Zdecydowana większość Europejczyków zdaje sobie sprawę, że społeczeństwo UE starzeje się, jednak mniej niż połowa jest tym faktem zaniepokojona – wynika z najnowszego badania Eurobarometru. Prezentując te dane Komisja Europejska oficjalnie ogłosiła rozpoczęcie Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012.
Przedstawiając najnowsze wyniki badań Eurobarometru, Komisja zaznacza tym samym rozpoczęcie Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012.
Zgodnie z wynikami 71% Europejczyków jest świadomych faktu starzenia się społeczeństwa europejskiego, ale tylko 42% jest zaniepokojonych tym zjawiskiem. Postawa ta jest zdecydowanie odmienna od punktu widzenia polityków, którzy postrzegają starzenie się społeczeństwa jako jedno z głównych wyzwań.
Dla większości obywateli osoby w wieku 55 lat i powyżej odgrywają zasadniczą rolę w kluczowych dziedzinach życia społeczeństwa. Ponad 60% respondentów uważa, że powinno się nam pozwolić pracować po osiągnięciu wieku emerytalnego, a jedna trzecia stwierdza, że sami chcieliby pracować dłużej. Co zaskakujące, pogląd ten podziela więcej osób zbliżających się do wieku emerytalnego niż przedstawicieli młodszego pokolenia.
László Andor, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, przedstawiając wyniki badania, powiedział: „Obecne badanie Eurobarometru pokazuje, że ludzie chcą pozostać aktywni także w starszym wieku. Jestem przekonany, że Europejski Rok będzie stanowił bodziec dla mobilizacji obywateli, zainteresowanych stron oraz decydentów w kierunku podjęcia działań na rzecz promowania aktywnego starzenia się oraz pozytywnego rozwiązywania związanych ze starzeniem wyzwań”.
Badanie Eurobarometru obejmuje pięć dziedzin: ogólne postrzeganie wieku i osób starszych; osoby starsze w miejscu pracy; emerytury i świadczenia; wolontariat i wsparcie dla osób starszych oraz przyjazne im otoczenie.
Badanie pokazuje zasadnicze różnice w definiowaniu pojęć „młody” i „stary” w poszczególnych krajach. Na Malcie, w Portugalii i Szwecji za młodych uważa się osoby poniżej 37 roku życia, podczas gdy na Cyprze i w Grecji granica ta przesuwa się do 50 roku życia. Średnio Europejczycy twierdzą, że zaczynamy być postrzegani jako osoby starsze tuż przed 64 rokiem życia, a średnio od wieku 41,8 roku przestajemy być uważani za osoby młode. Odczucia te zależą także od wieku i płci – kobiety uważają, że starszy wiek zaczyna się nieco później niż wskazują na to mężczyźni (odpowiednio 65 lat i 62,7 roku).
W kwestii zatrudnienia tylko jedna trzecia Europejczyków zgadza się z koncepcją przedłużenia oficjalnego wieku emerytalnego do roku 2030, mimo iż jest to wyraźny priorytet działań politycznych w wielu państwach członkowskich. Niemniej jednak istnieje zdecydowane poparcie (61%) dla pomysłu pozwolenia na dalszą pracę osobom, które osiągnęły już oficjalny wiek emerytalny. Ideę obowiązkowego wieku emerytalnego odrzuca 53% badanych, jednak zdania znacznie się różnią między poszczególnymi państwami członkowskimi.
Mimo iż wiek przechodzenia na emeryturę to typowo 65 lat, średni wiek dezaktywizacji zawodowej w 2009 r. wyniósł ok. 61,5 roku. 42% Europejczyków twierdzi, że będzie w stanie wykonywać swoją obecną pracę po ukończeniu 65 roku życia, podczas gdy 17% uważa, że nie będzie w stanie wykonywać swojej obecnej pracy jeszcze przed 60 rokiem życia. Jedna trzecia Europejczyków deklaruje, że chciałaby nadal pracować po osiągnięciu wieku emerytalnego, a dla niemal dwóch trzecich z nich pomysł połączenia pracy w niepełnym wymiarze godzin z częściową emeryturą jest bardziej atrakcyjny niż całkowite przejście na emeryturę.
Aktywne starzenie się to nie tylko zatrudnienie. Niemal co czwarty Europejczyk (łącznie z osobami powyżej 55 roku życia) deklaruje zaangażowanie w wolontariat. W krajach o mniej rozpowszechnionej tradycji wolontariatu większa część osób twierdzi, że pomagała lub zapewniała wsparcie osobom spoza własnego gospodarstwa domowego. Takie wsparcie zapewniło 36% Europejczyków powyżej 55 roku życia. 15% respondentów w wieku powyżej 55 lat opiekuje się starszym członkiem rodziny, a 42% robiło to w przeszłości.
Celem Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012 jest szerzenie świadomości na temat wkładu osób starszych w funkcjonowanie społeczeństwa oraz promowanie działań tworzących lepsze szanse dla utrzymania aktywności osób starszych.
Europejski Rok 2012 obejmuje trzy wymiary aktywnego starzenia się:
- Aktywne starzenie się na rynku pracy. Skłonienie starszych pracowników do pozostawania na rynku pracy wymaga w szczególności poprawy warunków pracy i ich dostosowania do stanu zdrowia i potrzeb starszych osób oraz zaktualizowania ich umiejętności poprzez poprawę dostępu do uczenia się przez całe życie. Niezbędne są także zmiany systemów podatkowych i świadczeń, skutecznie zachęcające do dłuższej pracy.
- Udział w społeczeństwie. Zwiększanie szans i poprawa warunków dla osób starszych do wnoszenia wkładu w życie społeczne w roli wolontariuszy lub osób sprawujących opiekę nad członkami rodziny oraz do uczestniczenia w życiu społeczeństwa umożliwią uniknięcie izolacji społecznej oraz wielu związanych z nią problemów i zagrożeń.
- Niezależne życie. Promowanie zdrowia oraz profilaktycznej opieki zdrowotnej za pomocą działań maksymalnie wydłużających lata zdrowego życia oraz zapobiegających zależności, jak również dostosowanie otoczenia (budynków użyteczności publicznej, infrastruktury, transportu, budownictwa) do potrzeb osób starszych oznacza umożliwienie im jak najbardziej niezależnego funkcjonowania.
Założeniem Roku Europejskiego jest zachęcenie wszystkich polityków i zainteresowanych stron do podjęcia konkretnych inicjatyw związanych z aktywnym starzeniem się oraz do wszczęcia działań zmierzających do realizacji tych celów. Inicjatywy można publikować na stronie Roku Europejskiego. Komunikacja z ogółem społeczeństwa, zainteresowanymi stronami, politykami i dziennikarzami organizowana będzie na poziomie krajowym i ogólnoeuropejskim.
Więcej informacji:
Eurobarometr, badanie specjalne 378: Aktywne starzenie się (Report and Factsheets)
Informacje porównawcze na temat państw członkowskich UE w MEMO/12/10
Dane na temat poszczególnych krajów: Komunikat prasowy Eurostatu
Strona Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej
Europejskie partnerstwo na rzecz innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu
Publikacje:
Broszura Eurostatu - Aktywne starzenie się i solidarność międzypokoleniowa – portret statystyczny Unii Europejskiej 2012
Jak promować aktywność osób starszych w Europie – wsparcie UE dla zainteresowanych stron na poziomie lokalnym i regionalnym
Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012
