzeciętną bazą członkowską (choć mniejszą niż w innych dużych miastach), a także większą część ich bazy członkowskiej stanowią kobiety. Jednakże przeciętnie tylko 7 osób w stowarzyszeniach z Warszawy jest rzeczywiście aktywnych, podczas gdy w całym sektorze przeciętnie w stowarzyszenie aktywnie angażuje się 11 członków i członkiń.
- 71% warszawskich organizacji korzysta z pracy płatnej, a także stołeczne fundacje i stowarzyszenia najczęściej dysponują stałym zespołem pracowników i pracowniczek. W tych zespołach jest najwięcej kobiet w porównaniu z organizacjami z całej Polski.
- Rzadziej deklarowały odczucie negatywnych skutków pandemii niż pozostałe organizacje w Polsce, a także najczęściej z całego sektora potraktowały pandemię jako impuls do rozwoju, podjęły nowe działania i wprowadziły strategiczne zmiany w organizacji.
- Najczęściej w porównaniu do ogólnopolskich organizacji deklarują problemy związane z utrzymaniem płynności finansowej, a także trudności związane z utrzymaniu dobrego personelu, wolontariuszy oraz z konkurencją ze strony innych organizacji pozarządowych.
- Raczej pesymistycznie patrzą w przyszłość - częściej oceniają, że warunki działania w poprzednich latach były lepsze, lecz spodziewają się ich pogorszenia w kolejnym roku.
Tekst został opracowany na podstawie badań „Kondycja organizacji pozarządowych 2021” przeprowadzonych przez Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Wyniki opierają się na danych zebranych w ramach ogólnopolskiego, reprezentatywnego badania na próbie 1200 organizacji. Warszawa była jedną z wyodrębnionych warstw w ramach losowania próby i w sumie przebadano 131 warszawskich stowarzyszeń i fundacji.
Badanie „Kondycja organizacji pozarządowych 2021” zostało zrealizowane dzięki wsparciu: Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, Fundacji im. Stefana Batorego, Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
Źródło: inf. własna warszawa.ngo.pl
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23